Đến dự hội nghị tổng kết ngành công thương năm 2020 vào sáng 7/1, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói rằng trong 5 năm qua, ông liên tục đến dự hội nghị tổng kết ngành, bởi sự coi trọng đặc biệt với sự phát triển công nghiệp, thương mại với đất nước.
Với những khó khăn sắp tới, trong mục tiêu đạt tăng trưởng GDP 6,5% trong năm nay, trọng tâm là “cỗ xe tam mã” gồm xuất khẩu, tiêu dùng và đầu tư, thì nhiệm vụ của Bộ Công Thương là rất nặng nề và quan trọng.
Dấu ấn xuất khẩu
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá năm 2020 đất nước đối mặt nhiều “sóng gió” với những khó khăn, thách thức lớn từ cả bên trong và bên ngoài. Nhưng Việt Nam vẫn đạt được những thành công như tăng trưởng cao, nền kinh tế vươn lên đứng thứ 4 ASEAN. Ông nhấn mạnh những thành công đó có đóng góp của ngành công thương. Ngành đã giúp đất nước đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế như lương thực, điện lực, ngoại hối… được đảm bảo.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội nghị. Ảnh: MOIT. |
Nói về các thành tựu của ngành công thương, Thủ tướng đánh giá cao công tác cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện kinh doanh, kiểm tra chuyên ngành. Trong đó, Bộ đã 2 lần cắt giảm điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính giúp khơi thông nguồn lực, phát triển sản xuất kinh doanh.
Sản xuất công nghiệp còn nhiều khó khăn do dịch Covid-19, nhưng đạt tăng trưởng dương, duy trì việc làm cho người lao động. Trong đó, công nghiệp chế biến chế tạo đóng vai trò là động lực quan trọng cho tăng trưởng GDP.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao công nghiệp chế biến nông sản đã phát triển nhanh chóng trong 5 năm qua. Trên 60 nhà máy chế biến xuất khẩu đã được xây dựng và đi vào hoạt động trên cả nước trong 5 năm. Ông biểu dương nhiều địa phương đã làm rất tốt kêu gọi đầu tư, chú trọng chế biến nông sản.
Người đứng đầu Chính phủ cũng biểu dương ngành điện đã đảm bảo cung cấp điện cho người dân, thậm chí trong 5 năm nữa với khả năng phát triển nguồn điện như hiện tại, cũng không thiếu điện. Các ngành dầu khí, xăng dầu, than… khắc phục những khó khăn để duy trì việc làm.
Trong khi đó, xuất khẩu vẫn giữ nhịp độ tăng trưởng trong bối cảnh dịch Covid-19, vượt 280 tỷ USD. Việt Nam đã có 31 mặt hàng trên 1 tỷ USD, 6 mặt hàng trên 10 tỷ USD. Đáng chú ý, xuất siêu 5 năm qua đã đạt trên 43 tỷ USD.
Trong dịch Covid-19, ngành công thương làm tốt việc đảm bảo nguồn cung ứng hàng hóa tiêu dùng, hàng hóa phòng chống dịch, tạo được niềm tin và sự an tâm của người dân. Tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng năm qua đã tăng 2,62% là một sự cố gắng lớn.
Về hội nhập, Việt Nam đã có quan hệ thương mại với 230 thị trường, có FTA với 16 nền kinh tế, đặc biệt là các hiệp định của CPTPP, EVFTA, RCEP, UKVFTA… “Không có nhiệm kỳ nào ký được 4 hiệp định thương mại tư do như vậy”, ông chia sẻ.
Chưa có ngành công nghiệp mũi nhọn
Tuy có nhiều kết quả nổi bật, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đề nghị ngành công thương quan tâm khắc phục một số vấn đề.
Ông nhấn mạnh sản xuất công nghiệp còn yếu và thiếu ngành công nghiệp mũi nghọn. Còn nhiều ngành công nghiệp thâm dụng tài nguyên, vốn, năng lượng… Nhiều sản phẩm công nghệ cao được sản xuất, nhưng phần đóng góp của Việt Nam trong giá trị còn thấp. Doanh nghiệp Việt Nam còn ở mắt xích thấp trong chuỗi giá trị, sức cạnh tranh chưa cao.
