 |
Phát biểu trước Ủy ban Y tế Thượng viện hôm 11/5, Giám đốc Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh Mỹ (CDC) Rochelle Walensky khẳng định việc chính quyền Tổng thống Joe Biden duy trì chính sách đeo khẩu trang và giãn cách xã hội là cần thiết.
Bà Walensky nhấn mạnh nước Mỹ mới chỉ có 1/3 dân số được tiêm đủ liều vaccine Covid-19, đồng thời nhấn mạnh tỷ lệ lây nhiễm vẫn duy trì ở mức cao tại không ít khu vực. Bà kết thúc bài phát biểu cho biết CDC sẽ đánh giá và sớm cập nhật về hướng dẫn y tế chính thức.
Thế nhưng Giám đốc Walensky hoàn toàn không nhắc tới một thực tế, ngay tối hôm trước, bà đã phê chuẩn khuyến nghị của các quan chức dưới quyền, theo đó CDC dỡ bỏ yêu cầu đeo khẩu trang và giãn cách xã hội đối với những người đã tiêm đủ liều vaccine Covid-19.
Trong khi bà Walensky điều trần trước Quốc hội, các nhân viên tại CDC đang rà soát lại dữ liệu lần cuối trước khi đồng loạt cập nhật thông tin hướng dẫn y tế mới trên khoảng 700 website của CDC, theo Washington Post.
Quyết định bất ngờ của CDC
Quyết định đảo ngược hướng dẫn đeo khẩu trang và giãn cách xã hội được công bố hôm 13/5, là chỉ dấu đầu tiên cho thấy nước Mỹ chuẩn bị quay trở lại trạng thái bình thường.
Cột mốc này cũng đẩy nhanh kế hoạch được Tổng thống Biden công bố hồi đầu tháng, khi ông tuyên bố trạng thái bình thường sẽ trở lại vào 4/7 - ngày quốc khánh của Mỹ - với kỳ vọng 70% người trưởng thành được tiêm ít nhất 1 liều vaccine.
 |
| Giám đốc Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh Mỹ Rochelle Walensky. Ảnh: Washington Post. |
Nhưng quyết định thay đổi đột ngột một trong những chính sách quan trọng nhất của chiến lược chống Covid-19 khiến không ít quan chức cấp cao của Nhà Trắng, các chuyên gia y tế và giới lãnh đạo doanh nghiệp bối rối. Một số chuyên gia y tế cho rằng CDC đã quá hấp tấp.
Không ít thống đốc bang của đảng Dân chủ tức giận trước việc CDC đảo ngược khuyến cáo y tế, cho rằng động thái này sẽ đẩy gánh nặng thực thi các biện pháp chống dịch lên các tiểu bang.
Trong khi đó, những người chống đối Tổng thống Biden cho rằng quyết định được đưa ra đột ngột nhằm cứu vãn một tuần thảm họa của chính quyền Biden, trong bối cảnh người Mỹ ở nhiều khu vực rơi vào cảnh thiếu nhiên liệu, xung đột bùng phát tại Dải Gaza, đồng thời thị trường lao dốc vì lo ngại lạm phát.
Nhà Trắng sau đó phủ nhận đã can thiệp vào quyết định của CDC. Các quan chức chính quyền Biden cho biết Nhà Trắng đã trao cho CDC quyền định đoạt chính sách, sau quãng thời gian cơ quan này bị chính quyền tiền nhiệm của ông Trump can thiệp.
"CDC vận hành và ra quyết định dựa trên khoa học và dữ liệu, hoàn toàn không bị ảnh hưởng bởi chính trị. Đó là những gì họ đã làm trong sự kiện vừa rồi, và chúng tôi tin thực tiễn đó nên tiếp diễn trong tương lai", Chris Meagher, phát ngôn viên Nhà Trắng, cho biết.
Chính quyền Biden lúng túng
Chánh văn phòng Nhà Trắng Ron Klain và Điều phối viên chiến dịch Covid-19 Jeff Zients là hai quan chức Nhà Trắng thường xuyên làm việc với CDC về thời gian cho phép người đã tiêm vaccine không cần tiếp tục đeo khẩu trang.
Tuy nhiên, các nguồn tin cho biết CDC chỉ thông báo về hướng dẫn y tế mới cho Nhà Trắng vào cuối ngày 12/5, tức vài giờ trước khi được công khai. Bản thân Tổng thống Biden chỉ được thông báo diễn biến mới vào sáng ngày 13/5, các nguồn tin cho biết.
Các quan chức Nhà Trắng tiết lộ, khi họ liên hệ để hỏi về những vấn đề chính - như hướng dẫn y tế mới sẽ tác động tới giới doanh nghiệp và trẻ dưới 12 tuổi chưa được tiêm vaccine như thế nào, các quan chức CDC không thể đưa ra câu trả lời thỏa đáng.
"Người ta sẽ cần phát biểu, thông báo cho người dân trước khi thực thi chính sách. Đây là quyết định đúng nhưng cách xử lý thì sai lầm", một nguồn thạo tin từ Nhà Trắng nhận xét.
Các quan chức cho biết việc Tổng thống Biden phân quyền cho CDC đồng nghĩa sẽ có những thay đổi hoặc quyết định lớn được đưa ra mà không có sự tham vấn đầy đủ giữa CDC và Nhà Trắng.
Các quan chức CDC bảo vệ những phát ngôn có phần mâu thuẫn lẫn nhau của bà Walensky về hướng dẫn y tế.
