Khi Xiao Niao còn học trung học, cô giáo của cô tập hợp tất cả các nữ sinh trong lớp lại và nói rằng nếu bị hãm hiếp, các em nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp. Đó là những gì cô học được từ giáo dục giới tính chính thống. Đối với hàng triệu thanh niên Trung Quốc, những gì họ được dạy còn ít ỏi hơn.
Khi Trung Quốc kỷ niệm ngày Thế giới phòng chống AIDS 1/12, ảnh hưởng của sự thiếu hiểu biết là bằng chứng rõ rệt hơn bao giờ hết cho số người nhiễm HIV ngày càng tăng cùng tỷ lệ nạo phá thai cao chóng mặt.
Giáo dục giới tính thời mạng xã hội
Theo Trung tâm Quốc gia về Phòng ngừa và Kiểm soát bệnh lây qua đường tình dục và HIV/AIDS của Trung Quốc, năm ngoái, nước này có 115.000 ca nhiễm HIV mới. Trong đó, cứ 20 người thì có 3 người nhiễm HIV ở độ tuổi 15-24.
Các chuyên gia giáo dục cho rằng Trung Quốc đã có tiến bộ trong vấn đề giáo dục giới tính nhưng thách thức đặt ra vẫn còn rất lớn.
"Tại Đại học Thanh Hoa, sinh viên học các lớp giáo dục giới tính về các kiến thức cơ bản của tình dục an toàn, cách sử dụng bao cao su…. Theo như tôi biết, hầu hết các sinh viên của tôi lần đầu được học những lớp như vậy", Jing Ju, giáo sư xã hội học tại Đại học Thanh Hoa, Bắc Kinh, cho biết.
Thất vọng trước thực trạng này, một số nhà giáo dục giới tính đã tự mình phổ biến kiến thức thông qua các ứng dụng và mạng xã hội như Yummy, Buzz and Bloom.
 |
| Chiếc hộp bí ẩn ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc, ngày 27/11. Đây là một hoạt động cộng đồng nhân ngày Thế giới Phòng chống AIDS. Nhiều người được mời vào căn phòng bí ẩn này để trò chuyện về chủ đề tình dục an toàn và xét nghiệm kiểm tra HIV miễn phí. Ảnh: Getty.
|
Ra mắt năm ngoái, Buzz and Bloom cung cấp tri thức về giới tính và tư vấn sức khỏe thông qua ứng dụng tin nhắn WeChat phổ biến ở Trung Quốc.
Stephany Zoo, 24 tuổi, người đồng sáng lập của Buzz and Bloom nảy ra ý tưởng này sau khi tới một phòng khám phụ khoa ở Thượng Hải cùng bạn.
Cô nhận thấy có những phụ nữ trẻ đến đây phá thai mà không chuẩn bị gì nhiều. “Rất nhiều cô gái đến phá thai mà không nhận thức được về điều sẽ xảy đến với họ”, cô nói.
Với nhiều phụ nữ trẻ, phá thai là hình thức kiểm soát sinh sản chủ yếu. Theo thống kê, mỗi năm Trung Quốc có hơn 13 triệu ca phá thai. Các chuyên gia cho rằng con số thực tế còn lớn hơn nhiều vì thống kê không bao gồm các ca phá thai không qua phẫu thuật hoặc được thực hiện ở các phòng khám bất hợp pháp.
Theo Zhao Jing, người sáng lập Yummy, nhiều phụ nữ phải phá thai vì thiếu kiến thức về giáo dục giới tính, đặc biệt là các biện pháp tránh thai. “Họ nghĩ phá thai cũng giống như ngủ một giấc ngắn như trong các quảng cáo mô tả”, Zhao Jing nói.
Cuộc trò chuyện khó khăn
Các công ty khởi nghiệp của Zoo và Zhao cùng với một số nhóm khác đang tạo ra những không gian ảo và thực, nơi các thanh niên Trung Quốc có thể thảo luận tất cả mọi thứ về tình dục. Điều này không hề dễ dàng, nhất là vì mọi người thường xấu hổ khi nói về cơ thể và sức khỏe sinh sản.
Theo Zhao, vì lý do này, những người trẻ thường tìm thông tin và lời khuyên ở sai chỗ. “Nam giới học từ sách báo khiêu dâm của Nhật Bản. Nữ giới thì học từ tình một đêm”, cô nói.
Cô nhận thấy nhiều người có thái độ bất cần, không lo lắng đến việc ngừa thai. Một số phụ nữ có hiểu biết lại quá xấu hổ, không dám bảo bạn tình dùng bao cao su. “Trung Quốc vẫn tồn tại những định kiến cho rằng đàn ông là người chinh phục còn phụ nữ là kẻ phục tùng trong tình dục”, cô nói.
 |
| Các tình nguyện viên phân phát bao cao su tại một ga tàu điện ngầm ở Vũ Hán trong ngày Thế giới phòng chống AIDS.
Ảnh: AFP/Getty. |
Theo Zoo, điều này đã dẫn tới những rủi ro không đáng có. “Có một cô gái kể với chúng tôi rằng bạn trai cô bảo nếu nhịn thở trong lúc quan hệ, cô sẽ không dính bầu”.
Zhao nhận định sự quan tâm của chính phủ đối với việc lây nhiễm HIV đặc biệt tăng cao trong những sự kiện lớn như ngày Thế giới Phòng chống AIDS 1/12, nhưng họ lại không biến nó thành sự thay đổi dài hạn.
Phải đối mặt với sự kỳ thị kép, những người đồng tính trẻ là đối tượng đặc biệt có nguy cơ cao, giáo sư Jing của Đại học Thanh Hoa cho biết.
“Chính phủ Trung Quốc chưa có biện pháp hữu hiệu nào để kiềm chế tỷ lệ nhiễm HIV/AIDS ở người đồng tính, mặc dù họ đã có những giải pháp hiệu quả để giải quyết tỷ lệ lây nhiễm ở gái mại dâm, người bán máu và người nghiện ma túy”, ông nói.
Trong khi đó, hoạt động giáo dục giới tính của Zhao đang mở rộng đối tượng ra các bậc phụ huynh nhằm giúp họ nói chuyện với con cái về tình dục và phá vỡ sự im lặng.
Xiao Niao, 30 tuổi, đã cố gắng thu hẹp khoảng cách trong gia đình, nhưng không mấy thành công. “Khi tôi nói chuyện với con trai về việc nó cần dùng bao cao su như thế nào, thằng bé lập tức bỏ ra ngoài”, cô nói.
Ở Thượng Hải, Buzz and Bloom đã bắt đầu tổ chức các buổi họp mặt, kết hợp chia sẻ những câu chuyện hài hước với những thảo luận cởi mở, tự do về tình dục và sức khỏe sinh sản. Họ đang nỗ lực làm cho những kiến thức về tình dục trở nên dễ tiếp cận và không còn xa vời.
