 |
| Phi công Konstantin Murakhtin may mắn sống sót. Ảnh: Guardian |
Stefanie von Hlatky, giám đốc Trung tâm Chính sách Quốc phòng và Quốc tế thuộc Đại học Queen ở Kingston, Canada, cho rằng, mỗi quốc gia thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, có những quy định riêng để đối phó với động thái vi phạm không phận.
Tuy nhiên, theo bà Hlatky, quy trình hoạt động tiêu chuẩn của Thổ Nhĩ Kỳ tương tự như các nước khác. "Khi phát hiện máy bay xâm nhập vào 'vùng đệm', trước tiên Thổ Nhĩ Kỳ phải nỗ lực liên lạc với máy bay đó". Trong trường hợp ngày 24/11, “vùng đệm” có khoảng cách 8 km tính từ biên giới Thổ Nhĩ Kỳ tới lãnh thổ Syria.
"Nếu máy bay không hồi đáp tín hiệu, chiến đấu cơ của Thổ Nhĩ Kỳ cần phát tín hiệu tới đối tượng, gồm các cử chỉ liên lạc từ phi công. Nếu nỗ lực của phi công Thổ Nhĩ Kỳ không phát huy tác dụng, phi cơ quân sự có thể xuất kích và hộ tống máy bay nước ngoài ra khỏi khu vực", CBC dẫn lời bà Hlatky.
Đồng tình với quan điểm của bà Hlatky, John Johnson, nhà phân tích của công ty chuyên dự báo, phân tích tình báo hàng không và quốc phòng Teal Group ở thành phố Fairfax, bang Virginia (Mỹ) khẳng định: "Bắn một máy bay xâm phạm không phận là sự kiện vô cùng hy hữu".
Khi phóng viên hỏi liệu Su-24 của Nga có thể vô tình lạc vào không phận Thổ Nhĩ Kỳ hôm 24/11 hay không, chuyên gia Canada nói máy bay Nga có thiết bị định vị GPS và “phi công biết họ đang ở đâu”.
Bà Hlatky cho rằng, một trong những câu hỏi quan trọng cần được trả lời dứt khoát là liệu máy bay Nga lọt vào "vùng đệm" hay không phận Thổ Nhĩ Kỳ hay không. Hình ảnh do radar ghi lại sẽ cung cấp câu trả lời chính xác trong những ngày tới.
Mâu thuẫn trong tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ
 |
| Ảnh radar do Bộ Nội vụ Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp được cho là ghi lại đường bay của Su-24 gần biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ ngày 24/11. Ảnh: Reuters |
Trong thư do đại sứ Thổ Nhĩ Kỳ tại Liên Hợp Quốc gửi Hội đồng Bảo an, ông Halit Cevik khẳng định Ankara bắn cường kích của Nga do máy bay đã xâm phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ khoảng 17 giây.
Trong khi đó, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định họ bắn máy bay Nga sau khi cảnh báo 10 lần trong 5 phút. “Nhà chức trách Thổ Nhĩ Kỳ liên tục cảnh báo một máy bay không xác định rằng nó đang di chuyển cách biên giới Thổ khoảng 15 km. Máy bay này đã không chú ý đến những lời cảnh báo và tiếp tục bay qua không phận Thổ Nhĩ Kỳ. Không quân đã đáp trả bằng cách bắn chiến đấu cơ”, một quan chức của Thổ Nhĩ Kỳ nêu rõ. Như vậy, tuyên bố từ phía Ankara về vụ việc có sự mâu thuẫn. Câu trả lời chỉ rõ ràng sau khi hai phía cung cấp hình ảnh do radar ghi lại.
Hôm 25/11, Konstantin Murakhtin, phi công Su-24 nói anh và đồng đội không nhận cảnh báo bằng hành động hoặc qua radio từ phía Thổ Nhĩ Kỳ trước khi cường kích rơi. Murakhtin sống sót sau chiến dịch giải cứu đặc biệt kéo dài 12 tiếng.
Phi công cũng khẳng định, Su-24 đã bay trong không phận Syria. "Su-24 xâm phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ là việc không thể xảy ra", hãng thông tấn Nga RIA Novosti dẫn lời Murakhtin.
Bộ Quốc phòng Nga khẳng định, phi cơ Su-24 bị bắn khi đang hoạt động ở độ cao 6.000 m. Khi đó, nó đang thực hiện chiến dịch không kích Nhà nước Hồi giáo trên lãnh thổ Syria và hoàn toàn chưa xâm phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ.
