Kể từ khi Trump lên cầm quyền, cuộc sống của những người ngoại quốc làm việc tại Mỹ trở nên khó khăn hơn bao giờ hết, Bloomberg nhận định. Chính quyền của Tổng thống Trump muốn làm khó việc đăng ký thị thực của các lập trình viên máy tính, đồng thời tăng cường giám sát các công ty thuê nhân viên có visa H-1B, khiến tốc độ cấp thị thực H-1B chậm lại.
Tỷ lệ chấp nhận đơn đăng ký sụt giảm cho thấy tình trạng thiếu hụt lượng công nhân lành nghề không đơn giản chỉ do áp lực bởi bầu không khí nặng nề Trump gây ra, hay bởi sự phẫn nộ gia tăng gần đây. Chính sách hạn chế của Trump đã khiến các kỹ sư lành nghề tới từ các nước như Ấn Độ, có xu hướng chuyển sang Canada.
Canada là đất nước không có nhiều vấn đề về chủng tộc, và họ chấp nhận lượng người nhập cư tương ứng với dân số. Năm 2017, số lượng lao động tay nghề cao của Canada tăng lên khoảng 7,5%, nhờ phê duyệt chương trình mới về thời gian cấp thị thực cho người lao động chỉ trong vòng 2 tuần, thay vì 6-7 tháng như Mỹ.
Xu hướng này lại không nhận được nhiều sự chú ý. Đảng Dân chủ có xu hướng tập trung bảo vệ những người nhập cư không có giấy tờ. Đảng Cộng hòa vẫn quan tâm đến những kỹ sư nhập cư lành nghề, nhưng muốn hạn chế nhập cư dựa trên quan hệ gia đình.
Trong khi đó, các công ty công nghệ vẫn hỗ trợ cấp visa H-1B, nhưng một số kỹ sư bản địa phản đối chương trình, vì sợ nó sẽ cướp mất công ăn việc hoặc làm giảm tiền lương của mình.
Đây thực sự là một vấn đề quan trọng, bởi những người nhập cư có trình độ cao là một phần không thể thiếu của nền kinh tế Mỹ.
Trước hết, người nhập cư có nhiều tham vọng.
Từ năm 1995 đến 2005, họ tạo ra hơn một nửa số doanh nghiệp mới tại Thung lũng Silicon. Năm 2011, trong danh sách top 500 công ty toàn cầu của Fortune, có tới hơn 40% là các công ty của người nhập cư. Không biết theo thời gian sẽ có bao nhiêu công ty của người nhập cư thành lập, nhưng họ được đào tạo những kỹ năng phong phú từ chính gia đình với truyền thống kinh doanh. Nói cách khác, họ là những người có tay nghề cao.
Họ cũng vô cùng sáng tạo. Theo một nghiên cứu về hồ sơ sáng chế năm 2017 của ba nhà kinh tế Ufuk Akcigit, John Grigsby và Tom Nicholas: Lĩnh vực công nghệ với trình độ chuyên môn cao hơn của người nước ngoài có kinh nghiệm, thì phát triển bằng sáng chế nhanh hơn cả về chất lượng và số lượng so với các lĩnh vực công nghệ tương đương khác.
Người bản địa đang lo lắng quá mức cho làn sóng giảm tiền lương. Khảo sát cho thấy có nhiều công ty trả lương nhân viên bản địa và nhân viên nước ngoài như nhau, dựa trên tuổi nghề và trình độ kỹ năng.
Hơn thế nữa, sự hiện diện của những người thông minh hơn khiến ý tưởng và công nghệ mới phát triển. Từ đó cho phép doanh nghiệp đổi mới nhanh hơn, thuê thêm nhân viên và trả lương cao hơn.
Ngoài ra, thị trường dày đặc các kỹ sư thông minh cho phép các công ty sáng tạo phát triển ở khu vực đó. Các công ty công nghệ đặt văn phòng ở California – nơi có chi phí đắt đỏ bởi đó là nơi nhiều kỹ sư sinh sống. Chiều ngược lại, các kỹ sư chuyển tới đó cũng bởi các công ty lớn ở đó.
Điều này minh chứng cho việc người nhập cư có tay nghề có thể làm giảm lương tại một số công ty, nhưng họ lại đang tăng mức lương trung bình.
Nếu chính sách nhập cư của Trump phá vỡ vòng tròn chu kỳ này, ngành công nghiệp công nghệ cuối cùng cũng sẽ “di cư” sang nơi khác – Canada nơi đón chào người nhập cư, hoặc thậm chí là các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc và Ấn Độ. Điều này dẫn đến ít việc làm tốt hơn, lương thấp hơn cho những người lao động Mỹ.
Mỹ đang chơi một trò chơi thực sự nguy hiểm dưới thời Trump. Bằng cách làm suy giảm một cách có hệ thống một trong những thế mạnh cốt lõi của quốc gia – dòng người nhập cư thông minh, đầy tham vọng – Trump đang đẩy người dân của mình vào rủi ro chứ không phải đang giúp đỡ họ.
Thay vì hạn chế chương trình H-1B, Mỹ nên thay thế bằng hệ thống cung cấp thẻ xanh giống Canada cho kỹ sư nước ngoài lành nghề. Nhập cư tay nghề cao thực sự quan trọng đối với tương lai của toàn thể nước Mỹ.
