|
|
Trong hai thập kỷ xây dựng các công ty, Elon Musk đã bỏ lại phía sau một hàng dài những kẻ ngưỡng mộ lẫn khinh miệt ông. Ảnh: Getty/NurPhoto. |
Theo sách Elon Musk: Tesla, SpaceX và sứ mệnh tìm kiếm một tương lai ngoài sức tưởng tượng, trong hai thập kỷ xây dựng các công ty, Elon Musk đã bỏ lại phía sau một hàng dài kẻ ngưỡng mộ lẫn khinh miệt ông. Tác giả Ashlee Vance còn cho biết những người này đã xếp hàng để kể với Vance những gì họ biết về Musk, cùng nhiều chi tiết về cách ông vận hành các doanh nghiệp
Tuy vậy, Ashlee Vance nhận xét: “Chính cá tính luôn sẵn sàng, sốt sắng của Musk khi xử lý những điều không thể đã biến ông thành một vị thánh của Thung lũng Silicon”.
Đặt ra mục tiêu công việc phi lý
Elon Musk có một lịch trình dày đặc mà ông luôn phải theo dõi sát sao để đảm bảo mình vẫn kiểm soát tốt mọi thứ. Một tuần bình thường của ông (ít nhất là ở thời điểm Ashlee Vance viết cuốn Elon Musk: Tesla, SpaceX và sứ mệnh tìm kiếm một tương lai ngoài sức tưởng tượng) sẽ bắt đầu vào trong căn biệt thự tại Bel Air. Vào thứ hai, ông thường làm việc cả ngày tại SpaceX. Sang thứ ba, ông bắt đầu ở SpaceX, rồi nhảy lên máy bay riêng và đáp xuống Thung lũng Silicon. Ông dành thêm 2 ngày làm việc tại Tesla, với văn phòng đặt tại Palo Alto và nhà máy tại Fremont. Do không có nhà riêng tại Bắc California, Musk đành lưu lại khách sạn xa hoa Rosewood hoặc ở nhờ nhà bạn bè. Sau đó, ông trở về Los Angeles và SpaceX vào thứ năm. Ashlee Vance cho biết Musk cũng cố dành thời gian cuối tuần cho con mình.
Qua cuốn sách, ta thấy Elon Musk có phong cách làm việc khác người. Nhiều người nhận xét mục tiêu của Elon Musk là phi lý, lối làm việc của ông thật khó hiểu. Ngay cả tác giả viết sách, Ashlee Vance cũng rất tò mò về lối hành xử của Elon Musk và nhiều khi phải ngỡ ngàng trước những gì khám phá được trong quá trình tìm tư liệu viết sách.
Ví dụ, bài phát biểu “đưa người lên Hỏa tinh” từng gây xôn xao một thời, có người cảm thấy bị đùa cợt, có người thấy Elon Musk thật điên rồ, nhưng Ashlee Vance cho biết bài phát biểu này đã giúp Musk có được “một lời kêu gọi độc đáo” cho các công ty của ông. Vance viết: “Nó chính là mục tiêu then chốt từ đó tạo nên nguyên lý thống nhất tất cả những gì ông thực hiện. Nhân viên của cả ba công ty đều ý thức rõ điều này và biết rằng họ đang chinh phục những điều không thể từ ngày này sang ngày khác”.
“Khi Musk đặt ra các mục tiêu thiếu thực tế, hành hạ nhân viên bằng lời nói và dẫn họ đến cốt lõi vấn đề, họ sẽ hiểu ở chừng mực nào đó rằng đây chính là một phần của kế hoạch chinh phục Hỏa tinh”. Vance cho biết một số nhân viên sẽ quý Musk vì điều này, những người khác sẽ ghét cay ghét đắng, nhưng phần đông nhân viên làm việc dưới trướng Musk sẽ dành “sự kính nể và trung thành đến khó hiểu cho nỗ lực và sứ mệnh” của Elon Musk.
Để biết rõ về phong cách làm việc của Elon Musk, tác giả Ashlee Vance đã trực tiếp đến quan sát và trao đổi với Elon Musk tại trụ sở của Tesla ở Palo Alto. “Hôm đó là thứ bảy, nhưng bãi đỗ đã đầy xe”, Vance viết. “Trong các văn phòng của Tesla, hàng trăm thanh niên đang tích cực làm việc - một số đang thiết kế các bộ phận xe hơi trên máy tính, trong khi số khác tiến hành các thí nghiệm với thiết bị điện tử tại bàn làm việc. Cứ vài phút, tràng cười ha hả của Musk lại cất lên và lan khắp lầu”.
