Nhưng vấn đề nền tảng lại đến từ các ý niệm đi kèm, nghĩa là lõi và chuyên môn. Quả vậy, lõi là cái gì và thế nào là chuyên môn? Hết sức đơn giản: năng lực và tay nghề thì bất cứ cá nhân và doanh nghiệp nào cũng có thể có, ít hay nhiều, nhưng năng lực lõi và tay nghề chuyên môn lại là chuyện khác.

Về tính chất, nghĩa đầu tiên của lõi là những năng lực đặc thù của bản thân hoặc/và tổ chức doanh nghiệp, ở mức độ đủ sâu, cao, rộng, để nhắm đến những giá trị gia tăng đặc biệt, độc đáo và vượt trội.

Nghĩa tiếp liền là khó có thể dễ dàng bắt chước, nhất là bởi các đối thủ cạnh tranh. Từ đó, năng lực lõi trở thành bệ phóng để bản thân không chỉ khẳng định thành công vượt tầm, mà còn là khả năng phát triển lâu bền, vững chắc.

Ảnh minh hoạ. Nguồn: Andrea Piacquadio/Pexels.

Nhất là khi năng lực lõi lại sát cánh cùng với tay nghề chuyên môn. Và chuyên môn, ở đây, được hiểu là trình độ nghiệp vụ không chỉ lành nghề, thành thạo, tinh vi, mà còn phải xuất chúng hơn người trong công việc đảm trách và vai trò nhận lãnh. Từ đó, mới đích thực góp phần mang đến cho tổ chức những giá trị cộng thêm cao nhất có thể, thông qua những gì doanh nghiệp cung ứng cho thị trường và cộng đồng xã hội. Chứ nếu tay nghề của tất cả tác nhân hoạt động trong cùng một lĩnh vực đều tầm tầm như nhau, ai cũng như ai, thì chẳng có gì gọi là chuyên môn cả.

Thêm nữa, tay nghề chuyên môn còn phải trở nên ngày càng điêu luyện, tinh nhuệ nhờ kinh nghiệm được đúc kết theo thời gian. Hết sức lưu ý: kinh nghiệm được đúc kết, rút tỉa thành những bài học để cải tiến bản thân mới thật sự tích cực. Còn chỉ tích lũy đơn thuần thì không chừng cứ khư khư dựa vào những gì đã từng trải qua lại hóa thành... thủ cựu, khô cứng, chẳng chịu nghe ai, không ưa cái mới, khước từ cái lạ, thậm chí khệnh khạng ta đây. Dần dà thành bệnh coi vung bằng trời, cắm cúi lầm lũi lặn lội ao làng mà tưởng mình đang tung hoành vẫy vùng oai phong bốn bể.

Nói gọn thế này cho dễ rõ: nhờ năng lực lõi mà ta biết cách sáng tạo cho thị trường và cộng đồng xã hội những giá trị cộng thêm vượt trội bất ngờ. Nhờ tay nghề chuyên môn mà ta có khả năng tạo cho chính mình những giá trị gia tăng vượt bậc không ngờ. Một bên là hướng ra bên ngoài để phụng sự nhân quần, đồng thời, một bên chăm chú vào công việc cáng đáng để phát triển bản thân và cống hiến cho tổ chức. Khi mục đích phụng sự và đối tượng cống hiến càng lúc càng cụ thể và rõ ràng thì sự tiến bộ của tập thể và cá nhân ngày thêm hưng phấn, nổi trội, đáng để được ghi nhận, hiển dương.

Chưa hết, tay nghề chuyên môn bao gồm hai loại: hiển lộ (explicit) và tiềm ẩn (implicit). Hiển lộ liên quan trực hệ với nghề nghiệp đang làm và thấy rõ ngay. Tiềm ẩn là tàng ẩn trong quá trình hành nghề, nghĩa là nằm ngay trong lòng của tay nghề chuyên môn hiển lộ, vì thế khó đập ngay vào mắt. Đặc tính của tay nghề chuyên môn tiềm ẩn là phát triển theo thời gian cùng với tay nghề chuyên môn hiển lộ: càng có nhiều kinh nghiệm nghề nghiệp lão luyện thì tay nghề chuyên môn hiển lộ càng chắc và tay nghề chuyên môn tiềm ẩn càng vững.

Rốt cuộc, năng lực lõi, cộng với tay nghề chuyên môn hiển lộ, kết hợp đồng thời với tay nghề chuyên môn tiềm ẩn tạo tác thành chuỗi lĩnh vực hoạt động nghề nghiệp được phát triển nhất quán tiệm cận với nhau. Chẳng hạn, nấu ăn ngon lành cùng với phục vụ tận tình lẫn thấu hiểu xu hướng ẩm thực của thị trường có thể mở trường đào tạo nghệ thuật nhà hàng, văn hóa cảm thụ, lễ hội du khách,...