 |
Tối 15/5, rất nhiều cư dân đã tập trung bên ngoài siêu thị Tops Friendly Market, Buffalo, bang New York, tổ chức một buổi thắp nến cầu nguyện suốt đêm, bày tỏ niềm tiếc thương cho 10 nạn nhân thiệt mạng trong vụ xả súng nhắm vào người da đen vì phân biệt chủng tộc. Nhiều người khác đến nhà thờ để cầu nguyện.
Bằng giọng điệu tức giận và đau buồn, các diễn giả lên án việc dễ dàng tiếp cận súng tại Mỹ và phẫn nộ trước sự bùng phát bạo lực phân biệt chủng tộc mới nhất, một trong những điều đã trở thành sự tội ác xảy ra thường xuyên trên khắp đất nước.
Thống đốc New York Kathy Hochul mô tả tội ác này là một "vụ hành quyết theo kiểu quân sự" và nói rằng các thông điệp phân biệt chủng tộc đang "lan truyền như cháy rừng", đặc biệt là trên mạng.
“Vết nhơ của nước Mỹ”
Tay súng trong thảm kịch ngày 15/5 - được xác định là Payton Gendron, 18 tuổi - sau khi bị bắt đã có những lời lẽ đáng lo ngại, thể hiện đầy sự căm thù đối với cộng đồng người da đen. Các nhà điều tra cũng tiết lộ thông tin khác từ lệnh khám xét cho thấy nghi phạm đã "nghiên cứu" nhiều vụ tấn công và xả súng vì thù ghét trước đó, theo CNN.
 |
| Người dân tưởng niệm các nạn nhân trong vụ xả súng ngày 14/5. Ảnh: New York Times. |
Mùa xuân năm ngoái, khi kết thúc năm học tại trường cấp 3 nơi Gendron theo học, học sinh được yêu cầu nói về kế hoạch của họ sau khi tốt nghiệp.
Gendron khi đó nói rằng y muốn thực hiện một vụ giết người và tự sát, theo một quan chức thực thi pháp luật đã thông báo tóm tắt về vấn đề này. Ủy viên cảnh sát Buffalo Joseph A. Gramaglia cho biết Gendron khi đó đã bị cảnh sát bang chuyển đến bệnh viện để đánh giá sức khỏe tâm thần. Gendron được thả sau 1,5 ngày.
Trong bản tuyên ngôn đang được cơ quan thực thi pháp luật xem xét, Gendron viết rằng anh ta đã chọn khu vực này vì nó có tỷ lệ cư dân da đen lớn nhất ở miền Nam của bang.
Tài liệu vạch ra một kế hoạch cẩn thận để giết càng nhiều người da đen càng tốt, loại súng sẽ sử dụng, thời gian biểu, và nơi y sẽ ăn trước khi hành động, New York Times đưa tin.
Bản kế hoạch cũng bao gồm chi tiết về nơi nghi phạm sẽ phát trực tiếp cảnh bạo lực, tình trạng lộn xộn mà y có thể đoán trước được. Gendron nghiên cứu cẩn thận cách bố trí của siêu thị, lên kịch bản sẽ bắn một nhân viên bảo vệ trước khi đi qua các lối đi và bắn vào những người mua hàng da đen. Nghi phạm còn viết rằng mình sẽ bắn một số người hai lần vào ngực nếu có thể.
Theo tài liệu, Gendron viết rằng bản thân đã “chuẩn bị” cho cuộc tấn công Buffalo trong vài năm, mua đạn dược và thiết bị, trong khi thường xuyên luyện tập bắn súng.
Vào tháng 1, tuyên ngôn của Gendron đã ca ngợi thủ phạm của vụ tấn công năm 2015 ở Nam Carolina và một người đàn ông đã giết 51 người Hồi giáo tại hai nhà thờ Hồi giáo ở Christchurch, New Zealand, vào năm 2019 .
Vụ tấn công gợi lại ký ức về những cuộc tấn công tàn khốc nhất trong lịch sử Mỹ gần đây, bao gồm vụ việc năm 2015, khi một người đàn ông da trắng xả súng vào một nhà thờ của người da đen ở Nam Carolina khiến 9 người thiệt mạng, và vụ tấn công năm 2019 cũng do một người đàn ông da trắng thực hiện ở Texas, cướp đi sinh mạng của 23 người, hầu hết là người Latin.
