Tường thuật chính thức và video vụ chạm trán giữa tàu chiến Trung Quốc và tàu khu trục Mỹ ngày 30/9 gần Đá Gaven ở Biển Đông, đã lần đầu tiên được công bố bởi Bộ Quốc phòng Anh.
Bản tường thuật do South China Morning Post đăng tải ngày 4/11 mô tả tàu khu trục lớp Lữ Dương của Trung Quốc chủ động cảnh báo tàu khu trục USS Decatur đang "di chuyển theo lộ trình nguy hiểm". Tàu Trung Quốc cũng yêu cầu tàu chiến Mỹ thay đổi lộ trình nếu không muốn "chịu hậu quả".
USS Decatur thông báo phản hồi rằng tàu đang thực hiện quyền đi lại vô hại trên vùng biển khu vực. Tàu chiến Trung Quốc sau đó tiến hành áp sát, rồi di chuyển đến trước mũi tàu USS Decatur với khoảng cách chưa đầy 41 m.
Trước những hành động "thiếu chuyên nghiệp và nguy hiểm" của tàu Trung Quốc, tàu khu trục Mỹ buộc phải thay đổi lộ trình để tránh va chạm, các quan chức Hạm đội Thái Bình Dương cho biết.
 |
| Tàu chiến lớp Lữ Dương của Trung Quốc (phải) di chuyển chặn đầu nguy hiểm trước mũi tàu khu trục USS Decatur của Mỹ ngày 30/9. Ảnh: Hải quân Mỹ. |
Theo ông Bill Hayton, chuyên gia tại Chương trình Châu Á - Thái Bình Dương thuộc trung tâm nghiên cứu Chatham House (Anh), động thái này cho thấy phía Trung Quốc chủ động đối đầu tàu chiến Mỹ.
"Theo tôi, đây là lần đầu tiên tàu chiến Mỹ nhận một lời đe dọa trực tiếp (từ phía Trung Quốc) với những ngôn từ như vậy", ông nhận định. "Đây là lần đầu chúng ta được nhìn thấy 'chịu hậu quả' sẽ diễn ra thế nào. Sự cố này thể hiện mức độ đe dọa (từ Trung Quốc) đã tăng".
South China Morning Post cũng thu thập được một đoạn video từ lưu trữ của Bộ Quốc phòng Anh về vụ chạm trán 30/9. Những hình ảnh ghi lại cho thấy thủy thủ đoàn của tàu khu trục lớp Lữ Dương xuất hiện trên boong tàu, không vũ trang. Trong đoạn video, một sĩ quan hải quân Mỹ nhận định tàu chiến Trung Quốc "đang tìm cách ép chúng ta chuyển hướng".
Theo ông Hayton, việc Bộ Quốc phòng Anh công bố tường thuật vụ chạm trán rất có thể đã được Mỹ bật đèn xanh. "Động thái có thể là nỗ lực công khai cách ứng xử không tốt của Trung Quốc trên Biển Đông", ông nhận định.
 |
| Tàu chiến Trung Quốc có thời điểm di chuyển sát bên mạn trái tàu khu trục USS Decatur. Ảnh: Bộ Quốc phòng Anh. |
Đô đốc John Richardson, Tư lệnh Hải quân Mỹ, đầu tháng 11 cũng dự báo khả năng tiếp tục xảy ra các trường hợp hải quân hai nước chạm trán trong vùng biển khu vực. Ông cho rằng Trung Quốc đang mở rộng hoạt động một cách chiến lược, gia tăng mật độ hoạt động của hải quân.
Đô đốc Richardson nhận định rằng các bên cần tuân thủ đúng quy trình liên lạc giữa các lực lượng hải quân, duy trì tính chuyên nghiệp và tránh rủi ro trên biển, đảm bảo sự đi lại an toàn trên vùng biển quan trọng.
Ông nhấn mạnh nhu cầu giảm thiểu tối đa những tính toán sai sót để không dẫn đến các sự cố mang tính chiến lược.
