Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

Thuyết đa vũ trụ và lượng tử giải thích được bản chất của thời gian?

Khi chúng ta nỗ lực để tìm hiểu bản chất của không-thời gian, số mệnh sau cùng của toàn thể vũ trụ, thì nền tảng cơ học lượng tử là tối quan trọng.

Đa Vũ Trụ được rất nhiều nhà vật lý nhiệt thành đón nhận, nhưng nó vẫn còn ít được biết đến trong cộng đồng những người bị choáng ngợp bởi sự bùng nổ của những thực tại khác có chứa bản sao của chính họ.

Nếu bạn là một trong những người đó thì tôi muốn thuyết phục bạn tin rằng Đa Vũ Trụ là phương pháp thuần khiết nhất để hiểu cơ học lượng tử - đó chính là đích đến nếu chúng ta bước trên cung đường có ít sự chống cự nhất khi bàn về các hiện tượng lượng tử một cách nghiêm túc.

Đặc biệt, các thế giới là những tiên đoán của một hình thức luận đã sẵn có, hoàn toàn không phải là thứ được thêm vào một cách thủ công. Nhưng Đa Vũ Trụ không phải là cách tiếp cận đáng ngưỡng mộ duy nhất, và chúng ta cũng sẽ đề cập tới một số đối thủ lớn của nó. (Tôi sẽ nỗ lực để không thiên vị, nếu không muốn nói bắt buộc phải công bằng.)

Vu tru anh 1

Nguồn ảnh: Wallpaper Cave.

Điều đáng nói là các cách tiếp cận khác đều là những lý thuyết khoa học được xây dựng rất hợp lý, với khả năng diễn giải được các kết quả thực nghiệm khác nhau, chứ không chỉ là cách “giải thích” mơ hồ rồi gây ra những cuộc tranh cãi không đáng có trên những điếu xì gà cùng rượu cognac sau khi kết thúc công việc thường nhật.

Thông điệp sau cùng là tất cả những điều trên đều quan trọng, không chỉ vì tính toàn vẹn của khoa học. Cho tới nay, những thành công của khuôn khổ cơ học lượng tử có-phần-phù-hợp-nhưng-chưa-hoàn-toàn-mạch-lạc không thể che mắt được chúng ta trước thực tế rằng có những trường hợp mà cách tiếp cận như vậy đơn thuần là không phù hợp để tiếp tục thực hiện.

Nhất là khi chúng ta nỗ lực để tìm hiểu bản chất của không-thời gian, và nguồn gốc cùng với số mệnh sau cùng của toàn thể vũ trụ, thì nền tảng cơ học lượng tử đóng vai trò tối quan trọng.

Tôi sẽ giới thiệu một số đề xuất mới mẻ và hấp dẫn tạm thời được thừa nhận, chúng cho thấy những mối liên hệ đầy thách thức giữa vướng víu lượng tử và cách thức không- thời gian bị uốn cong - hiện tượng mà bạn và tôi gọi là “tương tác hấp dẫn”.

Đã nhiều năm trôi qua cho tới nay, công cuộc kiếm tìm một lý thuyết lượng tử mạnh mẽ và hoàn thiện về lực hấp dẫn vẫn luôn được coi là mục tiêu trọng đại của khoa học (danh tiếng, giải thưởng, giành giật các giáo sư đầu ngành, và tất cả những thứ đó). Có lẽ bí mật không nằm ở lực hấp dẫn và “lượng tử hóa” nó, mà phải đi sâu hơn nữa vào chính cơ học lượng tử, và nhận ra rằng lực hấp dẫn vốn luôn lẩn khuất ở đó.

Chúng ta không biết chắc chắn. Đó là sự náo nhiệt và phấn khích của nghiên cứu vượt thời đại. Nhưng đến lúc phải xem xét bản chất của thực tại một cách nghiêm túc thì việc đương đầu trực diện với cơ học lượng tử là điều không thể tránh khỏi.

Sean Carroll/NXB Trẻ

Bình luận

SÁCH HAY