“Đá chán quá, thay Quang Hải đi, thay Quang Hải ra đi”.

Từ khán đài, cả trăm CĐV đồng loạt gào lên. Trên sân, Quang Hải tím mặt, tái mét. Đấy là sân Hàng Đẫy và hôm đó là ngày 8/5/2016.

Trận đó, CLB Hà Nội đối đầu Hải Phòng đang có phong độ cực cao. Đội bóng của HLV Trương Việt Hoàng là Á quân V.League mùa ấy, sở hữu lối đá phòng ngự phản công khó chịu bậc nhất. Quang Hải ngày ấy mới 19 tuổi, quá non nớt trước hàng thủ thép của đối phương. Trận đó, CLB Hà Nội thắng còn Quang Hải thua.

Anh cúi mặt, nhìn về phía băng ghế huấn luyện. HLV Chu Đình Nghiêm cũng nhìn lại anh. Ông không nói gì, cũng không thay người. Hải hiểu rằng anh phải ở lại đây. Cuộc chiến của anh là ở đây.

Đó là lần hiếm hoi trong sự nghiệp, người ta thấy Quang Hải chơi tệ, là lần hiếm hoi, ta thấy sự bối rối hiện lên trên gương mặt của anh.

Bởi phần còn lại của sự nghiệp Quang Hải là một bản hùng ca chưa có hồi kết. Anh là ngôi sao từ trong trứng nước, là ngôi sao ở mọi đội bóng từng góp mặt. Lịch sử bóng đá trẻ Việt Nam gọi Quang Hải là "vua giải trẻ". Bây giờ, họ có thể gọi anh bằng một cái tên khác: người hùng U23 Việt Nam.

Năm 2008, cái tên Nguyễn Quang Hải lần đầu tiên xuất hiện trên bản đồ bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam. Giải Nhi đồng toàn quốc năm ấy, U11 Hà Nội vào tới bán kết còn cá nhân Quang Hải ghi 6 bàn. Anh gây ấn tượng cực mạnh trước các tuyển trạch viên có mặt tại Đắk Lắk thời điểm ấy. Cũng giải đấu đó, U11 Gia Lai dự giải và giành ngôi Á quân. Đó là lúc Quang Hải lọt vào mắt xanh của lò đào tạo phố núi.

Tình thế khi ấy vô cùng thú vị. Quang Hải đang còn hợp đồng với Trung tâm huấn luyện thể thao Hà Nội trong khi HAGL là điểm đến trong mơ với các cầu thủ trẻ. Trước Quang Hải, HAGL từng “cướp” Xuân Trường khỏi Tuyên Quang, lấy Tuấn Anh và Minh Vương từ Thái Bình, bốc cả “thế hệ vàng” của Hải Dương lên phố núi.

Gia đình Quang Hải có xao lòng không? Ông Thuần thậm chí đã đưa con trai lên phố núi tập luyện cùng khóa II lò HAGL. Chỉ ít ngày ngắn ngủi nhưng Quang Hải đã chinh phục tất cả.

GĐĐH Huỳnh Mau của HAGL nhớ lại: “Lúc mới lên đây, Quang Hải để đầu trọc lốc nhưng cái chân trái cực kỳ quái dị. Hải sinh năm 1997 nhưng tập với lứa 1996 ngon lành, không gặp trục trặc gì. Chúng tôi xác định Quang Hải có tài năng và muốn lấy cháu về nhưng lại vướng phải cái hợp đồng đào tạo với Hà Nội mà HAGL thì không muốn tranh chấp rùm beng một cầu thủ trẻ. Bởi thế, chúng tôi không lấy được cậu ấy”.

Ngày ấy, rất nhiều cầu thủ trẻ khao khát có mặt tại HAGL. Nhưng Quang Hải là cái tên hiếm hoi mà phố núi thực sự muốn giữ lại. Chỉ tiếc rằng, cuộc tình giữa đôi bên kết thúc quá sớm.

