Sáng 1/4, Diễn đàn Game Việt Nam, sự kiện mở màn Ngày hội Game Việt Nam (Vietnam GameVerse 2023) diễn ra tại TP.HCM.
Với chủ đề “Mở đường bứt phá cho ngành game Việt”, Diễn đàn Game Việt Nam quy tụ nhiều chuyên gia thảo luận về cơ chế, chính sách phát triển ngành game. Các diễn giả còn chia sẻ về đào tạo nhân lực, thu hút đầu tư và xu hướng tương lai của thị trường game trong nước.
Tại sự kiện, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử (PTTH&TTĐT), Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT) đã chia sẻ những cơ hội, thách thức cũng như bất cập chính sách để thúc đẩy ngành game Việt Nam.
"Ngành game Việt Nam có nhiều dư địa phát triển"
Ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc Phát hành Trò chơi Trực tuyến VNGGames cho biết trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam đứng thứ 3 về lượng người chơi game di động (54,6 triệu), song doanh thu vẫn khá khiêm tốn nếu so sánh tương quan lượng người chơi, đạt 507 triệu USD trong năm 2022.
Phillipines có 58 triệu người chơi game di động với doanh thu xếp thứ 4 (592 triệu USD). Thái Lan có 38,3 triệu người chơi nhưng doanh thu đứng thứ 2 (763 triệu USD). Cao nhất là Indonesia với 138 triệu người chơi, doanh thu hơn 1,4 tỷ USD.
Điểm sáng của ngành game Việt Nam đến từ thể thao điện tử (eSports). Bộ môn này được đưa vào SEA Games từ năm 2019. Tại SEA Games 31, đoàn thể thao điện tử Việt Nam đoạt 4 huy chương vàng và 3 huy chương bạc, xếp nhất toàn đoàn.
“Thể thao điện tử là ngành kinh tế góp phần thay đổi nhanh chóng định kiến của xã hội Việt Nam đối với game online trong 1-2 năm qua”, đại diện VNGGames nói thêm.
Nói về sự phát triển ngành game tại Indonesia, Malaysia hay Singapore, ông Lã Xuân Thắng nhận định 3 yếu tố dẫn đến thành công đến từ chính sách hỗ trợ từ chính phủ, sự hợp tác mạnh mẽ của hiệp hội ngành game và cộng đồng lập trình sôi nổi.
Trong khi đó, 3 yếu tố giúp ngành game tại Philippines phát triển bao gồm các hoạt động đa dạng của hiệp hội trong nước, cộng đồng lập trình game và sự hiện diện của những studio nước ngoài.
 |
| Ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc Phát hành Trò chơi Trực tuyến VNGGames. Ảnh: Hoàng Sơn. |
Điểm chung của những quốc gia còn đến từ chính sách ưu đãi của chính phủ và hiệp hội. Ví dụ, Singapore có thuế thu nhập doanh nghiệp thấp nhất Đông Nam Á (17%), ưu đãi từ chính phủ nhằm thu hút đăng cai các sự kiện game và eSports lớn.
Indonesia áp thuế VAT 10% nhưng một phần được tái đầu tư cho ngành game để các studio nhỏ tiếp cận. Trong khi đó, Phillipines có hiệp hội game lâu đời nhất khu vực, doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại đây đã được giảm thuế thu nhập từ 30% còn 25% từ tháng 1/2021.
Ông Lã Xuân Thắng nhận định Việt Nam có nhiều cơ hội phát triển ngành game nhờ dân số đông, tỷ lệ người dùng Internet cao, hạ tầng mạng tốt với chi phí rẻ.
“Ngành game tại Việt Nam có nhiều dư địa phát triển cho cả nhà phát hành và phát triển game. Mọi thứ chỉ chờ đợi cú hích về mặt chính sách, tư duy và quan điểm của chính phủ để cộng đồng được phát huy hết tiềm năng, đóng góp cho nền kinh tế số của Việt Nam”, đại diện VNGGames phát biểu.
Thị trường Việt quá nhỏ để áp thuế tiêu thụ đặc biệt
Cơ hội phát triển và chính sách hỗ trợ của cơ quan nhà nước cũng là chủ đề được các doanh nghiệp và cộng đồng game tại Việt Nam quan tâm.
Cục trưởng Cục PTTH&TTĐT, ông Lê Quang Tự Do liệt kê một số lợi thế của ngành game Việt Nam gồm cơ hội hợp tác với doanh nghiệp, studio lớn trên thế giới. Các thị trường game phát triển như Trung Quốc, Hàn Quốc và Mỹ cũng rất quan tâm đến Việt Nam.
Ngoài ra, nhân lực phát triển game của Việt Nam có năng lực tốt, chuyên môn cao và chăm chỉ. Một số game có thể được tạo ra với các nhóm 2-3 người.
