“Trung Quốc đang muốn thay đổi vị thế trên Biển Đông thông qua việc dùng vũ lực. Chúng tôi sẽ hợp tác với các quốc gia ASEAN để đảm bảo rằng luật pháp được tôn trọng”, Channel News Asia dẫn lời Thủ tướng Nhật Shinzo Abe trong cuộc họp Quốc hội Nhật ngày 28/5 cho hay.
Ông Abe khẳng định Tokyo sẽ hợp tác với ASEAN, buộc các bên tôn trọng luật pháp trong các vấn đề tranh chấp lãnh thổ. Đồng thời, người đứng đầu chính phủ Nhật cũng nhấn mạnh Tokyo cần tăng cường vai trò của lực lượng phòng vệ.
 |
| Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Ảnh: Reuters. |
Trong bài phát biểu trước Quốc hội, Thủ tướng Nhật còn cho biết sự lớn mạnh của quân đội Trung Quốc đang là mối quan tâm hàng đầu của ông.
Ông Shinzo Abe cũng đề cập tới việc mở rộng vai trò của lực lượng phòng vệ và nhắc tới việc Trung Quốc đã tăng đầu tư cho quân sự gấp 4 lần trong vòng 10 năm qua. Năm nay, Bắc Kinh chi 132 tỷ USD cho quân sự trong khi Tokyo chỉ chi 49 tỷ USD.
Mặc dù Mỹ đã cam kết bảo vệ Nhật trong tranh chấp biển đảo với Trung Quốc nhưng ông Abe vẫn khẳng định Mỹ - Nhật là những đối tác ngang hàng trong liên minh quân sự. Vậy nên, Nhật cần tăng cường khả năng của lực lượng phòng vệ.
Cùng ngày 28/5, Hạ nghị sĩ Mỹ Randy Forbes đã ra thông cáo báo chí lên án hành động của Trung Quốc trên Biển Đông. "Việc Trung Quốc liên tục leo thang căng thẳng trên Biển Đông, bao gồm hành động đâm chìm tàu cá Việt Nam, cho thấy Bắc Kinh sẵn sàng đe dọa quân sự để đạt được các mục tiêu chính trị”, ông Forbes nhấn mạnh.
“Mỹ không được phép chấp nhận việc giải quyết các tranh chấp hàng hải ở châu Á - Thái Bình Dương bằng vũ lực và các hành vi đe dọa”, nghị sĩ Mỹ tuyên bố.
Những ngày qua nhiều quan chức Mỹ liên tục chỉ trích hành vi hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc ở Biển Đông. Họ gọi đó là những hành động khiêu khích và không thể chấp nhận.
Trong cuộc họp báo tại Hà Nội ngày 28/5, Thượng nghị sĩ Ben Cardin, Chủ tịch Tiểu ban Đông Á - Thái Bình Dương thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, khẳng định các hành vi đơn phương và gây hấn của Trung Quốc như vụ đâm chìm tàu cá Việt Nam đã gây ra tình trạng căng thẳng cao độ, có thể gây nên rủi ro lớn về tài sản và nhân mạng.
"Chúng tôi quan ngại về tình hình hiện nay vì nó không chỉ ảnh hưởng an ninh của Việt Nam mà còn tác động tới an ninh, hàng hải khu vực", vị thượng nghị sĩ nhấn mạnh. Cardin cùng 5 thượng nghị sĩ thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ ra tuyên bố chung hôm 10/5 để lên án những hành động "gây rối" gần đây của Trung Quốc trên Biển Đông.
Tuyên bố chung mô tả việc Bắc Kinh di dời giàn khoan dầu khí Hải Dương-981 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam cùng "những chiến thuật tấn công sau đó" của các tàu Trung Quốc, bao gồm việc đâm vào và gây hư hỏng cho tàu của Việt Nam, là diễn biến thực sự đáng quan ngại.
Nhóm nghị sĩ yêu cầu chính phủ Mỹ nói rõ với Trung Quốc rằng các yêu sách và tranh chấp lãnh thổ cần phải được giải quyết một cách hòa bình, thông qua ngoại giao và phù hợp với luật pháp quốc tế. Những hành động đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng hoặc sử dụng vũ lực, cưỡng bức hoặc hăm dọa đều sẽ dẫn tới bất ổn.