Quang Hải ở lại thủ đô, tiếp tục tập luyện trong màu áo Trung tâm huấn luyện thể thao Hà Nội. Đến năm 2009, khi Trung tâm đào tạo trẻ Hà Nội T&T ra đời, cậu bé 12 tuổi chính thức gia nhập đội bóng bầu Hiển.

Tương lai chứng minh Quang Hải không sai. Lò đào tạo trẻ của CLB Hà Nội từng bước phát triển và đạt được những thành tựu đáng ngưỡng mộ. Đội hình U23 Việt Nam dự Giải U23 châu Á 2018 có 5 cầu thủ Hà Nội đá chính. Con số tương tự của HAGL chỉ là 3 người.

Quay về thời điểm năm 2008, quyết định chọn Hà Nội là lựa chọn dũng cảm của Quang Hải và gia đình. Bởi Gia Lai thời điểm ấy là học viện hiện đại nhất, được đầu tư tốt nhất, có chương trình đào tạo tốt nhất Việt Nam.

Trong khi ấy, CLB Hà Nội có một hệ thống lò “chân rết” khổng lồ trải rộng trên nhiều tỉnh miền Bắc. Quang Hải chỉ là cái tên nhỏ bé dưới chân đế rộng mênh mông của đội bóng thủ đô.

5 năm kế tiếp là 5 năm lặng lẽ trong sự nghiệp của Quang Hải. Nhưng đó là khoản tích lũy cần thiết để Quang Hải chuẩn bị cho những bước nhảy siêu hạng trong thời gian kế tiếp.

Năm 2013, Quang Hải đã trở lại. Ở tuổi 16, chàng trai Đông Anh được HLV Phan Thanh Hùng gọi lên đội một Hà Nội T&T. Hải không chơi một phút nào nhưng đã kịp trở thành một trong những cầu thủ trẻ nhất từng góp mặt tại V.League.

Năm 2014 bắt đầu chứng kiến hành trình chinh phục của Quang Hải. Tháng 3, anh giúp U19 Hà Nội vô địch và đoạt giải Cầu thủ hay nhất. Tháng 5, anh đưa U17 đến ngôi Á quân, tiếp tục giành giải Cầu thủ hay nhất. Anh mê hoặc HLV Graechen và ban tuyển chọn của U19 Việt Nam chỉ sau vài trận đấu.

Tháng 7 năm ấy, Quang Hải trở lại phố núi, lần này là trong màu áo U19 Việt Nam. Những gì diễn ra sau đó, chúng ta đã biết cả rồi. Hải chơi ăn ý bên cạnh Xuân Trường, Tuấn Anh, anh chiếm suất đá chính ở U19 Việt Nam, cùng đội tuyển giành ngôi Á quân Đông Nam Á, tham dự VCK U19 châu Á và tạo nên cơn sốt bóng đá trẻ lớn nhất trong lịch sử.

HLV Graechen từng nói về Quang Hải: “Nếu các bạn quan sát Tiến Dũng, Quang Hải, Văn Long, các bạn sẽ thấy họ giống như đã tập luyện với Học viện HAGL từ cách đây 7 năm”.

Trong đội hình U19 Việt Nam làm mưa làm gió năm ấy, Quang Hải (và Phan Văn Long, Đà Nẵng) là 2 cái tên hiếm hoi đá chính ở hàng công không thuộc lò đào tạo trẻ HAGL. Đấy là lần thứ 2 trong sự nghiệp, Quang Hải khiến bầu Đức phải tiếc nuối.

Thất bại ở Giải U19 châu Á 2014 khiến lứa Công Phượng tan đàn xẻ nghé. Bầu Đức đôn phần lớn đội hình U19 Việt Nam lên V.League, nhiều cái tên khác như Hoàng Văn Khánh, Lâm Ti Phông được lên đội một.

