Sở Cứu hỏa New York (FDNY) liên tiếp ghi nhận các vụ cháy xe điện trong 6 tháng qua. Chỉ trong ngày 21/4, FDNY cho biết đã có tới 4 vụ hỏa hoạn do pin lithium-ion trong xe máy và xe đạp điện, khiến cơ quan này phải cảnh báo. 3 vụ trong số đó ở Manhattan và vụ còn lại ở Brooklyn. Theo FDNY, ít nhất 12 người đã bị thương.
 |
| Hiện trường vụ cháy ở Brooklyn vào tháng 4/2021, xuất phát từ chiếc xe điện. Ảnh: New York Daily News. |
Tính đến ngày 7/7, FDNY báo cáo đến 104 vụ cháy pin lithium-ion, tương đương với số vụ của cả năm 2021. Tuy nhiên, họ không nói rõ liệu tất cả trường hợp trên có phải xuất phát từ pin trong xe điện hay không.
Nguyên nhân gây cháy
Khi pin lithium-ion bắt lửa, chúng lập tức có phản ứng hóa học với môi trường xung quanh. Những vụ cháy như vậy rất khó có thể ứng phó vì chúng không thể dập tắt như đám cháy thông thường. Bộ pin lớn trong xe điện có tới 90 cell (viên pin). Ngay khi 1 cell phát nhiệt, phản ứng dây chuyền sẽ nhanh chóng lan ra 89 cell còn lại. Pin lithium-ion không chỉ phát lượng nhiệt rất lớn mà còn tạo ra khí độc và đặc biệt nguy hiểm trong phòng kín.
 |
| Pin lithium-ion trong vụ cháy hồi tháng 4. Ảnh: Fox News. |
Theo đánh giá của giới chuyên gia, hơn 65.000 nhân viên giao hàng tại New York, cũng là nhóm người di chuyển bằng xe điện nhiều nhất, thường sử dụng xe và pin giá rẻ từ Trung Quốc. Loại pin giá rẻ có nguy cơ phát nổ cao hơn so với pin được chứng nhận bởi các thương hiệu tên tuổi như LG, Samsung và Panasonic. Bên cạnh đó, việc tự tháo lắp pin, sạc không đúng chuẩn, làm hỏng pin cũng là một yếu tố rủi ro.
Mike Fritz, chuyên gia tư vấn xe điện, đặt nghi vấn về tấm màng phân cách. Đây là thành phần cho phép ion đi từ cực dương sang cực âm và ngược lại trong quá trình tích điện và phóng điện. Theo Fritz, nếu cơ sở sản xuất không kiểm soát vệ sinh chặt chẽ, tạp chất trong màng phân cách có thể làm giảm hiệu quả hoạt động theo thời gian. Cuối cùng, hiện tượng đoản mạch xảy ra, dẫn đến phát nhiệt và gây cháy.
 |
| Phần còn lại của một chiếc xe đạp điện sau khi cháy. Ảnh: FDNY. |
Một vấn đề tiềm ẩn khác là hệ thống quản lý pin (BMS). BMS được chạy trên một con chip nhỏ trong pin, đảm bảo dòng điện không bị quá nhanh, quá chậm hay bị nạp điện quá mức. Đây đều là những yếu tố làm phát nhiệt.
Giải pháp phòng tránh
Theo Manny Ramirez, một thợ sửa xe điện với 7 năm tuổi nghề, tất cả rủi ro đều là do những thợ sửa tay nghề kém làm hư hỏng pin hoặc do sạc điện không đúng cách. Đám cháy do chập điện sẽ được sở cứu hỏa phân loại là cháy pin nhưng không phải lúc nào những viên pin này cũng là mồi lửa.
Ramirez khuyến cáo người dùng tuyệt đối không động chạm vào pin xe. Khi pin bị hỏng do va chạm hoặc chai pin, họ thường được thợ đề nghị sửa pin với mức giá hấp dẫn khoảng 100 USD. Tuy nhiên, pin, động cơ và bộ sạc là một hệ thống kết nối với nhau nên bất kỳ sửa đổi nào vào một bộ phận cũng sẽ tác động đến an toàn chung.
Nguy hiểm hơn, pin sau khi sửa có thể "hoạt động" trong một khoảng thời gian ngắn trước khi lỗi nghiêm trọng xảy ra. Lúc này, chúng không khác gì những quả bom nổ chậm.
 |
| Vụ cháy ở East Village năm 2021 do một nhân chứng quay lại. Ảnh: New York Daily News. |
Nhằm giảm thiểu nạn cháy xe đạp điện, một số người đề xuất thành phố ban hành quy định cấm lưu trữ hoặc bán pin lithium-ion chưa được chứng nhận. Bên cạnh đó, Equitable Commute Project (Dự án Di chuyển Bình đẳng) cũng hứa hẹn cung cấp 5.000 xe đạp điện chất lượng cao cho người dân có thu nhập thấp ở New York.
Trong tương lai, các công ty như Zoomo có khả năng sẽ cho thuê xe đạp điện, kèm theo hỗ trợ thay pin và chi phí sửa chữa. Ngoài ra, pin ở trạng thái rắn, không có có chất điện phân dễ cháy như pin lithium-ion, được kỳ vọng sẽ phát triển rộng rãi.
