Theo CNN, cách đây 8 tháng, cô Meng Hu, 27 tuổi, từ bỏ công việc tiếp viên hàng không ở Quảng Châu để theo đuổi ước mơ trở thành ngôi sao mạng. Cô xây một studio trong căn hộ một phòng ngủ của mình và bắt đầu quay clip.
Từ tháng 1, cô Hu làm việc toàn thời gian với vai trò người dẫn chương trình livestream trên sàn thương mại điện tử Taobao. Tại đây, cô thu hút được hơn 400.000 người theo dõi. "Tôi phải nói không ngừng. Cổ họng khàn đi. Với công việc này, bạn không thể làm việc nửa vời. Chỉ khi bạn nói chuyện nhiệt tình, khán giả mới hào hứng", cô Hu nói.
Tại Trung Quốc, vô số người như cô Hu lao vào ngành công nghiệp bán hàng qua livestream, hình thức bán lẻ mới nổi đã phát triển thành ngành công nghiệp có giá trị ước tính 66 tỷ USD.
Theo các nhà phân tích, đại dịch Covid-19 góp phần thúc đẩy xu hướng này. Ngay cả chính quyền Trung Quốc cũng xem đây là "động lực mới" của tăng trưởng thương mại điện tử và khuyến khích phát triển bán hàng qua livestream như một giải pháp chống thất nghiệp.
 |
| Cô Meng Hu, 27 tuổi, từ bỏ công việc tiếp viên hàng không ở Quảng Châu để theo đuổi ước mơ trở thành ngôi sao mạng. Ảnh: CNN. |
Ngành công nghiệp tỷ USD
Bán hàng qua livestream là sự kết hợp giữa giải trí và thương mại điện tử. Trong các buổi livestream bán hàng, người bán giới thiệu những mặt hàng mới nhất từ son môi đến bột giặt. Nhiều người bán tặng người theo dõi phiếu giảm giá hoặc ưu đãi trong chính buổi livestream. Còn người xem có thể nhấp để gửi quà ảo cho các ngôi sao yêu thích.
Tuy nhiên, làm việc trong lĩnh vực này không hề dễ dàng đối với cô Hu và nhiều người khác. Đây là một ngành công nghiệp khắc nghiệt. Rất ít người lao động có thể sử dụng thành thạo các kỹ năng để thành công.
Trong nửa đầu năm nay, hơn 10 triệu buổi livestream được thực hiện trên các sàn thương mại điện tử. Theo báo cáo của Trung tâm Thông tin Internet Trung Quốc, tính đến tháng 3, những buổi livestream như vậy đã có 560 triệu người xem, tăng 126 triệu người so với tháng 6 năm ngoái. Gần 50% người sử dụng tính năng này để mua sắm.
Theo bà Sandy Shen, Giám đốc nghiên cứu về thương mại kỹ thuật số tại hãng Gartner, mua bán qua livestream có thể mất từ 2-3 năm để trở thành xu hướng tại Trung Quốc nếu không có đại dịch. Dịch Covid-19 rút ngắn khoảng thời gian này xuống còn 2-3 tháng.
 |
| Dịch Covid-19 tạo nên sự bùng nổ của ngành công nghiệp bán hàng qua livestream. Ảnh: Reuters. |
Các chuyên gia nhận định ngành công nghiệp này vẫn còn nhiều dư địa để phát triển. Theo iResearch, một công ty nghiên cứu có trụ sở ở Thượng Hải, vào năm 2019, thị trường mua sắm qua livestream của Trung Quốc có quy mô 451,3 tỷ NDT (66 tỷ USD) và có thể tăng hơn 200% lên 1.200 tỷ NDT (170 tỷ USD) trong năm nay.
Điểm thu hút trong công việc này là cơ hội thu nhập cao. Các thương hiệu thường công bố doanh thu hàng chục đến hàng trăm triệu USD chỉ trong một lần livestream. Theo Taobao, những influencer (người có ảnh hưởng) hàng đầu có thể kiếm hàng triệu USD mỗi năm. Và ngay cả các chủ doanh nghiệp nổi tiếng cũng đang vào cuộc.
Kim Kardashian West từng quảng cáo nước hoa với người hâm mộ Trung Quốc trên nền tảng Taobao của Alibaba hồi tháng 11. "Ngay cả một trong những người có ảnh hưởng hàng đầu thế giới cũng cần nền tảng phù hợp để bán hàng tại Trung Quốc", Alibaba khẳng định.
Không dễ dàng
"Nếu bạn là một người bán hàng bình thường trên Taobao, sử dụng tất cả nhân viên và không quảng cáo trước, có lẽ bạn chỉ có vài trăm người theo dõi. Họ có thể dừng lại trong 5 đến 10 giây rồi bỏ đi", bà Shen bình luận.