Quang Hải trở thành cầu thủ hiếm hoi chuyển xuống chơi ở hạng Nhất. HLV Phan Thanh Hùng tin rằng vẫn chưa đến thời của Quang Hải, ông gửi anh xuống CLB Hà Nội (nay là Sài Gòn FC) ở giải Hạng nhất. Tại đây, Quang Hải tái ngộ HLV Đức Thắng - người đã giúp anh chinh phục hàng loạt danh hiệu bóng đá trẻ.

Ngay mùa giải đầu tiên, Quang Hải ghi 4 bàn và giúp CLB thăng hạng. Anh trở thành tiền vệ ghi nhiều bàn nhất giải hạng Nhất, xếp thứ ba trong danh sách các tay săn bàn. 1 năm ở CLB Hà Nội là bước đệm cực kỳ quan trọng trong sự nghiệp của Quang Hải vì nó đã giúp anh chuyển từ một tài năng trẻ thành một ngôi sao thực sự.

Cuối năm 2015, Hà Nội T&T gọi Quang Hải trở về đội một cùng khoảng một chục cầu thủ trẻ khác. Đấy là quyết định sáng suốt nhất của ban lãnh đạo đội bóng trong những năm qua. Quyết định ấy đã mở ra một chu kỳ thành công mới cho CLB.

Khi ấy, đội bóng thủ đô đã trải qua 2 năm trắng tay liên tiếp. Họ và phần còn lại của V.League rên xiết dưới gót giày thống trị của Bình Dương. Quang Hải ngày ấy mới 18 tuổi nhưng lập tức có suất đá chính. Mùa đầu tiên, anh chơi 25 trận, ghi 3 bàn và giúp đội bóng lên ngôi vô địch.

Giống như Thành Lương, Quang Hải sở hữu kỹ thuật và nhãn quan chiến thuật tinh quái. Anh thậm chí trội hơn đàn anh ở khả năng sút xa và có sự quyết đoán của một cầu thủ săn bàn. Hải nhỏ bé nhưng là bé “hạt tiêu”, anh nhẹ cân nhưng là đối thủ nặng ký. Mùa giải 2016 chứng kiến cuộc “nội chiến” đầy thú vị giữa Quang Hải và Thành Lương khi cả 2 thay phiên nhau đá chính ở biên trái. 18 tuổi, Quang Hải đã cạnh tranh sòng phẳng với cầu thủ sở hữu 4 Quả bóng vàng Việt Nam.

Đó là những dấu hiệu đầu tiên báo hiệu sự ra đời của một ngôi sao.

Ngày 1/3/2014, trước khi U19 Việt Nam lên đường sang châu Âu tập huấn, Chủ tịch VFF Lê Hùng Dũng đã nói: “Chúng tôi kỳ vọng U19 Việt Nam sẽ thi đấu tốt ở giải châu Á để đoạt vé dự U20 World Cup 2015. Ngoài ra, với những cầu thủ tốt này, VFF và các nhà tài trợ sẽ đầu tư tối đa cho tham vọng góp mặt ở World Cup 2018”.

Lịch sử nói ông Dũng đã sai hai điều.

Thứ nhất, U19 Việt Nam đã giành vé dự World Cup nhưng không phải vào năm 2015.

Thứ hai, lứa U19 làm được điều đó không phải những Công Phượng, Xuân Trường.

Đội bóng đã mang về kỳ tích ấy là U19 Việt Nam của HLV Hoàng Anh Tuấn vào năm 2017. Và Quang Hải là người mang băng đội trưởng.

Cầu thủ sinh năm 1997 trở thành điểm sáng lớn nhất của bóng đá Việt Nam trong lần đầu tham dự Cúp thế giới trẻ. Anh không ghi bàn cả ở giải châu Á lẫn World Cup nhưng dấu ấn để lại là vô cùng đậm nét. Cú sút xa dội cột trước U20 Honduras suýt mang về bàn thắng đầu tiên cho Việt Nam tại World Cup. Sự thể hiện trong cả chiến dịch, kỹ thuật, độ tinh quái, những đường kiến tạo và khả năng thủ lĩnh biến Hải thành quân bài quan trọng nhất của ông Hoàng Anh Tuấn.

