Sáng 16/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia. Các đại biểu cho nhiều ý kiến về tên dự luật, phạm vi điều chỉnh đối tượng phù hợp với thông lệ quốc tế.
Ý kiến trái chiều về quảng cáo rượu, bia trên mạng
Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) đồng ý cao với sự ban hành luật và tên gọi là phương án 1 (Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia) đặc biệt là chế định chặt chẽ nhằm hạn chế tối đa việc quảng cáo rượu, bia.
Ông phân tích mặt hàng này là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh tật nhưng các quảng cáo bia rượu làm cho người nghe lầm tưởng sự hấp dẫn, như: Hào khí ngàn năm, chất men thành công, chung một đam mê…Những lời đó đã cố tình quên đi những vụ thảm án hay những vụ tai nạn giao thông, các vụ bạo hành… cũng từ rượu, bia mà ra.
Dẫn ra "thành tích" uống bia đứng đầu Đông Nam Á, thứ 3 châu Á của Việt Nam, đại biểu Nhân thẳng thắn: "Thật khó mà tự hào về thành tích uống bia, rượu đứng đầu Đông Nam Á của Việt Nam".
 |
| Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương). Ảnh: Quochoi.vn |
Từ phân tích trên, Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương cho rằng việc quảng cáo bia, rượu phải cấm trên tất cả các loại hình báo chí, mạng xã hội chứ không chỉ riêng ở các chương trình thể thao, văn hóa, sân khấu, điện ảnh dành cho thiếu nhi được quy định tại dự luật.
Có ý kiến trái chiều, đại biểu Trần Quang Chiểu (Nam Định) cho rằng rượu và bia là hai mặt hàng hoàn toàn khác nhau, không thể đưa ra một bộ khung pháp lý để chế tài giống nhau.
Theo đại biểu Chiểu, rượu là mặt hàng kinh doanh có điều kiện, còn bia thì không. Việc cấm bán bia rượu trên Internet là trái luật, trái với chủ trương của Chính phủ về việc tạo hành lang pháp lý cho các doanh nghiệp trong thời đại 4.0.
"Quy định cấm bán bia trên Internet sẽ tạo sự phản ứng ngược từ các doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh đồ uống có cồn. Các doanh nghiệp sẽ nhận định rằng Việt Nam là đất nước không nhất quán trong chính sách, ảnh hưởng đến chỉ số niềm tin và chỉ số cạnh tranh", ông Trần Quang Chiểu nói.
Bảo vệ sức khỏe nhân dân hay khoản thu 50.000 tỷ
Nói về tác hại của rượu, bia, đại biểu Phạm Trọng Nhân cho hay một nghiên cứu chỉ ra, 50% trẻ em sẽ phát triển các rối loạn về tâm lý, tinh thần khi chứng kiến cha mẹ say xỉn. Điều này cũng xảy ra khi cha mẹ chỉ uống rượu 1- 2 chén vào buổi tối.
 |
| Đại biểu Nguyễn Quang Tuấn (Hà Nội). Ảnh: Quochoi.vn |
"Chúng ta có lẽ khó quên hình ảnh người đứng đầu Chính phủ thân chinh chỉ đạo và giao kế hoạch để GDP năm 2017 cán mốc 6,7%. Điều đó cho thấy để nhích lên từng chút một trong tăng trưởng thì cả hệ thống chính trị, các tầng lớp nhân dân cộng đồng doanh nghiệp phải nỗ lực thì ở chiều ngược lại mỗi năm bia rượu tổn thất ít nhất 1-3% GDP quý giá", đại biểu Nhân cho biết.
Ngoài ra, đại biểu Phạm Trọng Nhân cho rằng việc biện minh cho phát triển kinh tế, giải quyết việc làm từ sản xuất rượu, bia làm là khó chấp nhận, chưa kể những hậu quả nặng nề cho xã hội không gì bù đắp được.
Theo đó, việc phản biện tranh luận là cần thiết nhưng phản biện đến mức cho rằng thông qua luật này là khai tử ngành rượu, bia thì xin một lần đặt mình vào hoàn cảnh gia đình có người thân nghiện rượu, nợ nần chồng chất, bạo lực, bạo hành…
"Chúng ta chọn bảo vệ sức khỏe cho nhân dân hay chọn khoản thu 50.000 tỷ đồng/năm, đừng quên rằng tổn thất do nó gây ra lên tới 65.000 tỷ đồng. Như thế có khác gì kéo tụt sự phát triển của đất nước, vậy mà không ít người cổ súy là văn hóa uống", vị này nói thêm.
Đồng quan điểm, đại biểu Lê Thị Yến (Phú Thọ) cũng nhận định thói quen uống rượu, bia đã có từ lâu đời, đang đóng góp 50.000 tỷ đồng/năm cho ngân sách và tạo ra việc làm cho 220.000 người.
Tuy vậy, bà khẳng định: "Bia, rượu ảnh hưởng tới các mục tiêu phát triển bền vững mà Việt Nam đã cam kết. Làm sao để hạn chế tác hại của rượu bia và lợi ích hài hòa của doanh nghiệp là một bài toán quá khó".
Đại biểu Nguyễn Quang Tuấn (Hà Nội) nhấn mạnh dự luật không cấm rượu bia mà phòng chống các tác hại của rượu bia đối với sức khoẻ. Mục đích hướng đến của luật là ngăn sự lạm dụng, uống quá độ, nghiện bia rượu, uống có mức nguy hại.
"Rượu hay bia thì bản chất vẫn là đưa ethanol vào cơ thể, nếu uống ít thì không sao nhưng uống nhiều thì sẽ gây tác hại. Bởi vậy mục đích của luật là ngăn lạm dụng chứ không ngăn sử dụng", vị đại biểu là Giám đốc Bệnh viện Tim Hà Nội bày tỏ.
Người dân chi 4 tỷ USD để uống bia
Theo báo cáo của Bộ Y tế, Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ nam giới uống rượu, bia cao và tỷ lệ này ở cả hai giới đều đang gia tăng. Năm 2010 có 70% nam và 6% nữ giới trên 15 tuổi có uống rượu, bia trong 30 ngày qua thì đến năm 2015 tỷ lệ này đã tăng lên tương ứng là 80,3% ở nam giới và 11,6% ở nữ giới.
Việt Nam là nước tiêu thụ bia cao nhất Đông Nam Á và thứ 3 châu Á sau Nhật Bản, Trung Quốc.
Theo thống kê của WHO, phí tổn kinh tế do rượu, bia chiếm từ 1,3 đến 3,3% GDP của mỗi quốc gia. Trong đó, chi phí gián tiếp thường nhiều hơn gấp 2 lần so với chi phí trực tiếp.
Nữ Bộ trưởng cũng đưa ra so sánh ở nước ta nếu phí tổn kinh tế do rượu, bia ở mức thấp nhất của thế giới (1,3% GDP) thì thiệt hại ước tính khoảng 65.000 tỷ đồng. Ước tính tổng gánh nặng trực tiếp của 6 bệnh ung thư mà rượu, bia là một trong những nguyên nhân cấu thành chính đã là 25.789 tỷ đồng chiếm 0,25% tổng GDP năm 2017.
“Chi phí giải quyết hậu quả của tai nạn giao thông liên quan đến rượu, bia chiếm tới 1% GDP (khoảng 50.000 tỷ đồng theo GDP năm 2017). Năm 2017, chi phí của người dân cho tiêu thụ chỉ riêng đối với bia là gần 4 tỷ USD”, Bộ trưởng Y tế nhấn mạnh...