Ở nhiều địa phương, các ngành công nghiệp trọng điểm và truyền thống suy yếu, nhiều nơi tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường, giải quyết khó khăn trong tương lai. Nhiều công trình của các tập đoàn, tổng công ty chưa được khởi công.
 |
| Thủ tướng tham dự hội nghị tổng kết ngành công thương năm 2020. Ảnh: MOIT. |
Với thương mại, Thủ tướng lưu ý xuất khẩu tăng mạnh nhưng nhập khẩu còn lớn, chưa chủ động nguyên phụ liệu trong nước. Doanh nghiệp trong nước còn nhập siêu nhiều, hàng hóa mới chỉ ở phân khúc thấp, giá trị gia tăng chưa cao, bình dân. Nhiều quốc sản Việt Nam chưa hiện diện trên thế giới, chưa gắn với sinh kế người dân.
Ông ví dụ sâm ngọc linh của Việt Nam có giá trị không kém các loại sâm trên thế giới, nhưng hầu như chưa được biết tới rộng rãi, chưa tạo ra sản phẩm mang tính quốc gia.
Thị trường 100 triệu dân vẫn chưa phát huy tốt, còn tình trạng gian lận thương mại, hàng giả còn phổ biến. Ông lưu ý hiện chưa có chiến lược quốc gia đưa hàng nông thôn đến thành thị, hàng Việt trong siêu thị còn lép vế hàng nhập khẩu.
Thủ tướng cũng lưu ý Việt Nam không thao túng tiền tệ để tạo lợi thế xuất khẩu. Chính sách tỷ giá trung tâm trong khuôn khổ chính sách tiền tệ chung với mục tiêu nhất quán là kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, chứ không nhằm tạo lợi thế cạnh tranh thương mại quốc tế không công bằng. Ông cho biết trong tối nay, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh sẽ làm việc trực tuyến với Trưởng Cơ quan thương mại Hoa Kỳ (USTR) để thảo luận về vấn đề này.
Duy trì cỗ xe “tam mã”
Năm 2021, Thủ tướng lưu ý là năm đầu thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, tình hình còn nhiều khó lường, diễn biến mới, bối cảnh đó đặt ra nhiều yêu cầu và đòi hỏi mới cho ngành công thương.
Thủ tướng lưu ý ngành cần có hệ thống chính sách dài hạn, nhất quán, theo hướng tăng năng suất, sức cạnh tranh, tạo đòn bẩy kinh tế.
Cần nâng cao năng suất nội ngành, giảm phụ thuộc vào nguồn tài nguyên. Người đứng đầu Chính phủ mong muốn Bộ Công Thương chú trọng việc chuyển sang ngành công nghiệp dựa trên nền tảng sáng tạo, khoa học công nghệ.
“Nhiều tài nguyên là rất quan trọng, nhưng cần lấy khoa học công nghệ là động lực”, ông nói.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh Việt Nam không thao túng tiền tệ để tạo lợi thế xuất khẩu. Ảnh: Dezan Shira. |
Ngành cũng phải coi doanh nghiệp là trung tâm của đổi mới sáng tạo, nâng cao sức cạnh tranh, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân đầu tư sản xuất kinh doanh.
Thủ tướng yêu cầu cơ cấu mạnh mẽ ngành công nghiệp, ứng dụng thành tựu cách mạng công nghiệp 4.0, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Thúc đẩy xuất khẩu, chú trọng thị trường trong nước, kiểm soát hàng giả, hàng nhái, dự báo cân đối cung cầu, phát triển thị trường mới, xây dựng thương hiệu hàng hóa cho Việt Nam.
Ông nhắc lại việc Chính phủ đặt mục tiêu năm 2021 tăng trưởng GDP đạt 6,5%. Muốn vậy thì cần coi trọng những động lực chính là xuất khẩu, tiêu dùng và đầu tư. Ông ví đây là “cỗ xe tam mã” trong năm 2021 nhưng với quy mô lớn hơn.
“Cỗ xe tam mã phải được duy trì trong năm 2021. Do đó, Bộ phải phấn đấu mọi mặt tốt hơn năm 2020, để phát triển mạnh mẽ đất nước. Để Việt Nam hùng cường thì ngành công thương đóng vai trò rất quan trọng với đất nước”, Thủ tướng kết thúc bài phát biểu của mình.
