Từ khi hoàn thiện và vận hành đầy đủ năm 1995 đến nay, hệ thống định vị toàn cầu (GPS) đã được sử dụng trên toàn thế giới. Định vị vệ tinh trở nên quan trọng đến nỗi rất nhiều thứ trong cuộc sống chúng ta đều phụ thuộc vào nó (check-in trên smartphone, định vị dẫn đường trên xe hơi...).
Vậy thì chuyện gì sẽ xảy ra nếu GPS ngừng hoạt động trong một tháng? Nghiên cứu từ Viện Quốc tế RTI ở Bắc Carolina (Mỹ) được tài trợ bởi Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ đã cho chúng ta câu trả lời.
 |
| Bên cạnh smartphone, GPS được sử dụng rất nhiều trên hệ thống định vị xe hơi và lĩnh vực viễn thông, quân sự Ảnh: Gizchina. |
Ảnh hưởng lớn đến kinh tế
Sau khi thu thập thông tin từ hơn 200 chuyên gia, các nhà nghiên cứu tiết lộ GPS được sử dụng trong rất nhiều lĩnh vực, từ nông nghiệp, giao hàng đến các giàn khoan ngoài biển.
Trong giai đoạn từ năm 1984 khi GPS lần đầu được áp dụng thương mại đến 2017, lợi ích kinh tế mà GPS tạo ra là khoảng 1,4 nghìn tỷ USD.
Việc GPS ngừng hoạt động trong một tháng sẽ gây thiệt hại cho nền kinh tế mỗi ngày là một tỷ USD (ước tính), riêng giai đoạn mùa vụ (tháng 4 và tháng 5) là 1,5 tỷ USD.
 |
| Lợi ích kinh tế mà GPS mang đến là rất lớn. Ảnh: Gizchina. |
Nghiên cứu cho thấy những lợi ích kinh tế của GPS phần lớn dành cho lĩnh vực viễn thông với 685,9 tỷ USD được tạo ra. Công nghệ viễn thông (cải thiện hiệu quả, giảm chi phí, lợi ích vì môi trường...) là lĩnh vực đứng thứ 2 với 325 tỷ USD. Dịch vụ định vị trên smartphone đứng thứ 3 với 215 tỷ USD.
Nhiều hệ thống quan trọng ngừng hoạt động
Mỗi vệ tinh GPS mang các đồng hồ nguyên tử duy trì thời gian theo chuẩn GMT (Greenwich). Thời gian chính xác đóng vai trò quan trọng để các hệ thống hoạt động trơn tru, từ lưới điện đến các giao dịch tài chính. Ngay cả các dịch vụ Internet mà bạn đang sử dụng cũng phụ thuộc vào thời gian đồng hồ GPS để định tuyến dữ liệu.
Theo Gizchina, mọi thứ vẫn không bị ảnh hưởng nhiều sau 2 ngày tắt GPS, nhưng sau đó hệ thống mạng không dây sẽ gặp sự cố nghiêm trọng, khả năng hoạt động sau 30 ngày là 0-60%.
Không chỉ những chuyến bay bị ảnh hưởng, quân đội sẽ mất quyền kiểm soát máy bay không người lái đang theo dõi thiên nhiên và phần tử khủng bố. Hệ thống dự báo thời tiết sẽ ngừng hoạt động, trong khi truyền hình và đài phát hành không thể truyền tín hiệu.
Về cơ bản, GPS một khi không hoạt động sẽ ảnh hưởng lớn đến các hệ thống đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của chúng ta.
 |
| Hệ thống định vị Bắc Đẩu của Trung Quốc có số vệ tinh nhiều hơn GPS (Mỹ), Galileo (châu Âu) và GLONASS (Nga). Ảnh: Reuters. |
Vào tháng 1/2016 khi Không quân Mỹ cho ngừng một vệ tinh GPS, thời gian sai lệch trên vệ tinh đó đã được thiết lập cho những vệ tinh còn hoạt động khác. Sự chênh lệch chỉ là 13 micro-giây (13 phần triệu giây), nhưng đã khiến nhiều cơ quan gặp hỗn loạn trong suốt 12 giờ.
Theo Geoawesomeness, báo cáo từ một số khu vực của Mỹ, Canada cho thấy cơ quan cảnh sát, cứu hỏa và thiết bị vô tuyến đã ngừng hoạt động. Đài phát thanh của BBC thậm chí phải ngừng phát sóng trong suốt 2 ngày.
"GPS ra đời vào thời điểm quan trọng của ngành viễn thông, đóng vai trò lớn trong quá trình số hóa cơ sở hạ tầng viễn thông và sự ra đời của mạng không dây".
"Công nghệ không dây đang phát triển, với sự phụ thuộc vào độ chính xác cao nên cần có định vị GPS. Nhiều xu hướng công nghệ như xe tự lái, Internet vạn vật (IoT) sẽ giúp công nghệ không dây đạt đến những giới hạn mới trong tương lai", nghiên cứu cho biết.
Để giảm phụ thuộc vào GPS, một số quốc gia, khu vực đã phát triển hệ thống GPS của riêng mình như Nga (GLONASS), Trung Quốc (Bắc Đẩu) và châu Âu (Galileo), hoạt động trên phạm vi toàn cầu. Trong khi đó, Nhật Bản và Ấn Độ cũng phát triển hệ thống định vị sử dụng trong phạm vi quốc gia.