Tổng thống Joe Biden, phát biểu tại Washington, đã lên án chủ nghĩa phân biệt chủng tộc cực đoan và "sự thù ghét vẫn là vết nhơ trong tâm hồn nước Mỹ”.
Trước đó, trong một tuyên bố hồi tối muộn ngày 14/5, tổng thống bày tỏ sự cảm thông đối với các gia đình nạn nhân, đồng thời nói thêm rằng “tội ác vì thù ghét có động cơ phân biệt chủng tộc là đáng ghê tởm đối với chính kết cấu của quốc gia này”.
"Bất kỳ hành động khủng bố trong nước nào, bao gồm cả hành động dưới danh nghĩa tư tưởng dân tộc chủ nghĩa của người da trắng đáng ghê tởm, đều trái với mọi thứ mà nước Mỹ xây dựng", tổng thống nói.
 |
| Một người da đen lau nước mắt trong buổi cầu nguyện đa tín ngưỡng cho các nạn nhân tại Nhà thờ Baptist Macedonia. Ảnh: New York Times. |
Tổng chưởng lý bang Letitia James mô tả vụ tấn công ngày 14/5 là "khủng bố trong nước".
Bà bày tỏ lòng kính trọng đối với những nạn nhân bao gồm người mua sắm và nhân viên cửa hàng.
Bà James nói: “Tôi ôm trong tay một cô gái trẻ làm việc tại Tops, người sợ hãi rằng mình suýt chết khi chứng kiến cảnh đổ máu. Cô bé run rẩy trong vòng tay tôi. Cô bé sợ hãi cho cộng đồng của mình, cũng lo sợ cho chính bản thân”.
Denise Walden, một cư dân Buffalo, bày tỏ lo sợ rằng cô ấy "không thể đến siêu thị ở gần nhà vì tôi sợ mình có thể không trở về an toàn với các con".
Derryl Long, người sinh ra ở Buffalo, nói với AFP rằng ông "không thể hiểu được những gì đang diễn ra trong đầu tay súng". "Cậu ta biết rằng đây là cộng đồng người da đen. Điều này thật đau đớn”, người đàn ông 67 tuổi nói.
Bạo lực súng đạn gia tăng
Trong một cuộc gọi video tới Nhà thờ Baptist True Bethel, Thượng nghị sĩ New York Chuck Schumer gọi phân biệt chủng tộc là "chất độc của nước Mỹ" và kêu gọi các nhà lập pháp "cấm vũ khí chiến tranh trên đường phố của chúng ta".
Trong khi không có vùng nào của Mỹ miễn nhiễm với bạo lực súng đạn, cuộc tấn công ở Buffalo xảy ra tại một bang nhìn chung có tỷ lệ người chết vì súng đạn thấp hơn so với phần còn lại của đất nước.
 |
| Người dân tập hợp trong một buổi cầu nguyện chung vào chiều 15/5 để tiếc thương các nạn nhân trong vụ xả súng một ngày trước đó. Ảnh: New York Times. |
New York có tỷ lệ tử vong do súng thấp thứ năm ở Mỹ vào năm 2020, theo số liệu mới nhất của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC).
Theo một nghiên cứu năm 2020, New York xếp thứ 26 về số người thiệt mạng tính theo đầu người trong các vụ xả súng hàng loạt từ năm 1976 đến năm 2018.
Tuy nhiên, năm nay New York đã chứng kiến ít nhất 7 vụ xả súng hàng loạt, theo Cơ quan Lưu trữ Bạo lực Súng. Chúng bao gồm một cuộc tấn công vào tàu điện ngầm ở Brooklyn vào tháng trước khi một tay súng bắn 10 người, không ai tử vong. Cơ quan này định nghĩa một vụ xả súng hàng loạt là có ít nhất 4 nạn nhân bị bắn hoặc bị giết, không bao gồm thủ phạm.
Tỷ lệ bạo lực súng đạn ở Mỹ tăng cao, lên tới 35%, vào năm 2020, năm đầu tiên của đại dịch, CDC cho biết vào tuần trước. Đây là tỷ lệ cao nhất kể từ năm 1994.
Trong khi nguyên nhân vẫn chưa rõ ràng, các nhà nghiên cứu cho biết căng thẳng liên quan đến đại dịch và sự gia tăng doanh số bán súng có thể là yếu tố. Các động đồng thu nhập thấp là đối tượng hứng chịu mức gia tăng lớn nhất về số vụ giết người bằng súng đạn, trong đó, người da đen bị nhắm đến nhiều nhất.
