Tiểu thuyết Ben-Hur của tác giả Lewis Wallace ra mắt năm 1880 tạo nên một cơn sốt về đề tài lịch sử, lãng mạn, phiêu lưu trong nền văn học Mỹ cuối thế kỷ 19. Tính đến năm 1900, Ben-Hur là tiểu thuyết Mỹ bán chạy nhất thế kỷ này. Tại Việt Nam, Ben-Hur cũng mới được phát hành cùng thời điểm tác phẩm điển ảnh của đạo diễn Timur Bekmambetov.
Ben-Hur kể câu chuyện xảy ra khoảng 30 năm sau ngày Chúa Jesus giáng sinh. Tác phẩm mở ra khi nhân vật chính là Judah Ben-Hur gặp người bạn thuở nhỏ của mình là Messala. Messala lúc này đã là thủ lĩnh quân đội La Mã. Sau15 năm xa cách, chỉ bằng những cuộc trò chuyện ngắn, Ben-Hur sớm nhận ra Messala đã thay đổi, trở thành một kẻ ham mê quyền lực. Bởi vậy, chàng từ chối lời chiêu dụ ra nhập quân đội La Mã của Messala. Tình bạn tuổi thơ chấm dứt.
 |
| Tiểu thuyết Ben-Hur của nhà văn Lewis Wallace. |
Sự cố xảy ra khi Ben-Hur vô tình làm quan tổng trấn bị thương. Messala lợi dụng cớ đó để đẩy Ben-Hur thành nô lệ, bắt giam mẹ và em gái chàng. Trong thời gian bị tù đày, Ben-Hur đã cứu mạng Quintus Arrius – hạm trưởng hạm đội thuyền chiến của La Mã. Nhờ đó, chàng được thả tự do, được Quintus Arrius nhận làm con nuôi.
Ben-Hur trở về quê hương tìm mẹ và em gái. Chàng có cơ duyên gặp đấng cứu thế Jesus. Chàng tin rằng Jesus chính là người lãnh đạo dân tộc chống áp bức của đế quốc La Mã. Việc chứng kiến cuộc hành hình Người trên cây thập tự giá đã tác động sâu sắc tới Hen-Hur. Từ đây, người anh hùng trẻ tuổi bước vào một hành trình mới với khát khao mang lại tự do cho dân tộc và tín ngưỡng của mình.
Tại Mỹ, Ben-Hur là tác phẩm bán chạy nhất thế kỷ 19, vượt cả hai tiểu thuyết nổi tiếng là Túp lều bác Tom và Cuốn theo chiều gió. Tới nay tác phẩm đã được dịch ra hơn 20 ngô ngữ, được chuyển thể nhiều lần thành kịch, phim điện ảnh, truyền hình. Bộ phim Ben-Hur ra mắt năm 1959 đã giành 11 giải Oscar. Năm 2016, tiểu thuyết một lần nữa được dựng thành phim (ra mắt 19/8 và hiện đang chiếu tại hệ thống rạp ở Việt Nam). Điều đó chứng tỏ sức hấp dẫn mãnh liệt của tác phẩm.
 |
| Một số ấn bản Ben-Hur từng phát hành trên thế giới. |
Sở dĩ Ben-Hur có được thành công ấy bởi tác phẩm hội đủ hai yếu tố: tính xác thực lịch sử và niềm tin tôn giáo. Để viết tác phẩm, tác giả Lewis Wallace đã dành nhiều thời gian nghiên cứu về cuộc đời Chúa Jesus, văn hóa, ngôn ngữ thời kỳ La Mã. Toàn bộ lời thoại trong tác phẩm đều được lấy từ Kinh Thánh. Bởi vậy, Ben-Hur được nhận định là cuốn sách về Thiên Chúa giáo có ảnh hưởng sâu rộng nhất thế kỷ 19.
