Thơ tức cảnh, ngẫu hứng, ghi lại những cảm xúc thực, dung dị, làm cho người nhận được thư và thơ càng cảm thấy gần gũi và yêu thương Bác hơn. Những ngày cuối của cuộc kháng chiến chống Pháp 1945 - 1954, Bác nhận được thơ của hai người cháu thân quen là Hà và Hạnh, con gái nhà văn Đặng Thai Mai. Bác viết thư trả lời có kèm theo bài thơ “Tức cảnh khi thức giấc”:
“Kìa bãi cát, nọ rừng thông,
Nước nước, non non, khéo một vùng,
Đang đợi người thơ cùng bạn vẽ,
Đến chơi cảnh trí với rừng sông.
Tay đàn, cặp sách, ông đầu bạc.
Hồ rượu, xâu nem, ả má hồng,
Được phép ngao du cùng tuế nguyệt,
Vì rằng kháng chiến đã thành công”.
Khi được tin chị Hà có thai, Bác viết thư căn dặn: “... Phải cẩn thận, nếu không cần kíp lắm thì không nên cưỡi ngựa, lội suối trèo đèo và làm gì nặng nề mệt nhọc quá. Bao giờ có dịp Bác sẽ đến thăm cháu”.
Một tình thương yêu, một sự chu đáo, một tấm lòng nhân hậu đã toát ra từ mấy dòng thư ngắn ngủi đó!
Sau ngày chị Hà sinh cháu tại chiến khu Việt Bắc, Bác lại gửi cho chị một thư nữa, tràn đầy lòng yêu thương.
“Hà,
Biết mẹ con cháu đều mạnh khỏe, Bác rất vui lòng. Cháu bé nặng mấy ki lô?
Bao giờ trời tốt, đường dễ đi, cháu thật khỏe, thì sang thăm Bác.
Nhà mới của Bác oai lắm. Bác khỏe luôn. Anh em đều gửi lời hỏi thăm cháu và cháu bé.
Hôn cháu lớn và cháu bé.
24/7 Bác”.
 |
| Ảnh tư liệu. |
Nhà thơ Cù Huy Cận cũng là người có may mắn nhận được nhiều thư riêng của Bác Hồ. Từ hồi còn ở Bắc Bộ phủ - Hà Nội trước ngày toàn quốc kháng chiến chống Pháp, Huy Cận đã được Bác xem như con: Bác cho ngủ trưa cùng giường, Bác gửi thư gọi Huy Cận đi công tác về, Bác bảo sao chú đi lâu, Bác mong chú về... Những thư này, bút tích này Huy Cận còn giữ cả, và đem “khoe” khi thân tình.
Huy Cận gửi biếu Bác tập thơ vừa sáng tác, Bác đáp lại bằng bốn câu “tẩu bút”:
“Cám ơn chú biếu Bác quyển thơ,
Bác xem quyển thơ suốt mấy giờ.
Bảo Bác phê bình... khó nói nhỉ?
Bài hay xen lẫn với bài vừa”.
Chính phủ kháng chiến ở Việt Bắc năm 1949 (Huy Cận ngồi bên tay phải Hồ Chủ tịch).
Những câu thơ mộc mạc và dí dỏm trên có lẽ là phần thưởng quý báu nhất đối với nhà thơ, bởi vì tập thơ của ông được vị lãnh tụ yêu quý của toàn dân tộc, một nhà thơ chăm chú đọc liền một mạch trong mấy tiếng đồng hồ. Bác nói thật khó phê bình, nhưng thực ra Bác đã phê bình, đã nhận xét và đánh giá về tập thơ đó: tập thơ bao gồm những bài từ trung bình trở lên đến những bài hay, không có bài nào bị chê là dở! Thế là sung sướng rồi!