Nói về Quang Hải, HLV Carlos Tabora của Honduras thừa nhận: “Tôi đã đứng tim khi cầu thủ số 19 có cú sút kỹ thuật từ xa. Tôi đã tưởng đấy sẽ là một bàn thắng. May mắn đã cứu thua cho người Honduras”.

Ngày U20 Việt Nam dự World Cup với nòng cốt là lứa cầu thủ Hà Nội và PVF, người hâm mộ cuối cùng đã nhận ra không phải chỉ HAGL biết làm đào tạo trẻ. Nhiều lò đào tạo khác cũng biết làm và thậm chí còn làm tốt hơn thế. Theo thời gian, nhận định này càng được xác tín. Trong kỳ tích của U23 Việt Nam tại Giải U23 châu Á 2018 vừa qua, cầu thủ CLB Hà Nội đá chính nhiều hơn, vai trò quan trọng hơn và ghi nhiều bàn hơn.

So với những Công Phượng, Xuân Trường, Tuấn Anh, Quang Hải cũng là người may mắn hơn.

Anh được đôn lên V.League khi đã khá chín chắn và đạt nhiều thành công trong các giải trẻ. Quang Hải được chơi bóng bên cạnh các đàn anh đầy tài năng và kinh nghiệm như Văn Quyết, Thành Lương. Anh không phải gánh vác đội bóng, không phải làm đầu tàu cho tập thể, không phải gồng mình với những trọng trách quá tầm.

Hải được nhìn, được nghe, được trải nghiệm với tư cách một người đàn em. Ở tuổi đôi mươi, anh được phép thất bại vì sau lưng luôn có những đồng đội dày dạn sẵn sàng nâng đỡ. Như thân cây  nhỏ vươn lên giữa khu vườn cổ thụ, Quang Hải cứng cáp và trưởng thành từng ngày.

CLB Hà Nội là cái nôi giúp thiên bẩm của Quang Hải được nở rộ.

Giải U23 châu Á 2018 vừa qua, Quang Hải ghi 5 bàn trong đó có 3 bàn đến từ vòng knock-out. Ba lần U23 Việt Nam bị dẫn bàn, ba lần Quang Hải là người lật ngược tình thế. Anh là cầu thủ duy nhất trong giải ghi 4 bàn từ sút xa - một thành tích khủng khiếp. Anh về nhì trong cuộc đua Vua phá lưới với 1 bàn kém người đứng đầu. Việc anh không thắng giải Cầu thủ hay nhất U23 châu Á 2018 là một bất công.

Có Quang Hải trên sân, U23 Việt Nam có niềm tin chiến thắng. Anh luôn biết cách tỏa sáng đúng lúc, luôn lên tiếng mỗi khi tập thể cần mình. Càng vào trong, Quang Hải chơi càng hay, tính chất trận đấu càng căng thẳng, Hải càng lỳ lợm và bản lĩnh.

Những gì Quang Hải mang tới Trung Quốc có lẽ là màn thể hiện tốt nhất của một cầu thủ Việt Nam trong các giải đấu lớn. 21 tuổi, anh đã tự đặt mình ngang hàng với những Hồng Sơn, Huỳnh Đức, Công Vinh. Mọi người hay so sánh Hải với Thành Lương nhưng chính Thành Lương không dám nhận điều đó: “Ngày xưa em thần tượng anh, giờ thì anh thần tượng lại em, mọi người tự hào về em, Nguyễn Quang Hải”.

Ở tuổi 21, cuộc phiêu lưu của Quang Hải chỉ mới bắt đầu.