Thảm họa SVB là phép thử với Tổng thống Biden

Vào năm 2016, ông Joe Biden, khi ấy là phó tổng thống Mỹ, đã cảnh báo về nỗ lực chống lại việc chỉnh đốn các quy định ngân hàng mà đảng Dân chủ đấu tranh để thực hiện sau cuộc khủng hoảng tài chính quốc gia.

Tại thời điểm đó, chính quyền Donald Trump mới lên quyết tâm nới lỏng các quy định ngân hàng nghiêm ngặt, theo AP.

Ông Biden lập luận nếu không có cuộc đại tu ngân hàng sâu rộng năm 2010 được gọi là Dodd-Frank, các tổ chức tài chính sẽ tiếp tục đánh cược với tiền mặt của người tiêu dùng và cuối cùng gây tổn hại cho tầng lớp trung lưu.

“Chúng ta không thể quay lại những ngày mà các công ty tài chính chấp nhận rủi ro lớn vì biết rằng gói cứu trợ từ người nộp thuế sẽ đến nếu họ thất bại”, ông Biden nói trong bài phát biểu tại Đại học Georgetown.

Giờ đây, nguy cơ về một cuộc khủng hoảng ngân hàng dưới thời ông là tổng thống đang kề cận. Ông Biden đang tích cực hành động để đảm bảo với công chúng rằng nó sẽ được ngăn chặn, các giám đốc điều hành ngân hàng sẽ bị sa thải, tiền gửi được an toàn và người nộp thuế không phải chịu trách nhiệm.

Giữa lúc cân nhắc tuyên bố tranh cử nhiệm kỳ thứ hai, khả năng của Tổng thống Biden trong việc ngăn chặn tác động vụ việc lan rộng ra hệ thống tài chính sẽ là một bài kiểm tra. Nó kiểm chứng luận điểm của ông rằng chính quyền Biden đại diện cho năng lực và sự ổn định, trái ngược với sự hỗn loạn trong những năm của cựu Tổng thống Donald Trump.

Tổng thống Joe Biden phát biểu sau sự sụp đổ của SVB và Signature trong Phòng Roosevelt tại Nhà Trắng vào ngày 13/3. Ảnh: Reuters.

Động thái quyết liệt

Tuy nhiên, lời kêu gọi của ông về quy định bổ sung có khả năng vấp phải sự phản đối gay gắt tại Hạ viện, nơi đảng Cộng hòa kiểm soát, và thậm chí giữa một số nhà lập pháp đảng Dân chủ ôn hòa.

Về mặt cá nhân, ông Biden đã kiên quyết rằng sự can thiệp của chính phủ lần này sẽ không giống với năm 2008, khi Quốc hội Mỹ cho phép sử dụng hàng tỷ USD tiền mặt của người nộp thuế để giải cứu các tổ chức tài chính từng được cho là quá lớn để phá sản.

Một quan chức giấu tên cho biết không như năm 2018, ông Biden khăng khăng các giám đốc điều hành ngân hàng phải trả giá trong cuộc thảo luận nội bộ của Nhà Trắng.

“Quản lý của các ngân hàng này sẽ bị sa thải”, CNN dẫn lời tổng thống Mỹ hôm 13/3. Nếu một tổ chức bị Công ty Bảo hiểm Ký thác Liên bang Mỹ (FDIC) tiếp quản, thì “những người điều hành ngân hàng không nên làm việc ở đó nữa”.

Cùng ngày, ông cũng nhấn mạnh những người nộp thuế sẽ không phải gánh chịu chi phí khi chính quyền xử lý vụ phá sản, thay vào đó họ sẽ sử dụng quỹ bảo hiểm được trả bằng phí ngân hàng.

Việc chính phủ Mỹ tuyên bố không dùng tiền thuế của dân cho việc này đồng nghĩa SVB và Signature sẽ không được giải cứu. Nhà chức trách Mỹ đã quyết định không dùng ngân sách để bảo vệ hai ngân hàng này.

Ngoài ra, trong khi khoản tiền mà khách hàng và doanh nghiệp nhỏ gửi ở các ngân hàng được bảo vệ, ông Biden nhấn mạnh nhà đầu tư sẽ không được bảo vệ quyền lợi.

“Họ cố tình chấp nhận rủi ro và khi rủi ro không được đền đáp, các nhà đầu tư sẽ mất tiền”, ông nói. “Đó là cách chủ nghĩa tư bản hoạt động”.

Sau SVB, ngân hàng Signature cũng tuyên bố đóng cửa. Ảnh: Reuters.

Hạ nghị sĩ California Maxine Waters, đảng viên Dân chủ trong Ủy ban Dịch vụ Tài chính của Hạ viện, nói rằng ông Biden, giống những người khác, không thể phớt lờ bài học về sự sụp đổ tài chính năm 2008 và khi đã trực tiếp trải qua nó, tổng thống nhận thức rõ về rủi ro.

