 |
Thủ tướng Truss đã cố gắng giữ vững tinh thần trong suốt một ngày chủ nhật đầy căng thẳng tại hội nghị đảng Bảo thủ hôm 2/10. Tuy nhiên, vào khoảng 23h, cuối cùng bà đã chấp nhận lùi bước, theo Financial Times.
Bà Truss và Bộ trưởng Tài chính Anh Kwasi Kwarteng đã gặp nhau tại Hyatt Regency để xem xét liệu phần quan trọng trong “ngân sách ngắn hạn” của mình có thể được cứu vớt hay không. Quyết định cho điều đó là một câu trả lời “không” đầy vang dội.
Việc họ nhanh chóng hủy bỏ kế hoạch cắt giảm mức thuế thu nhập cao nhất 45% - được công bố chỉ 9 ngày trước đó - là kết quả của một loạt cuộc thảo luận căng thẳng sau những xáo trộn trên thị trường tài chính. Kế hoạch đó cũng chọc giận các nghị sĩ đảng Bảo thủ và cử tri.
Họ rút kế hoạch chỉ 24 giờ sau khi bà Truss thừa nhận sai sót trong khâu chuẩn bị, nhưng vẫn muốn chúng được thực thi, theo BBC.
Không còn lựa chọn nào khác
Trước đó, việc bãi bỏ thuế suất 45% đối với các khoản thu nhập trên 150.000 bảng Anh (162.000 USD) đã được ông Kwarteng công bố trong kế hoạch “ngân sách ngắn hạn”.
Trong suốt ngày 2/10, chính sách này ngày càng lung lay. Michael Gove, cựu Bộ trưởng nội các có tầm ảnh hưởng, đã xuất hiện trên một chương trình và khẳng định chính sách đó thể hiện những giá trị sai lầm.
Vào thời điểm mọi người đang vật lộn với chi phí sinh hoạt và chính phủ đang lên kế hoạch cắt giảm chi tiêu công hơn nữa, việc cắt giảm thuế cho người giàu đã gây phẫn nộ, theo Guardian.
Bà Truss khẳng định không muốn vụ tranh cãi về việc bãi bỏ mức thuế này trở thành "vấn đề quan trọng đối với nhiệm kỳ thủ tướng". “Đó không phải là cuộc chiến mà tôi muốn có”, bà khẳng định.
Việc đảo ngược chính sách này là một đòn giáng mạnh vào uy tín của cả bà Truss và ông Kwarteng - đồng tác giả của kế hoạch "ngân sách ngắn hạn" - nhưng họ không còn lựa chọn nào khác.
 |
| Bà Truss và ông Kwarteng tại hội nghị đảng Bảo thủ ở Birmingham hôm 2/10. Ảnh: Reuters. |
Thủ tướng và bộ trưởng Tài chính Anh thừa nhận chính sách này đã thất bại trong bối cảnh của cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt.
Nhiều nghị sĩ đảng Bảo thủ từng khẳng định họ sẽ không bỏ phiếu cho kế hoạch này, khiến nó không thể được Hạ viện thông qua.
Bên cạnh đó, một số nghị sĩ đảng Bảo thủ cảnh báo về mối nguy khi sử dụng tiền vay để tài trợ cho việc cắt giảm thuế và sự hỗn loạn tài khóa rộng lớn hơn do những vấn đề không chắc chắn liên quan đến kế hoạch ngân sách ngắn hạn, theo Guardian.
Ông Kwarteng đã xác nhận đảo ngược chính sách cắt giảm thuế thu nhập cao nhất 45% vào khoảng 7h30 sáng 3/10 (giờ địa phương). “Chúng tôi hiểu. Chúng tôi đã lắng nghe”, ông nói.
Các đồng minh của bộ trưởng Tài chính thừa nhận họ biết kế hoạch cắt giảm thuế này sẽ gây tranh cãi. Tuy nhiên, họ không mong đợi nó sẽ làm lu mờ phần lớn chính sách còn lại trong kế hoạch “ngân sách ngắn hạn".
