Tái cấu trúc kinh doanh xổ số ra sao?

Định hướng của Bộ Tài Chính về việc tổ chức lại xổ số là dần dần từng bước hiện đại hóa ngành xổ số.

Bà Phạm Thị Thu Hiền, Phó vụ trưởng Vụ Tài chính Ngân hàng (Bộ Tài chính), khẳng định Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu các đề xuất để tiếp tục cải tiến, bổ sung thêm chính sách giúp hoạt động kinh doanh xổ số ngày càng hiệu quả.

Theo bà Hiền, năm 2012, tổng doanh số từ phát hành xổ số cả nước đạt 53.800 tỷ đồng, trong đó 90% là ở miền Nam, 10% còn lại là miền Trung và miền Bắc. Miền Bắc có nhiều tỉnh nhất, nhưng doanh số lại thấp nhất do thị hiếu của người dân, 80% doanh thu từ xổ số lô tô thủ công. Tại miền Nam tỷ lệ tiêu thụ bình quân 70%, trong khi tỷ lệ tiêu thụ miền Bắc chỉ đạt 15-18%.

Nhân rộng xổ số điện toán

Bà Hiền cho biết, từ năm 1962 mỗi tỉnh đã có một công ty quản lý xổ số. Từ năm 2012, Thủ tướng đồng ý thành lập công ty xổ số điện toán quốc gia, dành cho một bộ phận có nhu cầu, có điện thoại di động, internet, không thích vé xổ số truyền thống hiện nay.

“Thời gian tới, dự kiến phát hành xổ số điện toán trong phạm vi toàn quốc. Còn về thời điểm nào chuyển hẳn vé số từ truyền thống sang điện toán thì vẫn phụ thuộc vào nhu cầu của người dân. Định hướng của Bộ là dần dần từng bước hiện đại hóa ngành xổ số. Chúng ta không thể 1 phút, 1 ngày, 1 năm thành lập công ty chung, tuy nhiên ý tưởng tổ chức lại xổ số là rất tốt để có thể tiến tới, nhưng cũng phải phụ thuộc nhu cầu của người dân. Trước mắt sẽ phát triển bổ sung, sau đó xổ số truyền thống giảm bớt thị phần, tăng xổ số điện toán lên sẽ là giải pháp tối ưu” - bà Hiền nói.

Ông Lê Việt Hùng, Chủ tịch công ty xổ số kiến thiết (XSKT) Cần Thơ, cũng dự báo trong tương lai xổ số điện toán sẽ thay thế xổ số truyền thống hiện nay. Bởi lẽ loại hình mới này ra đời phù hợp với xu thế phát triển của thế giới, giúp cho người chơi vé số có thêm sự lựa chọn và thuận lợi khi mua vé số (qua mạng internet, điện thoại...), đặc biệt là tính hấp dẫn khi giải thưởng sẽ được cộng dồn nếu không có người trúng giải.

Ngành XSKT đang cần được tổ chức lại theo hướng thu gọn để tăng hiệu quả, giảm lãng phí.

Cộng dồn giải độc đắc

Chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển cũng cho rằng, để hoạt động XSKTlành mạnh, đem lại nguồn thu hợp lý phát triển phúc lợi địa phương, đem lại sự hài lòng cho người chơi trong việc đóng góp khi mua vé và thu lợi khi trúng giải thì ngành XSKT cấu trúc lại theo một số định hướng sau:

Hình thành một số ít các công ty gồm TP.Hà Nội, TP.HCM và các khu vực như Tây nguyên, Đông Nam bộ, đồng bẳng Sông Cửu Long. Cơ cấu tham gia và quyền lợi các tỉnh trong công ty XSKT khu vực có thể theo các tiêu chí dân số, nhiệm vụ phát triển từng giai đoạn. Điều này sẽ giúp giảm chi phí phát hành, quy mô phát hành lớn, giảm mật độ xổ số. Đa dạng hệ thống phát hành, có sự tham gia của các cửa hàng tạp phẩm, cây xăng… như mô hình ở Mỹ. Các đơn vị này được hưởng tỷ lệ chiết khấu vừa phải, nhưng sẽ được hưởng tỷ lệ trúng thưởng khi bán được vé số trúng giải đặc biệt. Điều này giúp tăng năng lực phát hành lại không phải đầu tư thêm hệ thống, tạo thói quen mua vé số tự nguyện thuận lợi.

