Các nhóm trò chuyện của tài xế xe buýt ở Moscow trên WhatsApp đang trở nên sôi nổi với những câu hỏi như phải làm gì khi phát hiện hành khách có thể đến từ Trung Quốc trên xe của họ ở Nga.
“Một số người châu Á nhìn rất giống người Trung Quốc. Tôi có nên gọi cảnh sát không?, một tài xế nhắn tin cho đồng nghiệp. Làm thế nào để biết họ có phải là người Trung Quốc không? Tôi có nên hỏi họ không, một đồng nghiệp khác thắc mắc.
Sự bối rối phản ánh trong các ảnh chụp màn hình về cuộc trao đổi mà AP nhìn thấy có một nguồn chung, đó là hướng dẫn từ nhà điều hành vận tải công cộng của Moscow ban hành hôm 19/2, yêu cầu các tài xế gọi cho người điều hành của họ nếu phát hiện công dân Trung Quốc trên xe của họ, truyền thông Nga đưa tin.
Thông tin trên xuất phát từ một email rò rỉ mà các phương tiện truyền thông cho biết được gửi bởi công ty vận tải quốc doanh Mosgortrans, yêu cầu các nhân viên của họ thông báo cho cảnh sát khi phát hiện công dân Trung Quốc, South China Morning Post cho biết.
Công ty Mosgortrans lập tức phản hồi trên Twitter rằng email đó là giả mạo. Kể từ khi dịch viêm phổi do virus corona chủng mới, còn gọi Covid-19 bùng phát ở Vũ Hán, Trung Quốc đã lây nhiễm cho hơn 76.000 người, giết chết hơn 2.300 người ở Trung Quốc đại lục.
Giám sát người Trung Quốc
Nga đã báo cáo có 2 trường hợp nhiễm Covid-19, đều là công dân Trung Quốc nhập viện ở Siberia và đã phục hồi. Tuy vậy, nhà chức trách Nga vẫn áp dụng các biện pháp nghiêm ngặt để tránh sự lây lan của loại virus chết người này.
Các quan chức Moscow chỉ đạo cảnh sát kiểm tra khách sạn, ký túc xá, chung cư và các doanh nghiệp để theo dõi số lượng người Trung Quốc còn lại trong thành phố. Họ cũng cho phép sử dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt để tìm những người nghi ngờ trốn cách ly 14 ngày khi đến Nga.
 |
| Những người Hoa trong một quán cafe ở Yekaterinburg được đội tình nguyện phát khẩu trang y tế để ngăn chặn lây lan virus corona. Ảnh: AP. |
“Việc theo dõi người Trung Quốc là nhiệm vụ khó khăn, nhưng cần thiết để cách ly những người mang virus tiềm năng”, Sergei Sobyanin, thị trưởng Moscow cho biết trong một tuyên bố, phác thảo các phương pháp khác nhau để tìm kiếm và theo dõi người Trung Quốc, được thành phố phê chuẩn như là chiến lược ngăn chặn sự lây lan của virus.
Nỗ lực xác định công dân Trung Quốc không chỉ có trên xe buýt, mà còn các phương tiện giao thông công cộng khác như tàu điện ngầm, xe điện ở đường phố Moscow. Các nhân viên tàu điện ngầm được hướng dẫn ngăn chặn những người di chuyển từ Trung Quốc.
Những người này được yêu cầu điền vào bảng kê khai tại sao họ đến Nga và liệu họ đã trải qua đợt cách ly 14 ngày hay chưa. Các mẫu đơn yêu cầu trả lời câu hỏi về tình trạng sức khỏe và nơi họ đang ở.
Các quan chức yêu cầu tất cả những ai đến từ Trung Quốc phải tự cách ly 14 ngày, những người cố tình bỏ qua biện pháp cách ly sẽ được xác minh thông qua hệ thống giám sát video và nhận dạng khuôn mặt. Các hệ thống này giúp cơ quan chức năng theo dõi và kiểm soát liên tục việc tuân thủ quy định.
Cơ quan quản lý tàu điện ngầm Moscow xác nhận với AP rằng họ đã chủ động giám sát tại các ga tàu điện ngầm và có một giao thức để xử lý những người gần đây trở về từ Trung Quốc.
“Chúng tôi yêu cầu họ phải chứng minh các giấy tờ rằng nếu họ vừa trở về từ Trung Quốc, họ đã trải qua thời gian cách ly 14 ngày hay chưa. Nếu một ai đó không chứng minh được đã hoàn thành thời gian cách ly, người đó được yêu cầu điền vào mẫu đơn và chúng tôi sẽ gọi xe cứu thương”, Yulia Temnikova, phó giám đốc Moscow Metro nói.
