 |
| Cuốn sách Những từ nhân của địa lý của tác giả Tim Marshall. Ảnh: Đức Huy. |
Theo các nhà nghiên cứu, địa chính trị là một khái niệm được quan tâm rộng rãi từ thế kỷ thứ 20. Các công trình khoa học về chủ đề này ngày càng nhiều và chúng đã được dịch thuật sang tiếng Việt. Cho đến nay, những cuốn sách về chủ đề địa chính trị đang nhận được sự quan tâm của độc giả.
Sức nóng của sách mang chủ đề địa chính trị
Theo GS.TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, các nhà nghiên cứu tại Đại học Harvard đã đưa ra khái niệm về địa chính trị từ rất lâu trước đó. Tuy nhiên, sự nổi lên của lĩnh vực này bắt đầu từ khi Chiến tranh lạnh kết thúc và Hội nghị Thượng đỉnh Trái Đất diễn ra tại Rio de Janeiro vào tháng 6/1992. Bằng cách quan sát và tích lũy hiểu biết, các nhà khoa cảm thấy rằng sự phát triển của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đang gây ra những tác hại không thể sửa chữa với môi trường. Họ đưa ra lời cảnh báo về sự biến đổi khí hậu toàn cầu sẽ tác động tiêu cực đến nhân loại.
"Ở Việt Nam, vấn đề địa chính trị chưa được nhiều người tiếp cận. Do đó, tôi hy vọng những cuốn sách về chủ đề này đã được xuất bản có thể tác động đến các nhà lãnh đạo chứ không chỉ riêng học giả, nhà nghiên cứu hay các bạn trẻ ham mê tìm tòi khám phá tri thức. Nó sẽ làm thay đổi tư duy của chúng ta, làm thế nào với môi trường xung quanh và không làm hại nó", GS.TSKH Đặng Hùng Võ chia sẻ.
 |
| TS Phan Sỹ Thành (Chuyên gia kinh tế) tại buổi trò chuyện về bộ ba tác phẩm của Tim Marshall ngày 18/3. Ảnh: Đức Huy. |
Từ quan điểm của TS Phan Sỹ Thành, vấn đề địa chính trị nổi lên vì các sự kiện quốc tế nổi cộm thu hút sự quan tâm của mọi người. Tiêu biểu là Brexit, xung đột chiến Nga - Ukraine, nợ công châu Âu, khủng hoảng tài chính tại Mỹ...
"Chúng ta không chú ý đến địa chính trị nếu các sự kiện đó không xuất hiện", ông Thành nhận định. Bên cạnh đó, TS Phan Sỹ Thành còn cho rằng địa chính trị đã được quan tâm hơn vì cán cân quyền lực thay đổi. Sự trỗi dậy của Trung Quốc và cuộc chiến tranh thương mại kéo dài khiến cho các nhà lãnh đạo cần nhìn nhận lại về vai trò của địa lý trong bàn cờ chính trị và ngoại giao.
Chính vì vậy, dòng sách về địa chính trị đã được giới trẻ săn đón trên các sàn thương mại điện tử hay nhiều hội sách. Những năm gần đây, các cuốn Sự minh định của địa lý, Quyền lực của biển, Trật tự thế giới... đã được các đơn vị như Alphabooks, Omegaplus cho ra mắt. Trong đó, nhiều cuốn sách lý luận về địa chính trị được nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đem đến độc giả.
Sự chia rẽ trong một thế giới tiến bộ
Trong khuôn khổ thảo luận về địa chính trị - chủ đề bộ sách của Tim Marshall, TS Phan Sỹ Thành đưa ra nhận định rằng cơ sở hạ tầng khiến cho địa chính trị dần trở thành tương đối.
Công nghệ là yếu tố tạo nên các tầng nghĩa mới về khái niệm khoa học này. Ví dụ các quốc gia sử dụng AI đặt lợi ích của quốc gia ưu tiên và các quốc gia đặt tiêu chí bảo vệ quyền riêng tư người dùng lên trên có thể chia thành hai nhóm địa chính trị. Một dẫn chứng cụ thể hơn là động thái cấm mạng xã hội TikTok và Facebook của hai nước Mỹ và Trung Quốc.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Sỹ Thành cho biết: "Mỹ và Trung Quốc đang cố bảo vệ cơ sở dữ liệu người dân của họ. Bởi dữ liệu là 'dầu thô' của nền kinh tế số. Dữ liệu không khác gì một dạng tài nguyên. Cuộc chiến địa chính trị có thể diễn ra trên không gian mạng".
Tiếp nối thành công từ ba cuốn sách, Những tù nhân của địa lý, Chia rẽ và Quyền lực của địa lý, tác giả Tim Marshall có thể ra mắt một cuốn sách nữa mang tên Tương lai của địa chính trị vào ngày 27/4. Đây được kỳ vọng là cuốn sách sẽ đề cập nhiều hơn đến cuộc chiến vô hình giữa các quốc gia trên không gian.
