Nhấn mạnh năng suất lao động của Việt Nam còn thấp, nhưng đang được cải thiện nhanh chóng, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mong muốn người dân và cộng đồng doanh nghiệp cùng Chính phủ nỗ lực cải thiện chỉ số này tại hội nghị cải thiện năng suất lao động quốc gia tổ chức sáng 7/8.
Năng suất lao động thấp nhưng đang cải thiện nhanh nhất ASEAN
Mở đầu bài phát biểu, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng hội nghị về năng suất lao động có tính chuyên sâu, thảo luận thẳng thắn các vấn đề được người dân rất quan tâm.
Ông cho biết chỉ số năng suất lao động tại Việt Nam chưa cao do xuất phát điểm thấp. Tuy nhiên, tốc độ tăng năng suất của Việt Nam đang nhanh nhất khu vực, giúp thu hẹp khoảng cách với các nước.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Xuân Tiến. |
“Tăng trưởng năng suất lao động năm sau đều cao hơn năm trước, cao hơn nhiều so với các nước ASEAN và nhiều nước trên thế giới. Tiềm lực để tăng năng suất trong mỗi người dân còn nhiều. Nếu chúng ta tăng gấp đôi năng suất lao động, khoảng cách thu nhập và mức sống so với các nước sẽ rút ngắn hơn nữa”, ông nói.
Thủ tướng dẫn ra các đánh giá của một số tổ chức quốc tế cho biết chỉ số của Việt Nam đều được cải thiện qua các năm. Điển hình như IMF đánh giá chỉ số TFP từ 2013 đến nay đã tăng đáng kể. Chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam cũng liên tục tăng trong 5 năm qua.
“Chúng ta có một niềm tin là chúng ta đang đi đúng hướng”, ông nói.
Người đứng đầu Chính phủ cũng cho biết chỉ số GDP, cơ sở để tính năng suất lao động, cũng đang chưa được tính toán đầy đủ. Do đó, sắp tới Chính phủ sẽ tính lại GDP với các khu vực chưa được quan sát hết, khi đó chỉ số năng suất sẽ cải thiện.
Người đứng đầu Chính phủ chỉ ra nguyên nhân khiến năng suất lao động chưa cao một phần vì các điểm nghẽn về thể chế kinh tế. Đó là chính sách về quyền tài sản, quyền sở hữu trí tuệ, thị trường lao động, tính cạnh tranh, tiền lương chưa được vận hành linh hoạt theo tín hiệu thị trường…
“Đây là một điểm nghẽn, ảnh hưởng đến năng suất”, Thủ tướng nói.
Ngoài ra, trình độ, kỹ năng nguồn nhân lực còn thấp, thiếu hụt nguồn nhân lực kỹ năng cao, đặc biệt là nhân lực những ngành mới, trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Nút thắt về cơ sợ hạ tầng, đất đai, tài chính, tiếp cận nguồn lực… cũng được chỉ ra là một điểm nghẽn.
Ngoài những “nút thắt” truyền thống như thể chế, cơ sở hạ tầng và đào tạo nguồn nhân lực, Thủ tướng chỉ ra thêm một vấn điểm nghẽn nữa là đổi mới sáng tạo. Ông cho rằng nền tảng và năng lực khoa học của Việt Nam chưa cao. Động cơ sáng tạo và đổi mới còn thiếu và yếu.
“Nhiều người dân và doanh nghiệp vẫn thiếu sáng tạo. Đổi mới sáng tạo phải là một trong các nút thắt cần được tháo gỡ”, Thủ tướng nói.
“Mọi người dân đều được trao cơ hội phát triển mình”
Từ đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đưa ra 6 định hướng lớn để tăng năng suất trong thời gian tới.
Thứ nhất, ông nhấn mạnh cải cách thể chế, đặc biệt là thể chế kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa. Nâng cao năng lực quản trị Nhà nước, quản trị nền kinh tế. Mọi người dân đều được trao cơ hội phát triển mình, đóng góp vào sự phát triển đất nước.
