Sự phi thường của Messi là điều gần như không thể tranh cãi. Anh là một thiên tài, một nghệ sĩ luôn làm những điều kỳ diệu hàng tuần. Nhưng dù có tin hay không, một số khía cạnh của thứ bóng đá tấn công mà anh trình diễn đã có dấu hiệu suy giảm.
Messi vô đối khi tấn công
Messi có lẽ là cầu thủ ghi bàn hay nhất mà lịch sử bóng đá thế giới từng chứng kiến. Đó là bởi bàn thắng không diễn ra một cách dễ dàng và rất có giá trị.
Ghi bàn cũng là điều quan trọng nhất mà một cầu thủ bóng đá có thể làm. Thế là đủ. Siêu sao người Argentina giỏi nhất trong việc tạo ra bàn thắng cho đồng đội. Anh chuyền bóng hay nhất. Anh rê dắt bóng hiệu quả nhất. Và anh cũng sút phạt đẳng cấp nhất.
 |
| Messi vẫn xuất sắc ở tuổi 32. Ảnh: Reuters. |
Kể từ năm 2014 đến nay, Messi đã ghi nhiều bàn thắng nhất, kiến tạo nhiều nhất, chọc khe nhiều nhất và rê bóng nhiều thứ hai tính ở 5 giải đấu hàng đầu châu Âu.
Nhưng mọi thứ không chỉ dừng lại ở những con số. Năm 2018, một nhóm các nhà nghiên cứu ở Bỉ và Hà Lan đã đăng tải một bài viết có nội dung đưa giá trị của mọi hành động với bóng diễn ra trong một trận đấu.
Ví dụ một hành động có giá trị +0,05 thì dự kiến mang lại 0,05 bàn thắng cho đội thực hiện hành động với bóng. Nếu giá trị này là -0,05 thì dự kiến họ sẽ phải nhận 0,05 bàn thua. Kết quả của nghiên cứu được áp dụng ở mùa giải 2017/18 cho thấy Messi là cầu thủ sở hữu giá trị cao nhất ở La Liga tính đến lúc này.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi nghiên cứu đó giải thích rằng hầu hết cầu thủ tấn công hạn chế tạo ra hành động với bóng. Nhưng những hành động với bóng đó có giá trị cao. Trong khi các tiền vệ thì làm điều ngược lại: rất nhiều hành động với bóng có giá trị thấp.
Messi luôn là trường hợp ngoại lệ. Điều đó có nghĩa là anh luôn được chấm điểm cao về chất lượng và số lượng hành động với bóng trong cùng thời điểm. Thậm chí, anh đi bộ trên sân (hành động không bóng) cũng hiệu quả hơn bất kỳ cầu thủ nào khác.
 |
| Barca của "El Pulga" đang đứng đầu bảng tại Champions League 2019/20. Ảnh: Reuters. |
Messi không giỏi ở điều gì?
Rõ ràng Messi không phải là một hậu vệ tuyệt vời và tất cả đều biết điều đó. Kể từ năm 2010, anh chưa bao giờ thực hiện được hơn 23 pha tắc bóng hoặc 22 lần đánh chặn trong một mùa giải La Liga. Anh cũng hiếm khi giành lại quyền kiểm soát bóng. Nhưng một phần của điều đó có thể được quy cho việc Barca có tỷ lệ kiểm soát bóng áp đảo trong phần lớn các trận đấu mà anh xuất hiện.
Thêm vào đó, Barca nằm trong nhóm những đội pressing hiệu quả nhất thập kỷ qua. Pressing không thể hiệu quả nếu cầu thủ trên sân không tham gia. Do vậy, có thể nói rằng Messi là một phần của các hệ thống phòng ngự hiệu quả và tích cực trong quá khứ.
Messi đã gây áp lực nhưng hầu như không làm bất cứ điều gì ở khu vực 1/3 phần sân nhà. Kể từ năm 2010, anh chỉ có tổng cộng 5 tình huống giải nguy, 5 lần chặn dứt điểm và 1 pha chặn đường tạt bóng. Nhưng bất cứ khi nào Messi phải thực hiện một trong số các hành động kể trên thì có khả năng xảy ra thất bại mang tính hệ thống tới lối chơi của Barca.
 |
| Barca của Messi vừa thua Levante 1-3 tại La Liga cuối tuần trước. Ảnh: Reuters. |
Bất kỳ HLV nào sử dụng Messi như là một sát thủ, họ đều nói về những gì anh làm được. Tạo ra những cơ hội ghi bàn, rê dắt và chuyền bóng: có điều gì trong những điểm này có thể xem là điểm chết của Messi hay không?
