 |
Đen Vâu - rapper thuộc nhóm nổi bật của nhạc Việt hiện nay - vừa trở lại thị trường sau hơn nửa năm vắng bóng. Xuất hiện trong bối cảnh hai cuộc thi rap (Rap Việt và King of Rap) đang “làm mưa làm gió” trên sóng truyền hình với không ít tiết mục lan tỏa nhưng thành phẩm mới của rapper gốc Quảng Ninh vẫn đạt thành tích tốt cả về lượt xem/nghe lẫn hiệu ứng.
Cách Trời hôm nay nhiều mây cực được đón nhận cũng là cách mà số đông khán giả đã yêu mến Đen Vâu suốt thời gian qua với những bản rap lành tính, nhẹ nhàng, thơ ca.
Song, cũng ở sản phẩm lần này, Đen đang cho thấy rõ hơn bao giờ hết trạng thái lặp lại trong chất liệu và phong cách. Mà, sự nhận ra đôi khi lại đến từ chính những người yêu mến và hiểu âm nhạc của Đen nhất.
 |
| Đen Vâu là một trong những rapper nổi bật nhất trên thị trường hiện nay. |
Điều kiến tạo Đen Vâu
Có không ít kiến giải về Đen, về sự thành công mà anh có được trong một thị trường âm nhạc vốn dành mọi ưu ái cho pop-ballad, chứ không phải rap. Đen không chỉ xác lập chỗ đứng riêng, mà còn được công nhận như người góp phần xóa đi định kiến của số đông về rap.
Đen đã mang đến những giá trị rất khác biệt. Không chứa đựng những tranh cãi, tăm tối như thường thấy của giới rap nhưng Đen đã tiến nhanh và đi xa so với vị trí thuở ban đầu.
Giới rap vốn ít khi công nhận nhau, nhưng những rapper đình đám và thạo nghề nhất, như Binz hay Rhymastic, đều quả quyết Đen là người thực tài. Binz mới đây thậm chí coi rapper Lối nhỏ là đối thủ của mình trong nghề, chứ không phải ai khác.
Từ nhận định của giới trong nghề, Đen Vâu cũng được phân tích là có rất ít những punchline với sức mạnh như “cú đấm” trong rap. Anh cũng không sở hữu kỹ thuật làm flow (nhịp rap) thượng thừa. Thay vào đó, thứ kiến tạo nên Đen là ca từ và word play (chơi chữ).
Hơn cả thế, còn là cách anh đưa những chất liệu cuộc sống của chính mình vào âm nhạc tạo nên phong cách phóng khoáng, hiền lành, giàu ẩn dụ trong rap. Ví von hơn, đó là kiểu rap vừa có vị mặn mòi, sâu sắc, khoáng đạt của biển mà cũng lại thư giãn, “chill chill”, lãng mạn như đang ngồi trên đồi cao lộng gió.
Tất cả những bản rap nên tên tuổi của Đen đều không chệch khỏi phong cách và chất liệu ấy, từ Đưa nhau đi trốn, Anh đếch cần gì nhiều ngoài em, Hai triệu năm, Lối nhỏ, Một triệu like và mới nhất là Trời hôm nay nhiều mây cực.
Nhưng khi số lượng ca khúc tăng lên, trong sự trung thành tuyệt đối với một phong cách, cộng với những chất liệu chung và cố định, Đen ngày càng cho thấy rõ hơn sự lặp lại.
 |
| Đen thành công vì xây dựng được phong cách riêng biệt nhưng anh cũng đang cho thấy sự lặp lại. |
Đen lặp lại từ khi nào?
Không phải đến Trời hôm nay nhiều mây cực, vấn đề về sự lặp lại của Đen Vâu trong âm nhạc mới được đặt ra. Thực tế, câu trả lời cho thắc mắc “Đen lặp lại từ khi nào?” thuộc về Anh đếch cần gì nhiều ngoài em.
Đây là một trong những bản rap được yêu thích nhất của Đen. Và có lẽ, còn là một dấu ấn để Đen trở thành gương mặt hấp dẫn truyền thông, trong những luận bàn, mổ xẻ. Anh đếch cần gì nhiều ngoài em được khen ngợi vì thông điệp gãy gọn, những so sánh rất đặc sắc, ý tưởng MV mới lạ (một khung hình, ít chuyển động, màu cổ điển). Nhưng từ “đếch” cũng là thứ gây lăn tăn, được cho là không cần thiết.
Sản phẩm đón nhận thành tích tốt về lượt xem/nghe, là bản hit của Đen trong năm 2018, bên cạnh Đừng gọi anh là idol và Đố anh biết em đang nghĩ gì (kết hợp với JustaTee).
Nhưng với Anh đếch cần gì nhiều ngoài em, Đen Vâu được cho là đã đến đỉnh trong kiểu rap của mình. Anh đã định hình với những flow mềm mại, cách rap chậm rãi, những ví von và gieo vần thú vị. Mà, ngay cả khi có từ “đếch”, sự dịu dàng, uyển chuyển như bản chất Đen trong rap cũng không mất đi.
