Whitepaper (sách trắng) được xem là một trong những yếu tố giúp nhà đầu tư chọn lựa dự án. Tuy vậy, chuyên gia nhận định người dùng nên tìm hiểu và xác minh thông tin từ nhiều nguồn trước khi đầu tư.
Whitepaper là gì?
Whitepaper (sách trắng) được hiểu là một sổ thông tin về tổng quan của một dự án tiền số. Sách trắng sẽ giải thích những công nghệ, lộ trình phát triển nhằm mang đến cho người dùng quyết định đầu tư vào loại tiền số của dự án.
 |
| Whitepaper thường được nhiều người dùng tham khảo trước khi tham gia đầu tư vào một dự án bất kỳ. Ảnh: C98. |
Cụ thể, trong whitepaper, đội ngũ phát triển thường đề cập đến định nghĩa, lý do phát hành dự án, cơ chế hoạt động, lộ trình và các quỹ đầu tư đứng sau. Theo CoinMarketCap, sản xuất whitepaper là bước quan trọng để một dự án tiền số được công nhận.
Đồng thời, sách trắng còn giúp nhà đầu tư dễ dàng so sánh một dự án với các đối thủ cạnh tranh trong cùng lĩnh vực. Một trong những whitepaper nổi tiếng nhất là Bitcoin, hệ thống tiền mã hóa ngang hàng, được phát hành bởi Satoshi Nakamoto vào năm 2008.
Trong sách trắng của đồng Bitcoin, đội ngũ phát triển mô tả cách đồng tiền số này hoạt động trên mạng lưới, và thuật toán của đồng tiền này. Tuy vậy, một dự án tiền số vẫn có thể thay đổi whitepaper trong quá trình phát triển.
Trả lời Zing, chuyên gia tiền mã hóa Nguyễn Hoàng Hưng cho biết ý tưởng về dự án có thể liên tục thay đổi để đáp ứng kịp với những thay đổi của thị trường.
“Người dùng chỉ nên xem sách trắng để tham khảo, các thông tin chỉ đúng vào thời điểm đó. Đồng thời, đội ngũ phát triển có thể dễ dàng sửa đổi whitepaper dựa trên nhu cầu thực tế của thị trường, hoặc thực lực của họ”, ông Hưng chia sẻ.
Đừng quá tin vào whitepaper
Gần đây, thị trường tiền số xuất hiện nhiều dự án lừa đảo, “bánh vẽ” whitepaper. Những dự án thiếu minh bạch gần đây có thể kể đến như CryptoBike hay Zuki Moba.
Với CryptoBike, tựa game này công bố trên sách trắng đội ngũ đứng sau là lập trình viên của Mỹ. Nhưng thực tế, trò chơi được phát triển bởi một nhóm người Việt trong vòng một tháng.
Vào cuối tháng 12/2021, Zuki Moba, trò chơi được đánh giá cao về chất lượng đồ họa và lối chơi, được streamer ViruSs (Đặng Tiến Hoàng) nhiều lần quảng bá, giới thiệu lộ những dấu hiệu bất thường trong vận hành.
Được quảng cáo là lối chơi được lấy cảm hứng từ trò ném tuyết của Nhật Bản, thực tế Zuki Moba là bản “Việt hóa”, tích hợp thêm yếu tố NFT, blockchain để kiếm tiền của trò chơi PoPoWar đến từ Trung Quốc. Dự án có cách quản lý token bất thường với 95% lượng tiền số của trò chơi không bị khóa, có thể bị bán tháo bất kỳ lúc nào.
Bên cạnh đó, roadmap (lộ trình phát triển) của Zuki Moba cũng bị chỉnh sửa mà không được thông báo công khai. Dự án nhiều lần trễ hẹn thời gian ra mắt các công cụ, tính năng trong trò chơi dù game đã có sẵn.
 |
| Tựa game Zuki Moba được ViruSs quảng cáo có nhiều dấu hiệu bất thường. |
Theo ông Hưng, tuy sách trắng là một yếu tố giúp người dùng tìm hiểu về một dự án nhưng người dùng không nên quá tin vào whitepaper.
“Hiện tại, sách trắng không còn quá quan trọng, đây chỉ là một trong những yếu tố để nhà đầu tư tham khảo dự án. Lý do là các dự án được ‘vẽ’ ra rất dễ trên giấy nhưng không làm đúng như công bố. Ngoài sách trắng người dùng cần tham khảo nhiều yếu tố như danh tính, kinh nghiệm của đội ngũ phát triển và các quỹ hậu thuẫn”, ông Hưng cho biết.
Đồng quan điểm, quản trị viên của cộng đồng đầu tư tiền mã hóa tại TP.HCM, ông Đào Hoàng Vạn Lý cho rằng các yếu tố trên là những điểm sáng giúp nhà đầu tư có thể chọn lựa dự án.
“Về danh tính của đội ngũ phát triển, người dùng cần xác minh thông tin qua các nền tảng mạng xã hội như Twitter hay Facebook. Với các quỹ hậu thuẫn, người dùng có thể kiểm chứng thông qua những bài đăng trên Twitter chính thức của các quỹ đó. Hoạt động thường thấy là những bài retweet về dự án mà quỹ đó đã rót vốn vào”, ông Lý trả lời Zing.