"Dù quyết định được đưa ra tối 10/5, vẫn có khả năng nó không được triển khai nếu phát hiện bằng chứng mới, hoặc các nhà khoa học vẫn còn quan ngại", một quan chức CDC cho biết.
 |
| Các quan chức Nhà Trắng bối rối trước quyết định bất ngờ của CDC. Ảnh: Washington Post. |
"Họ (các nhà khoa học) sẽ không công bố điều gì cho tới khi chắc chắn. Trong lúc đó, họ phải bảo vệ hướng dẫn y tế đang có hiệu lực, cho tới khi hướng dẫn mới được ban hành", người này nói thêm.
CDC chính thức công bố hướng dẫn y tế, dỡ bỏ quy định đeo khẩu trang và giãn cách xã hội, trong cuộc họp báo lúc 14h hôm 13/5.
Nhà Trắng nhận được email chính thức của CDC lúc 14h40. Suốt buổi sáng hôm đó, nhân viên chính quyền đã "cuống cuồng" chuẩn bị cho bài phát biểu của Tổng thống Biden thông báo về thay đổi mới trong biện pháp chống dịch.
Cánh phóng viên nhận được thông báo chỉ 2 tiếng trước khi Tổng thống Biden đọc bài phát biểu.
Vẫn còn hoài nghi
"Chúng ta sẽ xây dựng lại nền kinh tế, giành lại cuộc sống vốn có và quay trở lại trạng thái bình thường. Chúng ta sẽ lại có thể cười tươi và tận hưởng niềm vui", Tổng thống Biden tuyên bố trong bài phát biểu hôm 13/5, ông xuất hiện tại sự kiện mà không đeo khẩu trang.
Nhưng phía sau hậu trường, vẫn tồn tại những lo lắng bên trong chính quyền của Tổng thống Biden. Dù đạt được nhiều tiến triển, hiện chỉ 36% dân số Mỹ được tiêm đủ liều vaccine. Mỗi ngày, Mỹ vẫn ghi nhận trung bình 35.000 ca mắc Covid-19, cùng 600 ca tử vong vì dịch bệnh.
Giờ đây, khi người dân không còn đeo khẩu trang và nới lỏng giãn cách xã hội, không ít ý kiến lo ngại tình trạng lây nhiễm có thể tăng cao trở lại với những người chưa được tiêm vaccine.
Một số chuyên gia nhấn mạnh hướng dẫn y tế mới của CDC được đưa ra trên cơ sở bằng chứng khoa học. Ba loại vaccine được dùng ở Mỹ lúc này, gồm Pfizer-BioNTech, Moderna và Johnson & Johnson, có hiệu quả rất cao với các biến chủng, đồng thời giảm nguy cơ xuất hiện triệu chứng nghiêm trọng cũng như tử vong.
Henry Walke, một quan chức của CDC, cho biết các nhà khoa học đồng ý đã đến lúc thay đổi hướng dẫn y tế sau khi số ca mắc bệnh mỗi ngày đang giảm dần, số người được tiêm vaccine tăng lên, cùng nhiều nghiên cứu chỉ ra vaccine hiệu quả giúp giảm lây nhiễm.
 |
| Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: Washington Post. |
Dù vậy, một số quan chức chính quyền thừa nhận việc CDC tung ra hướng dẫn mới là bước đi hấp tấp, đáng lẽ cơ quan này nên có sự chuẩn bị kỹ lưỡng hơn trước khi đưa ra thông báo.
Hôm 14/5, một ngày sau hướng dẫn cập nhật, nhiều doanh nghiệp bối rối trước quyết định có tiếp tục treo biển yêu cầu nhân viên đeo khẩu trang hay không.
Trong khi đó, các phụ huynh không biết nên làm thế nào với con nhỏ dưới 12 tuổi - đối tượng chưa đủ điều kiện tiêm vaccine.
Ngay cả Nhà Trắng cũng lúng túng trước quyết định có cho phép thêm nhiều nhân viên chính quyền quay trở lại công sở làm việc hay không.
"Chiến lược truyền thông lần này quá tệ hại. Chúng ta nên thông báo cho người dân trước", một đồng minh của Tổng thống Biden cho biết.
Các quan chức chính quyền ông Biden cũng đang đau đầu với câu hỏi về bình đẳng trong tiếp nhận vaccine. Hiện nay, tồn tại khoảng cách về tỷ lệ vaccine dành cho các sắc tộc. Các quan chức y tế cho biết họ đang cố gắng thu hẹp khoảng cách, nhưng vẫn còn rất nhiều việc phải làm phía trước.
Trong khi đó, đảng Cộng hòa đang bám vào thời điểm hướng dẫn y tế được thay đổi để công kích chính quyền Tổng thống Biden.
"Cơ sở khoa học cho quyết định này đã có từ nhiều tháng. Không có gì thay đổi trong tuần này. Nhưng về mặt chính trị, đã có nhiều nhân tố mới. Toàn bộ vấn đề liên quan tới yếu tố chính trị", trợ lý của một thượng nghị sĩ Cộng hòa cho biết.
Dù nhiều chuyên gia cho rằng hướng dẫn y tế mới có cơ sở khoa học hợp lý, họ vẫn cảnh báo CDC cần giải thích lý do đưa ra quyết định để có thể thuyết phục cử tri.
Chính quyền ông Biden cũng cần cung cấp thêm hướng dẫn và giúp người Mỹ trả lời câu hỏi làm thế nào để họ tự bảo vệ bản thân khi mà đa phần người dân vẫn chưa được tiêm đủ liều vaccine, các chuyên gia cho biết.