“Tôi nghĩ rằng mối quan tâm chính của ông Biden là làm thế nào để bảo vệ khách hàng gửi tiền và tránh tác động rộng để không làm gián đoạn hệ thống ngân hàng đất nước một cách nghiêm trọng”, Waters nói.

Cơ quan quản lý đã đặt SVB dưới sự kiểm soát của FDIC vào chiều hôm 10/3 sau khi khách hàng hoảng loạn rút tất cả tiền của họ trong vòng vài giờ.

Các quan chức chính quyền hàng đầu, bao gồm Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen, nhấn mạnh họ đang theo dõi tình hình trước báo cáo một số công ty gặp khó khăn để tìm ra cách quản lý tài chính, trong bối cảnh thông tin hai ngân hàng đóng cửa lan truyền và đe dọa ngân hàng khu vực khắp cả nước.

Đến tối 12/3, Bộ Tài chính Mỹ, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và FDIC thông báo tất cả khách hàng của SVB sẽ được tiếp cận đầy đủ với tiền gửi của họ.

Tranh cãi

Theo Nhà Trắng, khi các quan chức chính quyền làm việc ở hậu trường, Tổng thống Biden thường xuyên được Chánh văn phòng Jeff Zients, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Lael Brainard và bà Yellen thông báo tóm tắt trong suốt cuối tuần.

Ông Biden cũng nói chuyện với các nhà kinh tế bên ngoài, mặc dù Nhà Trắng từ chối nêu danh tính của họ.

Chính quyền cũng làm việc với nhiều nhà lập pháp vào cuối tuần qua, mặc dù một số đảng viên Cộng hòa (GOP) đã rời cuộc họp các thượng nghị sĩ với quan chức Kho bạc Mỹ và FDIC vào tối 12/3.

SVB bị đóng cửa từ 10/3. Ảnh: Reuters.

Sau khi thành viên đảng Cộng hòa bày tỏ phản đối công khai, lãnh đạo phe đa số Thượng viện, đảng viên Dân chủ Chuck Schumer, đã nói với Bộ Tài chính Mỹ rằng các thượng nghị sĩ Cộng hòa không tham gia. Chính quyền đã nhanh chóng triệu tập một cuộc họp ngắn riêng cho đảng viên Cộng hòa ở Thượng viện vào chiều 13/3.

Ở đó, một số thượng nghị sĩ GOP bày tỏ mối lo ngại rằng các giám đốc điều hành SVB đang được giải cứu theo cách mà cuối cùng có thể gây hại cho ngân hàng cộng đồng ở bang quê hương của họ, theo một nguồn tin.

Đó là bởi quỹ bảo hiểm tiền gửi mà chính quyền khai thác để hỗ trợ khách hàng gửi tiền ở hai ngân hàng phá sản chủ yếu đến từ phí bảo hiểm hàng quý được các ngân hàng đóng góp.

Theo AP, bóng ma chính trị của từ “gói cứu trợ” sẽ còn bao trùm Nhà Trắng trong một thời gian.

Các ứng viên Cộng hòa đang tranh cử cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 lập luận rằng khách hàng cuối cùng vẫn sẽ chịu thương tổn sau hành động của chính phủ ngay cả khi không sử dụng trực tiếp tiền đóng thuế.

Một số nhà kinh tế tin rằng nhiều khoản phí đánh vào ngân hàng sẽ chỉ chuyển sang người tiêu dùng, chẳng hạn tăng lãi suất các khoản vay.

“Ông Joe Biden đang giả vờ rằng đây không phải là một gói cứu trợ. Nhưng nó là gói cứu trợ”, cựu Thống đốc Nam Carolina Nikki Haley cho biết.

Bà lập luận những người gửi tiền tại các ngân hàng khác hiện “buộc phải trợ cấp cho sự quản lý yếu kém của SVB” và khách hàng của ngân hàng cuối cùng sẽ phải chịu trách nhiệm về chi phí nếu quỹ bảo hiểm cạn kiệt.

Thượng nghị sĩ Tim Scott, đảng viên Cộng hòa trong Ủy ban Ngân hàng Thượng viện, cũng chỉ trích cái mà ông gọi là “văn hóa can thiệp của chính phủ”, lập luận rằng nó khuyến khích các ngân hàng tiếp tục hành vi rủi ro nếu họ biết cơ quan liên bang cuối cùng sẽ giải cứu họ.

Nhà Trắng và các quan chức chính quyền khác khẳng định động thái mới của họ không phải là gói cứu trợ.

Nhưng nhà kinh tế Kenneth Rogoff của Đại học Harvard cho biết trong khi ông đồng ý rằng động thái bảo vệ người gửi tiền ở hai ngân hàng của chính phủ là đúng đắn, số tiền chi ra để cứu họ “chắc chắn là một gói cứu trợ”.