 |
| Đọc sách trong thư viện ở Mỹ. Ảnh: Penn State/Theconversation. |
Theo ba bản báo cáo Freckle gần đây (2020, 2021 và 2022), số lượng người đến thư viện và số lượng sách được mượn tại các thư viện ở Anh và Mỹ liên tục giảm mạnh trong thập kỷ qua.
Thư viện không còn hấp dẫn độc giả
Dữ liệu được lấy từ báo cáo của các thư viện Mỹ gửi cho Viện Bảo tàng và Dịch vụ Thư viện (IMLS) từ năm 2010 và một cuộc khảo sát người tiêu dùng từ năm 2019. Cụ thể, trong báo cáo Freckle năm 2021, lượng người sử dụng tòa nhà thư viện công ở Mỹ đã giảm 31% trong vòng 8 năm, tính đến năm 2018. Tại Anh, con số này là 70% trong vòng 18 năm và tại Australia, con số này là 22% trong vòng 10 năm.
Trong thập kỷ qua, lượng người sử dụng các thư viện của Vương quốc Anh đã giảm một nửa và một phần ba số thư viện công cộng của Vương quốc Anh đã đóng cửa. Số liệu thống kê về hiệu quả sử dụng thư viện của Vương quốc Anh hiện không đáng kể đến mức chính phủ nước này dường như miễn cưỡng báo cáo chúng. Trang The Guardian đầu tháng này cũng thông tin rằng kinh phí tài trợ cho thư viện ở Anh đã giảm 17% trong năm 2021/2022.
 |
| Lưu lượng sử dụng thư viện tại Mỹ từ 2009 đến 2018. Ảnh: The Freckle Report 2021. |
Nguy cơ này là rõ ràng và hiển nhiên: khi các nhà lãnh đạo chính trị tin rằng họ đang trả tiền cho một dịch vụ không được sử dụng thì họ sẽ cắt giảm khoản tài trợ đó.
Ở Mỹ, vấn đề hiện chưa phải là kinh phí, mà bắt nguồn từ việc ban lãnh đạo thư viện không đáp ứng được điều công chúng mong muốn nhất từ các thư viện: sách.
Gần đây, một thủ thư ở Mỹ lập luận rằng ba đặc điểm quan trọng nhất về thư viện của ông là công nghệ, các chương trình hoạt động và đội ngũ nhân viên. Và mặc dù các thư viện Mỹ đã đầu tư hàng triệu USD vào 3 nội dung này, số liệu thống kê về hiệu quả sử dụng thư viện vẫn đang giảm dần.
Trong khi đó, có rất nhiều nghiên cứu cho thấy điều mà công chúng đánh giá cao nhất từ các thư viện công cộng là khả năng tiếp cận sách và một nơi để đọc hoặc làm việc trong môi trường yên tĩnh, thoải mái, an toàn. Trong cuộc khảo sát người tiêu dùng năm 2022 của Freckle, khoảng 74% số người được hỏi cho biết mục đích sử dụng thư viện có liên quan đến việc đọc sách và nghiên cứu cá nhân và 26% còn lại đề cập đến nhiều loại dịch vụ khác.
Theo đó, việc cải thiện các tính năng liên quan đến sách và việc đọc sách là chìa khóa để đảo ngược tình trạng lượng người sử dụng thư viện giảm. Nhưng hiện tại, các thư viện Mỹ đang làm điều ngược lại.
Không đáp ứng được nhu cầu độc giả
 |
| Phần lớn người dân đến thư viện là để đọc sách và học tập. Ảnh: Publishers Weekly. |
Tổng kinh phí hàng năm của các thư viện công cộng Mỹ hiện tại lớn hơn toàn bộ thu nhập của ngành xuất bản thương mại Mỹ. Tuy nhiên, số tiền mà các thư viện công cộng chi cho sách mỗi năm chỉ tương đương khoảng 5% thu nhập của các nhà xuất bản. Theo số liệu thống kê gần đây nhất của IMLS, trong số hơn 8.000 thư viện công cộng ở Mỹ, khoảng 4.000 thư viện đang chi ít hơn 2 USD/người dân cho việc mua sách. Trong khi kinh phí trung bình cho mỗi người dân địa phương là 40 USD.
Con số 2 USD là không đủ để đáp ứng nhu cầu sách cho người dân. Và theo ý kiến của Publishers Weekly, nếu chỉ 6% số tiền hiện dành cho nhân viên và quản lý thư viện được chuyển sang cho sách, tình trạng của các thư viện có thể khởi sắc hơn.
Trong khi đó, trong thập kỷ qua, các thư viện Mỹ đã dỡ bỏ đi hàng chục triệu cuốn sách, bất chấp nhu cầu rõ ràng là phải tăng quy mô kho sách để phục vụ sự đa dạng ngày càng tăng của dân số. Thu hẹp kho sách có thể là nguyên nhân lớn nhất dẫn đến sự sụt giảm nghiêm trọng số lượng người sử dụng thư viện công cộng ở Mỹ.
Đồng thời, dữ liệu người dùng cũng cho thấy việc chuyển sự chú ý nhiều hơn sang công nghệ và các dịch vụ kỹ thuật số đã không phục vụ tốt cho thư viện. Ví dụ, số lượng người sử dụng máy tính ở thư viện Mỹ đã giảm 40% trong những năm trước đại dịch và vẫn đang giảm.
Các thư viện cũng đang ngày càng dành nhiều thời gian và tiền bạc hơn cho việc cấp phép nội dung kỹ thuật số, trong khi hiệu quả không cao: nhiều giấy phép sử dụng sách điện tử tại thư viện rất tốn kém và hết hạn trong vòng 2 năm; những người sử dụng sách điện tử cũng không cần phải đến thư viện; trẻ em thì sử dụng các dịch vụ kỹ thuật số rất ít, và điều đáng lo ngại là việc lưu hành sách in cho trẻ em cũng đang giảm sút.
Trong khi đó, việc gia tăng các hoạt động tại thư viện cũng không giúp ích cho việc thu hút độc giả. Hiện tại, số lượng người tham dự chương trình và sự kiện tại các thư viện công cộng Mỹ là rất nhỏ so với số lượng đến thư viện để mượn sách. Dữ liệu khảo sát trong báo cáo Freckle cho thấy khoảng 80% người tham gia nói rằng hoạt động chính của họ tại thư viện là đọc hoặc sử dụng sách, và chỉ 20% nói rằng họ đến để sử dụng dịch vụ của thư viện.
Theo nhận định của Publishers Weekly, đây là những tín hiệu đáng lo ngại và cho thấy danh tiếng của hệ thống thư viện - một nguồn tài nguyên cộng đồng quan trọng đang gặp nguy hiểm. Nếu xu hướng này tiếp diễn, các thư viện công cộng Mỹ có thể tan rã trong vòng một thế hệ.
