Theo CNN, các thông tin tình báo cho thấy Saudi Arabia đang mở rộng cả cơ sở hạ tầng và công nghệ tên lửa thông qua các giao dịch gần đây với Trung Quốc.
Các nguồn tin nói rằng chính quyền Trump ban đầu đã không tiết lộ những diễn biến bí mật này cho các thành viên chủ chốt của quốc hội, khiến nhiều nghị sĩ Dân chủ giận dữ khi phát hiện thông tin liên quan từ các kênh bên ngoài chính phủ.
Phát hiện nói trên làm gia tăng mối lo ngại của các nghị sĩ Mỹ về khả năng chạy đua vũ trang ở Trung Đông. Đồng thời, đây có thể là dấu hiệu cho thấy chính quyền ông Trump ngầm chấp thuận động thái của Saudi Arabia khi tìm cách chống lại Iran.
Nguồn tin tình báo cũng đặt ra câu hỏi về cam kết của chính quyền Mỹ trong việc không phổ biến tên lửa ở Trung Đông, và liệu quốc hội Mỹ hiện có bắt kịp chính sách đối ngoại của nước này tại khu vực hay không.
Trước đó, quốc hội Mỹ và Nhà Trắng cũng đang leo thang căng thẳng về Saudi Arabia.
Bất chấp chỉ trích của lưỡng đảng về cuộc chiến tại Yemen và về vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi, Nhà Trắng vẫn tích cực thúc đẩy quan hệ với Saudi Arabia.
 |
| Hình ảnh vệ tinh chụp ngày 13/11/2018 cho thấy khả năng Saudi phát triển chương trình tên lửa đạn đạo tại căn cứ tên lửa ở al-Watah. Ảnh: Planet Labs. |
Bằng chứng là chính quyền Mỹ gần đây quyết định bán lô vũ khí và đạn dược trị giá hàng tỷ USD cho Saudi Arabia, bất chấp sự phản đối của quốc hội, theo CNN.
Dù thông tin tình báo chưa xác định chắc chắn mục tiêu phát triển chương trình tên lửa của Saudi Arabia, động thái này vẫn cho thấy khả năng quốc gia Trung Đông đang nỗ lực hướng tới sở hữu tên lửa đầu đạn hạt nhân.
Từ tháng 1, Washington Post lần đầu đăng tải hình ảnh vệ tinh cho thấy Saudi đang xây dựng nhà máy tên lửa đạn đạo. Các nhà phân tích cho rằng công nghệ này do Trung Quốc sản xuất.
Hình ảnh vệ tinh thứ hai do CNN thu được cho thấy hoạt động tương tự tại địa điểm này vào ngày 14/5, theo Jeffrey Lewis, giám đốc Chương trình Không phổ biến hạt nhân Đông Á tại Viện Middlebury.
Trong cuộc phỏng vấn năm 2018, Thái tử Saudi Mohammed Bin Salman nói rõ nếu Iran sở hữu vũ khí hạt nhân, Saudi cũng sẽ làm tương tự. "Chắc chắn, nếu Iran phát triển bom hạt nhân, chúng tôi sẽ bắt kịp sớm nhất có thể", thái tử Saudi khẳng định.
Dù Saudi Arabia là khách hàng mua vũ khí lớn nhất của Washington, nước này không được phép mua tên lửa đạn đạo từ Mỹ theo quy định của Chế độ Kiểm soát Công nghệ Tên lửa 1987.
Đây là hiệp ước không chính thức với sự tham gia của nhiều quốc gia, nhằm ngăn chặn việc mua bán tên lửa có khả năng mang vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Tuy nhiên, để đối phó với mối đe dọa tiềm tàng từ Iran, Saudi liên tục tìm kiếm sự giúp đỡ từ các quốc gia khác không ký kết hiệp ước, bao gồm Trung Quốc.
 |
| Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei (trái) và Thái tử Saudi Mohammed Bin Salman. Ảnh: Getty. |
Saudi Arabia được cho là đã mua tên lửa đạn đạo của Bắc Kinh từ vài thập kỷ trước và gần đây ngày càng thúc đẩy việc sở hữu loại vũ khí này, theo báo cáo.
Saudi được đánh giá là không có khả năng chế tạo tên lửa của riêng nước này và cũng không thể triển khai hiệu quả các loại tên lửa hiện có.
Thay vào đó, việc sở hữu kho vũ khí tên lửa đạn đạo do Trung Quốc chế tạo là cách để Saudi thể hiện uy lực quân sự đối với các kẻ thù trong khu vực, đặc biệt là Iran.
Trong nhiều thập kỷ, Mỹ luôn nỗ lực hỗ trợ Saudi Arabia trở thành quốc gia mạnh nhất trong khu vực, chủ yếu thông qua việc bán máy bay quân sự cho Saudi. Điều này còn nhằm mục đích ngăn Saudi không tìm cách nâng cấp chương trình tên lửa.
"Saudi Arabia không cần phải chạy đua với Iran để sản xuất hoặc mua tên lửa đạn đạo. Saudi đã có sẵn lợi thế quân sự đáng kể", Behnam Taleblu, từ trung tâm nghiên cứu Foundation for Defense of Democracies có trụ sở tại Washington, nói.
Tuy nhiên, giới quan sát bắt đầu dấy lên nghi ngờ, đặc biệt là trong bối cảnh chính quyền ông Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và Saudi phải đối mặt với mối đe dọa tên lửa đạn đạo từ lực lượng ủy nhiệm của Iran tại Yemen.