Ashlee ấn tượng trước cảnh nhiều người hăng hái làm việc vào thứ bảy. Nhưng Musk lại nhìn cảnh tượng ấy dưới góc độ khác. Ông phàn nàn rằng ngày càng có ít người chịu làm việc muộn vào cuối tuần. Ông nói: “Chúng tôi đang ngày càng yếu đi. Tôi suýt nữa phải thông báo điều này trên e-mail. Chết tiệt, chúng tôi đang yếu đi”. (Ashlee bật mí thêm Elon Musk và nhóm nòng cốt của ông có sở thích văng tục khi nói chuyện).
Tác giả cuốn sách cho rằng không quá ngạc nhiên khi thấy Elon Musk hay bất cứ ông chủ khét tiếng nào khác đày đọa nhân viên của họ. Dù gây thù chuốc oán với không ít người, Ashlee nhận định lối vận hành của Musk giúp các công ty của ông “bỏ xa những kẻ gièm pha lắm lời”. Vance nhận xét Elon Musk là một thiên tài bị ám ảnh bởi sứ mệnh vinh quang.
 |
| Sách Elon Musk: Tesla, SpaceX và sứ mệnh tìm kiếm một tương lai ngoài sức tưởng tượng của Ashlee Vance. Ảnh: Alpha Books. |
Một người cứng rắn và quyết liệt
Khi nảy sinh một vấn đề, Elon Musk sẽ trực tiếp xử lý. Như một lần Tesla gặp sự cố, Ashlee Vance kể: "Ông ấy sẽ bay đến Anh bằng phi cơ riêng để thu gom vài công cụ sản xuất mới dành cho các tấm vỏ xe, rồi tự mình chuyển chúng đến nhà máy tại Pháp để đảm bảo việc sản xuất xe Roadster đúng hạn".
Một nhân vật được Vance phỏng vấn đã chia sẻ: "Elon tuyên bố rằng chúng tôi sẽ làm việc suốt thứ bảy, chủ nhật và ngủ dưới gầm bàn cho đến khi xong việc. Có người xô bàn đứng lên và vặc lại rằng mọi người đều đã làm việc cật lực để hoàn thành chiếc xe và họ đang chờ được nghỉ để về với gia đình. Elon nói họ sẽ được gặp gia đình thoải mái khi công ty phá sản".
Nhân viên Tesla được yêu cầu họp vào mỗi 7h sáng thứ năm để cập nhật hóa đơn nguyên vật liệu. Họ phải nắm rõ giá cả của từng thiết bị và lập kế hoạch khả thi để mua chúng rẻ hơn. Nếu mô-tơ có giá 6.500 USD một bộ vào cuối tháng 12, Elon Musk muốn nó còn 3.800 USD vào tháng 4. Nếu có ai chậm kế hoạch, không đáp ứng được, người ấy sẽ mất việc. Dù quyết liệt là vậy, nhưng Elon Musk không phải là một người không biết lắng nghe. Nếu có ai trình bày lý do chính đáng, hợp lý và thấu đáo, Elon Musk sẽ hiểu và thay đổi yêu cầu cho phù hợp.
Là một người cứng rắn, Elon Musk không ngần ngại giáng chức hay sa thải những ai ông cảm thấy không phù hợp. Năm 2007, ông cùng hội đồng quản trị Tesla đã giáng chức Martin Eberhard vì cho rằng ông không kiểm soát được tình hình tài chính của dự án dù Eberhard là một thành viên cốt cán, một trong những nhà sáng lập Tesla.
Chẳng lâu sau, Eberhard bực bội rời công ty. Musk liền gửi thông báo đến một tờ báo của Thung lũng Silicon, trình bày: “Vấn đề không phải là sự khác biệt trong tính cách mà là quyết định thuyên chuyển Martin sang vai trò cố vấn đã được cả hội đồng quản trị nhất trí. Tesla có những vấn đề về hoạt động cần phải giải quyết và nếu hội đồng quản trị tin rằng Martin có thể tham gia, thì ông ấy sẽ vẫn là người của công ty”.
Sau khi Eberhard rời vị trí CEO, hội đồng quản trị Tesla đã bổ nhiệm Michael Marks làm tổng giám đốc tạm thời. Về phần Eberhard, những tuyên bố của Musk đã khởi đầu cho cuộc chiến dai dẳng giữa ông và Elon Musk trước công chúng trong suốt nhiều năm.
