Bị kiểm soát bởi những người thân trong gia đình, khiến ta thấy cô đơn và bất lực. Ảnh minh họa: J.P.

Những người mẹ độc hại đều có một cái cớ hoặc lời giải thích cho cách họ đối xử với ta. Họ là bậc thầy trong việc che giấu sự tàn nhẫn của mình bằng các thuật ngữ yêu thương.

Ví dụ, hành động thù địch và chống đối của họ được coi là sự chu đáo, hành động ích kỷ được thể hiện như một món quà. Những lời chỉ trích được đưa ra một cách xảo quyệt rằng họ chỉ muốn điều tốt nhất cho ta và tất cả những gì họ muốn làm là giúp đỡ.

Người mẹ độc hại quá khôn khéo khi nói thẳng rằng họ nghĩ chúng ta chưa đủ tốt. Ngược lại, bất cứ khi nào ta kể với mẹ về điều tuyệt vời mình đã làm, bà ấy sẽ phản đối bằng những việc tốt hơn mà anh chị em, con nhà người ta hay chính bà ấy từng làm. Hoặc bà ấy chỉ cần phớt lờ, dù nghe thấy nhưng cũng chẳng đáp lại.

Trong khoảng thời gian ngắn sau đó, bà sẽ làm điều gì đấy tàn nhẫn để ta hiểu rằng không nên thấy hài lòng về bản thân. Trong một số trường hợp, người mẹ độc hại có thể công nhận sự phấn khích của ta bằng cách nói lời chúc mừng. Nhưng hãy cẩn thận: Đồng thời, bà ấy cũng thể hiện sự không hài lòng khi chúc mừng bằng tông giọng khó chịu, khiến sự công nhận ấy hoàn toàn bị phủ nhận.

Việc chất vấn người khác vì tông giọng, cách cư xử hay cách họ nhìn mình dường như là điều bất khả thi. Bằng động thái hung hăng một cách thụ động nhưng chỉ kéo dài trong thời gian ngắn, người mẹ độc hại đã đưa ra thông điệp rằng chúng ta chưa đủ tốt.

Do hành vi bạo hành là một phần của kế hoạch kiểm soát ta suốt cuộc đời, người mẹ độc hại cũng đang cố gắng hợp lý hóa việc bạo hành của mình, nên ta rất khó giải thích cho người khác hiểu sự tồi tệ của mẹ. Đừng lầm tưởng các bà mẹ độc hại có lên kế hoạch ngày giờ hay cách thức thao túng ta.

Họ luôn cẩn thận lựa chọn thời gian và địa điểm bạo hành để không ai có thể can thiệp, nghe hoặc nhìn thấy hành vi xấu ấy. Mẹ tôi chọn nơi công cộng nhằm kích động tôi đứng lên vì bản thân, từ đó bà có cơ hội nói tôi bị mất trí trước đám đông.

Người đứng ngoài chứng kiến 2 người đang bực bội và to tiếng với nhau sẽ không thể biết chính xác ai là kẻ khiêu khích, còn ai đang tự vệ. Các trải nghiệm này để lại trong tôi cảm giác tồi tệ về bản thân. Bác sĩ trị liệu đã chỉ rõ khi chiếc máy bay mà tôi ngồi bị rơi, tôi có mọi bản năng tự nhiên và quyền lợi để cố gắng cứu bản thân.

Tôi học được rằng, trước mặt mẹ mình, tôi đã có một phản ứng tự nhiên mà bất kỳ ai trong hoàn cảnh bất thường của tôi cũng sẽ có. Tôi thích câu nói này: "Đừng bao giờ tranh cãi với kẻ ngốc. Người xem chẳng phân biệt được ai là kẻ ngốc đâu". Khi bị tấn công và phải tự vệ, nhìn ta cũng tệ hại như kẻ tấn công mình, còn kẻ tấn công sẽ chỉ tập trung vào phản ứng của ta, chứ chẳng để ý tới những gì họ làm khiến ta phản ứng như vậy.

Bởi các bà mẹ độc hại rất khéo che đậy con người thật của mình, con cái họ hầu như đều nói rằng không ai tin khi chúng cố gắng tiết lộ sự thật về hoàn cảnh gia đình mình.

Thật không may, trước sự phủ nhận của người mẹ độc hại và mong muốn trong vô thức rằng cần bảo vệ người cũng là cha mẹ giống mình, các bác sĩ trị liệu thường nhảy ra bảo vệ người mẹ độc hại, củng cố cảm giác cô lập và bất lực của ta.

Tôi chẳng thể đếm hết có bao nhiêu bệnh nhân mình từng điều trị đã gặp bác sĩ trị liệu khác, những người chỉ làm vấn đề của họ trầm trọng thêm. Phủ nhận sự độc hại của người mẹ là hành vi gây khó chịu, làm tổn hại đến trải nghiệm và việc điều trị.