Tại Yekaterinburg, một thành phố nằm cách Moscow 1.790 km, cộng đồng người Hoa ở đây đang được theo dõi chặt chẽ. Những người Cô-dắc ở đây đã lập một đội tình nguyện, tuần tra đường phố để tìm kiếm những người Trung Quốc phát khẩu trang y tế cho họ, kèm theo những khuyến nghị yêu cầu họ đến cơ sở y tế khi gặp vấn đề về sức khỏe.
Trong khi đó, các tài xế xe buýt đã liên lạc với công đoàn lao động để thắc mắc về những hướng dẫn tìm kiếm công dân Trung Quốc và báo cáo cho trung tâm điều phối. Các tài xế tỏ ra tức giận và không biết phải làm thế nào.
“Nếu anh ta thấy một người Trung Quốc và sau đó sẽ thế nào. Làm thế nào anh ta có thể chắc chắn rằng anh ta thấy người Trung Quốc, hoặc một người Việt Nam, hay người Nhật”, Yuri Dashkov, chủ tịch liên minh công nhân giao thông công cộng nói.
Chiến lược để kiểm soát dịch bệnh?
Các nhà hoạt động phản đối việc săn lùng công dân Trung Quốc và cho rằng đó không phải là chiến lược để kiểm soát dịch bệnh.
“Việc phòng ngừa bất kỳ loại virus gây bệnh mới nào, bao gồm virus corona nên liên quan đến một chiến dịch thông tin phù hợp và không phân biệt đối xử đối với người dân”, Alyona Popova, một nhà hoạt động phản đối việc sử dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt ở Moscow nói.
 |
| Một số nhà hoạt động chỉ trích biện pháp nhắm vào người Trung Quốc của chính phủ Nga. Ảnh: AP. |
Các biện pháp ngăn chặn ở Moscow được đưa ra sau khi chính phủ Nga ban hành lệnh cấm nhập cảnh đối với công dân Trung Quốc, có thể ngăn chặn 90% du khách từ Trung Quốc đến Nga. Vài tuần trước, Nga đã đóng cửa biên giới với Trung Quốc, đình chỉ tất cả chuyến bay và tàu hỏa giữa hai nước.
Ông Dashkov đã cho AP xem ảnh chụp email mà quan chức Mosgortrans được cho là đã gửi cho các nhân viên. Ông cũng cho phóng viên xem 3 ảnh chụp màn hình khác về cuộc trò chuyện của các tài xế trong một nhóm chat trên WhatsApp. Tuy vậy, AP không thể xác minh độc lập tính chính xác của email và ảnh.
Dù Mosgortrans từ chối xác nhận tính chính xác của email, nhưng đã nói với AP trong một tuyên bố 2 ngày sau đó rằng, họ đã tiến hành giám sát và điều tra dữ liệu về người Trung Quốc khi cần thiết. Điều này bổ sung cho tuyên bố của thị trưởng Moscow thừa nhận việc tập trung vào người Trung Quốc trong chiến dịch ngăn chặn sự lây lan của virus corona.
Văn phòng thị trưởng Moscow không trả lời yêu cầu bình luận về phương pháp kiểm soát dịch bệnh của thành phố. Tuy vậy, nhà hoạt động Popova khẳng định chương trình nhận dạng khuôn mặt là bất hợp pháp, cho dù nó dùng để tìm kiếm người Trung Quốc hay người Nga.
Trong khi đó, Temnikova, phó giám đốc Moscow Metro bác bỏ những cáo buộc phân biệt chủng tộc. Các nhân viên tàu điện ngầm chủ yếu quan sát tình trạng sức khỏe của hành khách.
Tuy vậy, tại thành phố Yekaterinburg ở vùng núi Urals, người Cô-dắc, tỏ ra kỳ thị đối với người Trung Quốc.
“Chủ yếu là người Trung Quốc, bởi vì chính từ đó mà virus corona đã đến đất nước chúng tôi. Họ là nguồn lây bệnh chính”, Igor Gorbunov, một người trong đội quân tình nguyện chống dịch nói với AP.
Ông Gorbunov cho rằng không chỉ có người Trung Quốc mà những người châu Á khác dường như dễ nhiễm bệnh hơn so với người châu Âu.