Bộ trưởng Tài chính Anh cũng khẳng định ông chưa đề nghị từ chức. Nhiều thành viên chính phủ Anh cho biết bà Truss đã được một số quan chức khuyên nên cách chức vị bộ trưởng này. Tuy nhiên, bà khẳng định với các phụ tá rằng sẽ "không bao giờ" xem xét điều đó.
Một số thành viên đảng Bảo thủ cấp cao suy đoán rằng ông Kwarteng có thể phải vật lộn để giữ ghế trong trung hạn.
“Các thị trường sẽ không bao giờ tin tưởng ông ta nữa”, một nghị sĩ nói.
Mối nguy với tân thủ tướng
Tuy nhiên, việc cách chức ông Kwarteng cũng sẽ khiến bà Truss gặp nhiều khó khăn hơn. Ngoài ra, họ cũng là những người bạn thân và đã cùng nhau lên kế hoạch cho những tuyên bố của ông Kwarteng trong nhiều tuần.
“Họ vẫn hoàn toàn thống nhất về chính sách”, một đồng minh của bà Truss nói.
Các quan chức cấp cao của đảng Bảo thủ xác nhận ý tưởng cắt giảm thuế 45% ban đầu đã được Chris Philp, cấp phó của ông Kwarteng tại Bộ Tài chính, đệ trình lên bà Truss.
Ông Philp khẳng định ông không phải là người khởi xướng chính. Tuy nhiên, bất kể ai đã đưa ra đề xuất bãi bỏ mức thuế 45%, cả bà Truss và ông Kwarteng đều không thể thoát khỏi trách nhiệm vì đã xúc tiến nó.
 |
| Người dân Anh biểu tình vì cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Ảnh: Reuters. |
Bà Truss đã không tham khảo ý kiến nội các về kế hoạch loại bỏ mức thuế 45% hay quyết định đảo ngược đó. Bà và ông Kwarteng là những người ra quyết định chính.
Một số nghị sĩ tỏ ra lạc quan, thậm chí hài lòng với quyết định này. Tuy nhiên, quyết định này lại không được hoan nghênh trong “căn phòng màu xanh”: Một khu vực VIP của hội nghị đảng Bảo thủ, nơi tập trung các nhà tài trợ giàu có cho đảng này.
“Hành động này thật nghiệp dư”, một trong những người có mặt nói.
Mối nguy về chính trị được phơi bày bởi việc quay đầu này đã rõ ràng: Bà Truss và ông Kwarteng hiện trông giống như có thể bị đe dọa bởi những đối thủ trong đảng của họ.
Rủi ro đối với bà Truss và ông Kwarteng là việc những đảng viên Bảo thủ, vốn hy vọng sẽ gây bất ổn cho chính phủ mới, giờ đây có thể cố gắng buộc nhiều chính sách khác trong chiến lược kinh tế của thủ tướng bị đảo ngược.
Nhiều nghị sĩ của đảng Bảo thủ đã chỉ trích quyết định loại bỏ giới hạn tiền thưởng của các nhân viên ngân hàng, coi đó như một món quà cho Công đảng. Và điều này có thể trở thành mục tiêu tiếp theo cho những cuộc công kích.
Tuy nhiên, ông Kwarteng tự tin rằng phần còn lại của “ngân sách ngắn hạn” của mình, bao gồm khoản cắt giảm 13 tỷ bảng Anh (khoảng 14,7 tỷ USD) đối với bảo hiểm quốc gia, sẽ giành được sự ủng hộ của nhiều đảng trong quốc hội.
Khi trở thành thủ tướng vào tháng trước, bà Truss cam kết sẽ giải quyết các vấn đề tồn đọng xung quanh kế hoạch thúc đẩy xây dựng nhà cửa và khả năng chi trả của dịch vụ chăm sóc trẻ em. Tuy nhiên, thất bại với cải cách thuế có thể khiến bà tạm dừng và suy nghĩ cẩn thận.
“Liz muốn trở nên cấp tiến, nhưng bà ấy đã thất bại ở rào cản đầu tiên”, một nghị sĩ đảng Bảo thủ ủng hộ bà Truss cho biết.