Để bắt đầu, Messi không phải là cầu thủ tạt bóng hay nhất. Ở mùa giải 2018/19, Messi đứng đầu các thống kê về số bàn thắng, kiến tạo, dứt điểm, cơ hội tạo ra, cơ hội tạo ra từ tình huống bóng sống, cơ hội rõ rệt, số lần bị phạm lỗi ở 1/3 cuối sân, bàn thắng ngoài vòng cấm, số pha sút phạt trực tiếp, cú đúp, hat-trick, số cú sút trúng khung gỗ và số đường chuyền ở 1/3 cuối sân.
Anh đứng thứ 2 ở thống kê qua người với 134 lần, xếp sau Sofiane Boufal – 144 lần. Xét về đóng góp mỗi 90 phút từ những pha tạt bóng, anh đứng ở giữa bảng xếp hạng.
Mùa giải trước, Messi cũng chỉ thành công ở 14/78 lần tạt bóng, với tỷ lệ 17,9%, thấp hơn tỷ lệ trung bình ở La Liga là 23,9%. Tuy nhiên xu hướng tạt bóng là một trong những cách kém hiệu quả hơn để ghi bàn và nếu bạn chọn một khía cạnh của lối chơi tấn công ở mức trung bình, thì đó mới là lựa chọn.
Một chỉ số tấn công nữa mà Messi chỉ nằm ở mức trung bình là gì? Đó là ghi bàn bằng đầu. Theo James Yorke, chuyên gia của công ty phân tích dữ liệu StatsBomb, tỷ lệ Messi ghi bàn bằng đầu về cơ bản chỉ nằm ở mức trung bình.
Các bàn thắng bằng đầu của anh gần bằng số bàn thắng kỳ vọng và có được khoảng 1 bàn mỗi mùa giải. Giống như tạt bóng, đánh đầu là xu hướng kém hiệu quả hơn mà Messi không giỏi. Ở cùng một vị trí, 1 cú sút bằng chân có tỷ lệ chuyển hóa thành bàn cao hơn 1 pha đánh đầu. Do đó, Messi hiếm khi thử đánh đầu để ghi bàn. Nói cho cùng, chiều cao của anh chưa đến 1,7 m.
 |
| Messi từng đánh đầu tung lưới Man United trong trận chung kết Champions League 2009 nhưng cách dứt điểm này không phải sở trường của anh. Ảnh: Getty. |
Phần lớn bàn thắng và cú sút của Messi đến từ chân trái. Nhưng ngay cả khi anh ấy dứt điểm bằng chân phải, kết quả vẫn rất nguy hiểm. Theo dữ liệu của StatsBomb, anh đã ghi được 58 pha lập công bằng chân phải với giá trị bàn thắng kỳ vọng (xG) chỉ 41.47.
Một trong những kiểu dứt điểm mang thương hiệu của Messi là thâm nhập vòng cấm, di chuyển từ cánh phải, sút chân trái ở mép khu vực 5,5 m.
Hầu như anh không bao giờ đi bóng sâu vào cánh phải, chuyển bóng sang chân phải và dứt điểm. Hiển nhiên, và có lẽ là khôn ngoan khi Messi luôn luôn sắp đặt một tình huống dứt điểm bằng chân phải hoặc thực hiện một đường chuyền.
Vì vậy, khi đã bước sang tuổi 32, chỉ số tấn công của Messi có dấu hiệu suy giảm.
Tuy nhiên, khi nhìn vào những khía cạnh mà Messi không giỏi, điều đó đã giải thích cho lý do tại sao anh lại tuyệt vời như vậy. Những kỹ năng mà anh không giỏi không phải là vấn đề. Và khi Messi không thể làm một điều gì đó tốt hơn những cầu thủ khác, gần như chắc chắn anh không phải làm điều đó.