Tuy nhiên theo ông Tự Do, hạn chế lớn nhất là các doanh nghiệp còn hoạt động rời rạc. Trong 10 năm qua, ngành game chọn cách “đi một mình để đi nhanh” nên chỉ có vài doanh nghiệp phát triển.
“Bộ TTTT đang cấp phép khoảng 200 doanh nghiệp game, nhưng thực sự hoạt động chỉ khoảng 30 doanh nghiệp. Dù vậy, 30 doanh nghiệp trên nếu không có sự hỗ trợ để vực dậy thì ngày càng tụt dốc”, ông Tự Do nói thêm.
Do không hợp tác cùng nhau nên các doanh nghiệp game không thể tận dụng lợi thế lẫn nhau. Người giỏi viết game không có kinh nghiệm phát hành nên tiếp cận ít người dùng. Trong khi đó, những doanh nghiệp phát hành game rất tốt nhưng khó tìm ra tựa game Việt chất lượng để nâng tầm sản phẩm nội địa.
“Điều đó dẫn đến thực trạng người Việt hầu hết chơi game của nước ngoài, trong khi doanh nghiệp Việt sản xuất game không tập trung vào người chơi trong nước mà cho những quốc gia khác”, ông Tự Do cho biết.
 |
| Ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ TTTT. Ảnh: Hoàng Sơn. |
Thời gian gần đây, các doanh nghiệp game tranh luận về đề xuất bổ sung game online vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), trong tờ trình đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi do Bộ Tài chính gửi lên Chính phủ.
Đề xuất cho rằng trò chơi điện tử tạo ra doanh thu, lợi nhuận lớn so với các loại hình kinh doanh khác, thu hút sự tham gia của mọi độ tuổi tầng lớp dân cư, đặc biệt là giới trẻ. Do đó, cần nghiên cứu bổ sung vào đối tượng chịu thuế TTĐB để định hướng tiêu dùng.
Chia sẻ tại sự kiện, ông Nguyễn Ngọc Bảo, Tổng giám đốc VTC nhận định một số người có quan điểm doanh nghiệp game đạt doanh thu, lợi nhuận cao nhưng đang nộp thuế thấp. Điều này xảy ra do chính sách chưa tạo cơ hội để doanh nghiệp Việt cống hiến trong nước, dẫn đến thất thu thuế.
“Doanh thu 600 triệu USD tại Việt Nam vẫn là rất nhỏ, chiếm chưa đến 1% so với thế giới. Điều đó đồng nghĩa đây vẫn là thị trường đang nuôi dưỡng, mà đang nuôi dưỡng lẽ ra phải được miễn thuế. Hiện một số doanh nghiệp đặt trụ sở tại Singapore vì có cơ chế sandbox tạo ra nhiều cơ hội.
Hiện ngành game chỉ còn khoảng 30 doanh nghiệp hoạt động, tức là đang khó khăn. Để phát triển thành công một game không dễ, nếu áp thêm thuế sẽ hạn chế rất nhiều”, ông Bảo nói thêm.
Ông Lã Xuân Thắng cho rằng có nhiều biện pháp quản lý, điều chỉnh hành vi người dùng thay vì áp thuế TTĐB.
“Khi chúng ta làm rõ vấn đề, truyền thông rõ ràng để cơ quan quản lý nắm được thực tế của ngành game, từ đó có thể đưa ra biện pháp quản lý phù hợp hơn”, đại diện VNGGames chia sẻ.
Mục tiêu cho ngành game Việt trong 5 năm tới
Từ những hạn chế trên, ông Tự Do cho biết Bộ TTTT đang xây dựng chiến lược phát triển ngành game trong nước. Đầu tiên là thành lập Liên minh Game Việt Nam, tập hợp các doanh nghiệp để thúc đẩy và phát triển ngành game.
Tiếp theo, việc tổ chức các diễn đàn, hội thảo game sẽ giúp cộng đồng thay đổi định kiến, nhìn nhận đóng góp của ngành game cho sự phát triển kinh tế, xã hội.
Cục trưởng Cục PTTH&TTĐT tiết lộ đang làm việc chặt chẽ với các bộ ngành khác để đưa ra những ưu đãi phát triển ngành game trong nước.
“Đầu tiên là bỏ các loại thuế không hợp lý, thứ hai là có chính sách thí điểm hỗ trợ như sandbox. Thứ ba, Bộ TTTT chuẩn bị trình Chính phủ nghị định mới về quản lý game, trong đó kiến nghị bỏ các giấy phép, thủ tục hành chính rườm rà để các doanh nghiệp game thuận lợi hơn trong phát triển”, ông Tự Do chia sẻ.
 |
| Các chuyên gia thảo luận về cơ hội, thách thức và chính sách quản lý dành cho ngành game Việt Nam. Ảnh: Hoàng Sơn. |
Một hạn chế ngăn chặn ngành game phát triển là sự gia tăng của game lậu, nạp tiền đơn giản qua dịch vụ trung gian. Theo ông Tự Do, Bộ TTTT đang làm việc với các kho ứng dụng như App Store, Play Store để gỡ game lậu và game không phép.