Đối với những người như cô Hu, sự bùng nổ mang đến cả cơ hội lẫn thách thức. "Người xem đã tăng gấp đôi, nhưng người bán có thể nhiều hơn khoảng 7-8 lần. Rất nhiều người cũng giống như tôi", cô Hu chia sẻ. Giờ, trong vỏn vẹn một tháng, cô Hu có thể kiếm được số tiền từng mất đến cả năm. Nhưng công việc mệt mỏi hơn nhiều.
Cô thường dành bảy tiếng mỗi ngày để nói chuyện với người hâm mộ, sau đó dùng cả tối tìm hiểu về các sản phẩm định bán. "Mỗi ngày, tôi làm việc, làm việc, ăn, làm việc và ngủ. Công việc rất vất vả", cô Hu than thở. Quá trình sản xuất cũng cần đến 20 người, theo cô Hu. Cô và đội ngũ của mình kiếm tiền từ những khoản hoa hồng mà hãng trả cho mỗi sản phẩm bán được.
Theo báo cáo của iResearch, tỷ lệ hoa hồng thường dao động trong khoảng 6-16%. Giống nhiều nơi khác trên thế giới, Trung Quốc đang lao đao vì cuộc khủng hoảng kinh tế và việc làm trong năm nay. Chính phủ khuyến khích mọi người bán hàng qua livestream như một giải pháp cho tình trạng này.
 |
| Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khẳng định thương mại điện tử có tiềm năng lớn giúp mọi người thoát cảnh đói nghèo. Ảnh: CNN. |
Vào tháng 2, Bộ thương mại Trung Quốc khuyến khích các nền tảng thương mại điện tử hỗ trợ nông dân bán hàng. Hồi tháng 3, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ca ngợi sức mạnh của thương mại điện tử trong buổi nói chuyện với người dân tại một ngôi làng ở tây bắc Trung Quốc.
Theo Chủ tịch Tập, thương mại điện tử có tiềm năng lớn giúp mọi người thoát cảnh đói nghèo. Một số chính quyền địa phương thậm chí cố biến các thị trấn thành trung tâm mua sắm qua livestream.
Ở Quảng Châu, chính quyền địa phương đặt kỳ vọng biến thành phố thành "trung tâm livestream" của Trung Quốc. Tháng 6 vừa qua, thành phố thủ phủ tỉnh Quảng Đông đã tổ chức lễ hội mua sắm kéo dài 3 ngày với 200.000 buổi livestream của các doanh nghiệp.
Giấc mộng tan tành
"Khi nền kinh tế phục hồi, thực tế chỉ ra rằng thị trường việc làm đang mở rộng", ông Fu Linghui, người phát ngôn của Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, bình luận. "Chính phủ coi đây là xu hướng giúp duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế và việc làm. Họ xem đó là cơ hội và quả thật là vậy", bà Shen nhận xét.
Dù vậy, tác động của ngành công nghiệp 66 tỷ USD đối với nền kinh tế vẫn còn hạn chế, theo bà Xiaofeng Wang, nhà phân tích cao cấp của Công ty nghiên cứu Forrester. Bán hàng qua livestream chỉ chiếm 5% thị trường thương mại điện tử và một phần rất nhỏ so với lĩnh vực bán lẻ nói chung.
"Tôi không nghĩ rằng nó sẽ cứu được nền kinh tế", bà Wang nhận định. Trong số 400.000 người bán hàng qua livestream trong nửa đầu năm 2020, chỉ khoảng 5-10% thành công và có thu nhập đủ sống, theo Chuyên gia Kinh tế trưởng Iris Pang tại ING.
"Đây là một công việc có cường độ cao. Hầu hết đều không làm được lâu. Chúng tôi đã thuê nhiều sinh viên mới tốt nghiệp nhưng một số không thể trụ nổi", bà Heng Xia, CEO tại Công ty tài năng NStar MCN, tiết lộ.
 |
| Những ngôi sao mạng chật vật để thành công trong ngành công nghiệp 66 tỷ USD. Ảnh: Reuters. |
Anh Seven Zhou, một ngôi sao mạng ở tỉnh Hà Bắc, đang hoạt động trên ứng dụng video ngắn Douyin, phiên bản tiếng Trung Quốc của TikTok. Sau một thời gian, anh nhận ra mục tiêu không dễ đạt được như tưởng tượng. Rất ít người ghé qua kênh của anh Zhou, các video hầu như không nhận được lượt "thích" nào.
Tám tháng sau, anh Zhou tự hỏi liệu mình có nên từ bỏ hay không. Người đàn ông 30 tuổi thừa nhận đã vỡ mộng với ngành công nghiệp livestream cũng như tất cả giấc mơ "thành công chỉ sau một đêm".
"Mọi thứ không hề suôn sẻ. Hệ thống không đơn giản như vẻ ngoài của nó", anh Seven Zhou than thở.
