Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thống nhất đưa 4 vụ án, vụ việc có dấu hiệu lãng phí vào diện theo dõi, chỉ đạo là dự án Tòa nhà Trung tâm điều hành và giao dịch thương mại, Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem); dự án Thủy điện Hồi Xuân, tỉnh Thanh Hóa; dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao; Tiểu dự án 2 (Lim - Phả Lại), thuộc dự án tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân.
Đây đều là các công trình kéo dài nhiều năm, chưa hoàn thành/chỉ hoàn thành một phần nhỏ và có dấu hiệu lãng phí nghiêm trọng. VietNamNet điểm lại quá trình đầu tư các dự án này.
Có thanh tra, kiểm tra, dự án vẫn "đứng hình" sau nhiều năm
Trong 4 vụ việc trên, hồi đầu tháng 3, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu quyết định khởi tố 4 bị can là cựu lãnh đạo, cán bộ của Vicem về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí".
Các cựu lãnh đạo Vicem vướng vào vòng lao lý gồm: Lê Văn Chung, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên; Nguyễn Ngọc Anh, nguyên Tổng giám đốc; Dư Ngọc Long, nguyên Giám đốc Ban Quản lý dự án; Hoàng Ngọc Hiếu, nguyên Trưởng phòng Thẩm định.
Trong đó, 3 người bị bắt tạm giam, riêng cựu Tổng giám đốc Nguyễn Ngọc Anh được tại ngoại.
Dự án tòa nhà Trung tâm điều hành và giao dịch Vicem tại lô 10E6 khu đô thị mới Cầu Giấy (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) có vị trí đắc địa nằm trên đường Vành đai 3 và cạnh tòa nhà Keangnam.
Tòa tháp có số phận “long đong” khi Vicem xin bán mà không bán được, giờ muốn “hồi sinh” đưa vào sử dụng.
 |
| Dự án Trung tâm điều hành và giao dịch Vicem nằm “trơ xương” cạnh đường Vành đai 3. Ảnh: Hồng Khanh. |
Theo tìm hiểu của PV VietNamNet, dự án Trung tâm điều hành và giao dịch Vicem được đầu tư từ năm 2010, với tổng vốn đầu tư xây dựng sau điều chỉnh là hơn 2.743 tỷ đồng. Tòa tháp có quy mô 31 tầng nổi, 4 tầng hầm.
Mục tiêu là xây dựng trụ sở làm việc của Vicem, các đơn vị thành viên, hội trường và dịch vụ thương mại.
Dự án được khởi công vào tháng 5/2011. Đến tháng 8/2015, đã hoàn thành phần thô công trình. Tuy nhiên, từ năm 2015 dự án rơi vào cảnh “đắp chiếu”, bỏ hoang.
Hồi tháng 6/2015, khu đất trên đã được Bộ Xây dựng phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất cho phép Vicem được giữ lại tiếp tục quản lý, sử dụng để thực hiện dự án.
Sau đó, Vicem đã đề nghị Bộ Xây dựng trình Thủ tướng cho phép Tổng công ty lập phương án, tìm kiếm đối tác chuyển nhượng dự án để hoàn vốn đầu tư.
Bộ Xây dựng đã có văn bản báo cáo và được Thủ tướng chấp thuận chủ trương cho phép Vicem chuyển nhượng dự án vào tháng 3/2017.
Vào năm 2017, dự án này cũng đã xuất hiện trong kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật về tài chính, kế toán và thuế tại Vicem của Thanh tra Bộ Tài chính. Trong đó, Trung tâm điều hành và giao dịch Vicem là 1 trong 6 dự án đầu tư chưa phù hợp với thực tế và ngành nghề kinh doanh, dẫn đến phải dừng thực hiện để chuyển nhượng, thoái vốn.
Theo kết luận, đến ngày 30/6/2017, giá trị nghiệm thu dự án là gần 1.200 tỷ đồng, giá trị thanh toán là trên 1.200 tỷ đồng (do ứng trước tiền theo hợp đồng nhưng khối lượng chưa được chủ đầu tư nghiệm thu thanh toán).
Tái khởi động, số phận vẫn chưa biết ra sao
Nguyên nhân của việc đình trệ dự án, theo báo cáo của Vicem thời điểm đó, là do trong khi lập, phê duyệt dự án đã không đánh giá đúng giá cho thuê văn phòng thị trường Hà Nội, giá thuê lập 45-50 USD/tháng nhưng giá tham khảo cùng thời điểm chỉ 28 USD/tháng.
Do đó, nếu dự án tiếp tục thực hiện sẽ không đảm bảo hiệu quả đầu tư. Mặt khác, theo chủ trương của Chính phủ, việc đầu tư ra ngoài ngành doanh nghiệp phải phù hợp với ngành nghề kinh doanh chính, và DNNN không được góp vốn hoặc đầu tư vào lĩnh vực bất động sản. Vì vậy, từ năm 2015, Vicem đã xúc tiến và báo cáo Bộ Xây dựng xin chuyển nhượng dự án.
Tuy nhiên, theo báo cáo của Vicem, quá trình chuyển nhượng dự án gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về pháp luật đầu tư, đất đai, việc sắp xếp, xử lý tài sản nhà đất thuộc doanh nghiệp nhà nước.
Hơn nữa, việc chuyển nhượng dự án diễn ra trong giai đoạn thị trường bất động sản, đặc biệt phân khúc trung tâm thương mại và văn phòng cho thuê gặp nhiều khó khăn nên dự án vẫn không thể chuyển nhượng.
Vì vậy, Vicem lại có văn bản đề nghị Bộ Xây dựng báo cáo Thủ tướng chấp thuận cho Vicem tiếp tục đầu tư, hoàn thiện tòa tháp.
Đến năm 2023, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà có chỉ đạo yêu cầu Bộ Xây dựng tiếp thu ý kiến các bộ và UBND TP Hà Nội chỉ đạo Vicem tiếp tục đầu tư hoàn thiện dự án theo quy định.
 |
| Ngày 5/3/2025, các nhà thầu đã bắt đầu thi công trở lại dự án toà tháp Trung tâm điều hành và giao dịch. Ảnh: Hồng Khanh. |
Đầu tháng 3 vừa qua, Vicem chính thức khởi động lại việc xây dựng tòa tháp Trung tâm điều hành và giao dịch Vicem sau khi bị bỏ hoang cả thập kỷ.
Theo kế hoạch, Vicem dự kiến phấn đấu hoàn thành vào quý II/2026 để phục vụ nhu cầu cần thiết về chỗ làm việc của Tổng công ty. Dự án sẽ hoàn thành đưa vào sử dụng trong quý IV/2026.
Bên cạnh đó, một phần diện tích của dự án dự kiến cho thuê để khai thác tối ưu công năng, có nguồn thu bổ sung nhằm duy trì hoạt động, bảo trì toà nhà và sử dụng tối ưu hiệu quả vốn đầu tư của Nhà nước.
Theo nguồn tin của VietNamNet, tổng mức đầu tư dự án sau khi rà soát, điều chỉnh hiện nay báo cáo Bộ Xây dựng là hơn 2.227 tỷ đồng, tức giảm 516 tỷ đồng so với tổng mức đầu tư điều chỉnh đã phê duyệt trước đó là hơn 2.743 tỷ đồng.
