Stockton, tại bang California, cách thung lũng Silicon khoảng 130 km về phía đông, là thành phố đầu tiên của Mỹ tham gia chương trình thử nghiệm Thu nhập Cơ bản phổ thông (UBI). Theo đó, Stockton sẽ tặng cho 100 cư dân 500 USD mỗi tháng trong vòng 18 tháng, và không có điều kiện ràng buộc.
Chương trình phân bổ tài sản phi truyền thống này đảm bảo cư dân nhận được một khoản tiền thường xuyên, nhằm tạo ra mức sàn thu nhập để không ai bị bỏ lại phía sau.
 |
| Thành phố Stockton, bang California. Ảnh: CNNMoney. |
Chương trình nhận được sự quan tâm và ủng hộ của nhiều lãnh đạo công ty tại thung lũng Silicon, như Elon Musk, Richard Branson và Mark Zuckerberg. Đây được xem là một cách khả thi nhằm giúp giảm tỷ lệ nghèo và tình trạng mất việc làm do tự động hoá.
Dự án của Stockton cũng có nguồn gốc tại thung lũng Silicon. Một trong các nhà tài trợ dự án là tổ chức Economic Security Project của người đồng sáng lập Facebook Chris Hughes, với khoản quyên góp 1 triệu USD.
Với dân số hơn 300.000 người, cứ 4 cư dân Stockton lại có một người nghèo. Do đó, đây được xem là địa điểm lý tưởng để thử nghiệm UBI.
"Stockton là thành phố giống với phần còn lại của nước Mỹ”, Natalie Foster, người đồng sáng lập, đồng chủ tịch của Economic Security Project, nói.
Thu nhập trung bình của hộ gia đình tại Stockton là 49.271 USD, gần tương xứng với mức trung bình toàn quốc 57.617 USD, theo ước tính của Cục điều tra dân số Mỹ. Ngoài ra, thành phần dân số tại đây cũng đa dạng, với 70% là người thiểu số.
"Chúng tôi có rất nhiều cư dân sinh ra trong những cộng đồng không có nhiều cơ hội”, thị trưởng của Stockton - Michael Tubbs phát biểu. Sự quan tâm của ông dành cho UBI bắt nguồn từ “quan ngại về những rủi ro của tự động hoá”.
Ông Tubbs tin rằng các công ty phát triển những công nghệ đó “phải có trách nhiệm đảm bảo mọi người không bị ảnh hưởng tiêu cực, và xây dựng các cộng đồng của họ trở nên tốt đẹp hơn”.
Cư dân Stockton cũng tỏ ra hào hức với dự án này.
“Hòm thư của tôi ngày nào cũng nhận được email từ cư dân, hỏi về quy trình đăng ký, khi nào chương trình bắt đầu hay cần phải làm gì để tham gia”, Lori Ospina, Giám đốc của cơ quan thực hiện chương trình Economic Empowerment Demonstration, cho biết.
Dự kiến, chương trình sẽ khởi động vào năm 2019, sử dụng dữ liệu để trả lời các câu hỏi về UBI, như liệu việc đảm bảo thu nhập cơ bản có ảnh hưởng tới tỷ lệ đến trường hay sức khoẻ, hoặc liệu có khiến người dân bỏ việc để khởi nghiệp hay không?
Stockton không phải là nơi đầu tiên thử nghiệm chương trình thu nhập cơ bản. Các chương trình tương tự đã được thực hiện bởi nhiều tổ chức và chính phủ trên thế giới tại Phần Lan, Italy, Uganda, Cambodia và Ấn Độ.
Tại Phần Lan, 2.000 người thất nghiệp trong độ tuổi 25-58 được tặng 560 euro mỗi tháng. Còn ở Campuchia, phụ nữ có thai và trẻ em nhận được 5 USD mỗi tháng.
Tại Kenya, một chương trình thử nghiệm kéo dài 12 năm được tài trợ bởi tổ chức phi chính phủ GiveDirectly.org.
Một chương trình tương tự của chính phủ Canada cũng đang được thử nghiệm ở Ontario. Trong một chương trình thử nghiệm khác do Công ty Y Combinator tài trợ ở Oakland, California, 1.000 người dân sẽ nhận được 1.000 USD/tháng trong vòng 5 năm.