Ông Hiển đặc biệt lưu ý cần xác định cơ chế XSKT là dịch vụ hưởng phí chứ không trực tiếp thắng - thua với người chơi. Cơ chế thu - chi phải minh bạch. Thí dụ, một số giải xổ số lớn của Mỹ, công ty XSKT được hưởng tỷ lệ để chi phát hành và thu công ích trên doanh thu, phần còn lại là trả thưởng. Nếu kỳ đó không có người trúng giải đặc biệt thì số tiền được nhập vào kỳ sau giúp giải thưởng tăng lên và càng thu hút người chơi vì giá vé không đổi.

Thu gọn đầu mối

Ông Trần Phùng, Giám đốc công ty XSKT Quảng Ngãi cho rằng, hoạt động xổ số theo mô hình thị trường cạnh tranh như hiện nay giúp doanh nghiệp tự chủ và năng động hơn trong kinh doanh. Tuy nhiên, mô hình này tốn nhiều chi phí lại rủi ro lớn, lãng phí nguồn nhân lực. Nếu vé số ế ẩm phải tiêu hủy mất thiệt hại hàng tỷ đồng. Do vậy, nếu hình thành theo mô hình công ty mẹ - công ty con sẽ tránh được những nhược điểm trên, tuy nhiên, cần phải có sự nghiên cứu thận trọng. Những công ty con ở mỗi tỉnh hoạt động độc lập hay hạch toán báo sổ, ăn chia lợi nhuận… cũng cần phải tính đến. “Điều quan trọng nhất là bộ máy ở công ty mẹ phải làm việc công tâm và minh bạch, nếu không sẽ xảy ra tình trạng xin - cho. Chẳng hạn như công ty con nào quan hệ tốt thì cấp đầu số đẹp, còn đầu số xấu thì đẩy về cho các công ty khác”- ông Phùng nói.

Lãnh đạo công ty XSKT Quảng Nam cũng đề nghị nên thống nhất vé số tại các tỉnh trong cả nước về một mối. “Tôi ủng hộ việc thống nhất các loại vé số trên các tỉnh vào một tổng công ty vé số quốc gia. Đó sẽ là mô hình: nhà nước phát hành chung 1 loại vé số, với tư cách là công ty mẹ, tổng công ty trung ương sẽ phát hành cho mỗi tỉnh, thành một số lượng vé số giống nhau. Các tỉnh chỉ việc bán vé, trả thưởng với mô hình công ty con”- vị này nói.

Một chuyên gia XSKT ở Ninh Thuận tiếp xúc với chúng tôi cũng bày tỏ quan điểm ủng hộ đề xuất cải tổ, hình thành một tổng công ty quốc gia hoặc từng tổng công ty theo vùng miền. Các công ty xổ số ở địa phương sẽ là đại lý hoặc là thành viên của tổng công ty này. Theo ông, cách đây 10 năm nhiều người đã đặt vấn đề cải tổ theo hướng đó nhưng do nguồn thu từ kinh doanh xổ số đóng góp cho ngân sách địa phương quá lớn, có năm đạt 50%/tổng thu nên quan điểm của một số công ty xổ số cũng như địa phương này là “cố giữ nguyên”.

Tuy nhiên cũng theo chuyên gia này, hiện nay phần thu xổ số chỉ góp một phần rất nhỏ cho ngân sách địa phương. Vì vậy, đây là thời điểm tốt nhất để cải tổ hệ thống kinh doanh xổ số trên toàn quốc.

Theo Thanh Niên