Nhưng khi đã đủ lượng, Đen cũng được chờ đợi sẽ thay đổi. Sau Anh đếch cần gì nhiều em, đạo diễn Thành Đồng - người đồng thời cũng góp giọng trong ca khúc - có cuộc phỏng vấn với Zing.
Với ngôn ngữ chân thực nhất của giới underground, Thành Đồng thẳng thắn rằng anh rất quý Đen Vâu - một cộng sự thân thiết -nhưng anh cũng rất ghét Đen Vâu. “Tôi ghét vì Đen Vâu không chịu thay đổi, không dám bỏ đi cái đang có của bản thân, trong khi tôi lại muốn tìm kiếm những cái mới”, nam đạo diễn nói.
Thành Đồng khi đó cũng bày tỏ mong muốn Đen Vâu sẽ có thêm nhiều thử nghiệm, có thể thất bại, nhưng sau này sẽ phát triển.
Gần 2 năm sau chia sẻ của Thành Đồng, Đen thực tế đã thành công song anh cũng không có nhiều thử nghiệm với âm nhạc.
Hai triệu năm ra mắt năm 2019 lặp lại trong cấu trúc bản rap, flow (nhịp rap). Mười năm, Bài này chill phết không nhiều khác biệt trong cách tạo đất diễn cho giọng nữ (Ngọc Linh, Min).
Song, về mặt hình ảnh và phong cách, Lối nhỏ ra mắt cuối năm 2019 từng cho thấy một Đen Vâu bắt đầu manh nha sự đổi mới. Công chúng phần nào nhận ra một Đen vừa chất, vừa khác trong Lối nhỏ.
Chuyện tình đã được kể theo cách khác và chất liệu cũng được đặt để theo cách khác. Đen vẫn mặn mòi vị biển, nhưng cũng dần trở nên sinh động hơn.
Những sự cách tân này đã không kéo dài. Đến Một triệu like và mới đây là Trời hôm nay nhiều mây cực, Đen lại tiếp tục nối dài vòng an toàn của mình, trong cả lối chơi chữ lẫn cách so sánh.
Nhiều phản hồi cho rằng Trời hôm nay nhiều mây cực dễ nghe và vẫn “rất Đen Vâu” nhưng flow và rap na ná như nhiều sáng tác trước của Đen, chưa nói đến chất liệu tình yêu, cuộc sống và cách chơi chữ.
Trên Zing, độc giả có tên Đỗ Cao Thanh Trì bình luận: “Tôi thích nhạc của Đen nhưng gần đây tôi ngày càng thấy nhiều yếu tố mang tính công thức ở đó. Vẫn mang vẻ hấp dẫn và dễ ăn khách nhưng sẽ thật buồn nếu một ngày nào đó tôi nhận ra rằng sản phẩm mà Đen cho ra mắt dần trở thành những gói snack, gói sau giống như gói trước”.
  |
| Sự đổi mới đang là thử thách đặt ra đối với Đen. |
Đen không làm mới mình, vì sao?
Trái với nhận định cho rằng Đen Vâu đang không biết mình lặp lại. Thực tế, Đen hiểu rõ vòng an toàn của mình, thậm chí là cả những áp lực về đổi mới.
Đen Vâu nói với Zing, 6 tháng qua anh không viết được gì vì bế tắc trong ý tưởng. “Tôi sợ bị đi vào lối mòn, tất cả những câu từ nghĩ ra đều giống những sản phẩm mình đã làm rồi nên phải bỏ hết. Tôi cảm thấy tù túng, đó là lúc tôi hiểu mình đang chịu áp lực từ công việc này”, anh nói.
Rapper Lối nhỏ cũng thừa nhận anh áp lực khi đặt các tác phẩm của mình cạnh nhau. “Tôi áp lực vì biết không thể nào viết hời hợt được nữa. Nhiều khán giả thích nhạc của tôi nên mong muốn những thứ mới lạ”, anh thổ lộ.
Thực tế, Trời hôm nay nhiều mây cực cho thấy phần nào những nỗ lực của Đen Vâu trong chuyện làm mới chính mình. Nhưng thực tế, sản phẩm khi được đưa ra thị trường lại vẫn cho thấy sự lặp lại rất rõ.
Thành Đồng từng đưa quan điểm với Zing rằng Đen ngại thay đổi vì tôn trọng khán giả. Mà thực ra đó cũng là cái khó của Đen Vâu. Rất dễ để nhận ra ngay cả khi Đen không thay đổi, những sản phẩm của anh vẫn thu hút được nhiều người nghe, vẫn đạt được hiệu ứng nhất định trên thị trường.
Nam rapper được dự đoán là vẫn có thể ăn khách với phong cách cũ vì sự riêng biệt trên thị trường và cách tạo ra giá trị văn minh, thơ ca trong rap Việt.
Nhưng với vị trí mà Đen đang đứng, khán giả cũng có quyền kỳ vọng vào những sản phẩm âm nhạc gây bất ngờ hơn. Nếu anh cứ bằng lòng với sự thư giãn, nhẹ nhõm như thế, đôi khi lại đặt khán giả vào thế khó để phân định bài nào với bài nào.