Thứ hai, tiếp tục thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động. Từ khu vực nông nghiệp sang khu vực công nghiệp và dịch vụ, từ lao động giản đơn sang phức tạp, từ khu vực có giá trị gia tăng thấp lên cao.
Thứ ba, cải cách khu vực tài chính ngân hàng, để dòng vốn chảy vào khu vực có năng suất cao nhất. Phân bổ nguồn lực theo tín hiệu thị trường.
Thứ tư, cần cải cách mạnh mẽ hơn khu vực doanh nghiệp Nhà nước, khơi thông các nguồn lực của xã hội, hỗ trợ khu vực tư nhân, hợp tác xã trở thành động lực của nền kinh tế, thúc đẩy và khuyến khích khởi nghiệp.
Thứ năm, ưu tiên các dự án FDI có chọn lọc, có tính lan tỏa, những ngành có giá trị gia tăng cao, công nghệ tốt, thúc đẩy năng suất lao động trong nước.
Thứ sáu, Thủ tướng nhấn mạnh Việt Nam cần tiếp tục hội nhập kinh tế quốc tế, theo hướng thương mại tự do, tận dụng các dòng chảy thương mại để cải thiện năng suất lao động của quốc gia. “Hội nhập bên ngoài để cải cách bên trong tốt hơn”, Thủ tướng nói.
6 nhiệm vụ trọng tâm
Sau đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu 6 nhóm nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới để thúc đẩy tăng năng suất lao động.
Thứ nhất, ông cho rằng cần thúc đẩy cải cách mạnh mẽ hơn nữa nền tảng về thể chế để mọi nguồn lực được huy động và tận dụng.
Thứ hai, tập trung hiệu quả của thị trường lao động ở cả phía cung và cầu. Qua đó, mọi người dân đều có thể tham gia thị trường lao động, có được việc làm, phát huy được thế mạnh của mình.
 |
| Chính phủ sẽ tạo điều kiện để người dân được tham gia thị trường lao động và phát huy thế mạnh của mình. Ảnh: Hoàng Hà. |
Thứ ba, khuyến khích cơ chế đủ mạnh thu hút những người tài năng trong và ngoài nước. Thủ tướng cho rằng người tài sẽ giải quyết được nhiều vấn đề trong xã hội, nâng cao năng suất
Thứ tư, xây dựng một cơ chế cán bộ mở trong cơ quan Nhà nước, chọn lọc được cán bộ giỏi và người tài năng. Ông nhấn mạnh những người quản trị quốc gia phải là người giỏi.
Thứ năm, năng suất lao động có tương quan chặt chẽ trình độ giáo dục, kỹ năng. Do đó, cần chú trọng đào tạo kỹ năng chuyên môn người lao động, ưu tiên định hướng đào tạo các tài năng cá biệt, khuyến khích người tài.
Thứ sáu, lao động phải được trang bị vốn và công nghệ mới, phát huy năng lực. Đầu tư vào công nghệ sẽ được Chính phủ ưu tiên. Thủ tướng nhấn mạnh đầu tư cho lao động chất lượng cao và phát triển ứng dụng khoa học công nghệ sẽ đi song hành với nhau, để phát huy hiệu quả.
Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu Bộ KH&ĐT sớm thể chế hóa cuộc họp, đề xuất Thủ tướng ra một văn bản có cơ sở pháp luật để triển khai ở các bộ ngành.
Qua đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng phát động phong trào cải thiện năng suất lao động quốc gia. Người đứng đầu Chính phủ mong muốn cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư, các tầng lớp nhân dân nỗ lực, cố gắng hơn nữa, tham gia các nhiệm vụ, giải pháp để tăng năng suất.
“Tăng năng suất để tạo ra một cuộc bứt phá mới, đưa đất nước Việt Nam vượt lên, phát triển nhanh, bền vững”, Thủ tướng nói.