“Trong 3 năm qua, các kho ứng dụng đã gỡ khoảng 250 game trên Play Store và gần 100 game trên App Store. Chúng tôi cũng kết nối với các ngân hàng, trung gian thanh toán để yêu cầu không hỗ trợ thanh toán game lậu”, ông Tự Do chia sẻ.
Khi được hỏi về kế hoạch đầu tư, phát triển ngành game trong 5 năm tới, đại diện cho Bộ TTTT, ông Tự Do liệt kê một số mục tiêu. Đầu tiên là tăng doanh thu ngành game lên 1 tỷ USD so với mức 600 triệu USD như hiện nay.
Thứ hai là tăng mạnh về số doanh nghiệp game hoạt động, từ 30 lên 100 hay thậm chí là 150 doanh nghiệp, thu hút 400 startup sản xuất game tham gia cộng đồng. Bên cạnh đó là hợp tác với trường đại học để đào tạo chuyên môn.
“Bộ TTTT đã đề xuất Bộ Giáo dục mở chuyên ngành giảng dạy về game tại Học viện Bưu chính Viễn thông. Chúng tôi cũng kết nối với các trường Tôn Đức Thắng, FPT hay Bách Khoa để tạo ngành, từ đó tạo ra nghề”, ông Tự Do cho biết.
NFT và blockchain vẫn là xu hướng trong tương lai
Bên cạnh chia sẻ về chính sách quản lý và tiềm năng phát triển, các chuyên gia còn thảo luận về xu hướng trong tương lai của ngành game tại Việt Nam và thế giới.
Nhận xét về những tựa game blockchain hiện nay, ông Đào Quang Tuấn, Giám đốc khối Kinh doanh game tại Funtap, chia sẻ những tựa game này phát triển nhanh vì nội dung tương đối đơn giản, chưa có chiều sâu.
"Chủ yếu những người đến với NFT game chỉ là dân đầu cơ, không phải game thủ", đại diện Funtap cho biết thêm.
Dù vậy, ông Đào Quang Tuấn cho rằng NFT vẫn là xu hướng tất yếu trong tương lai. Người chơi thường có nhu cầu trao đổi, mua bán vật phẩm trong game, và blockchain sẽ là mạng lưới giải quyết được vấn đề trên.
Ngoài ra, sự bùng nổ của các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) như ChatGPT hay Midjourney sẽ là công cụ tạo ra những sản phẩm game NFT đẹp mắt hơn, nhắm đúng đối tượng game thủ.
Nhìn chung, xu hướng sẽ là yếu tố mà các công ty game theo đuổi. Tuy nhiên, trải nghiệm của người chơi cần phải được quan tâm trên hết. Đồng thời, việc làm sao để đưa game blockchain lên chính thống (mainstream) cũng là thách thức lớn.
 |
| Các diễn giả thảo luận về xu hướng chung của ngành game trong tương lai. Ảnh: Hoàng Sơn. |
Nhiều nhà phát triển game nước ngoài luôn cố gắng săn đón các lập trình viên Việt Nam, mở ra nhiều cơ hội lớn. Mặt khác, đây lại là thách thức khi những nhà phát triển game khó có thể tạo ra những sản phẩm đột phá.
"Nhiều nhân sự sẽ làm cho các công ty nước ngoài, thay vì lựa chọn công ty trong nước dù đã có ưu đãi về quyền lợi", ông Đào Việt Anh, quản lý và phát triển cộng đồng startup & developer của Microsoft Việt Nam, cho biết.
Do đó, chất lượng nhân sự sẽ là yếu tố ưu tiên hàng đầu cho các doanh nghiệp trong tương lai. Bên cạnh đó, nhiều công ty cần phải tạo điều kiện về chế tài, nâng cao quyền lợi thu nhập cho các nhà phát triển.
Nói về cơ hội thu hút vốn đầu tư nước ngoài, các studio game Việt cần phải đảm bảo đủ các yếu tố như tựa game cần có sức lan tỏa ở mọi thế hệ, tạo ra hệ sinh thái xoay quanh game thủ, đặc biệt là có khả năng vươn ra tầm quốc tế, nhận định từ ông Antoine Brochet, trưởng bộ phận phát triển game khu vực Đông Nam Á, Amazon Web Services.
Hiểu về metaverse để chuẩn bị cho cuộc sống tương lai
Trong "Metaverse - Vũ trụ kỹ thuật số" , tác giả cuốn sách đem đến hiểu biết cơ bản về metaverse, tầm quan trọng của nó đối với con người cùng các ngành công nghiệp khác nhau.
