Phó thủ tướng cảnh báo thiếu điện ngay từ 2019

'Không quyết liệt sẽ có nguy cơ thiếu điện'

Trong 15 phút báo cáo làm rõ thêm một số vấn đề, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhắc đến trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng trong việc đảm bảo cung ứng đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội. Ông nhấn mạnh điện năng có vai trò đặc biệt quan trọng, không thể thiếu và là một nhân tố quyết định thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Những năm qua, trong điều kiện còn nhiều khó khăn nhưng ngành điện, trong đó có các cơ quan quản lý Nhà nước, tập đoàn kinh tế Nhà nước cùng các nhà đầu tư đã nỗ lực để đầu tư phát triển hệ thống điện.

Tuy nhiên, theo Phó thủ tướng, việc phát triển hệ thống điện đang gặp rất nhiều khó khăn. “Nếu chúng ta không có giải pháp hữu hiệu, quyết liệt để tháo gỡ sẽ có nguy cơ thiếu điện trong những năm tới”, Phó thủ tướng cảnh báo.

Ông nêu thực tế cơ cấu nguồn điện đã có sự thay đổi rất nhanh dẫn đến việc chúng ta phải điều chỉnh quy hoạch, nếu không sẽ rất khó đáp ứng yêu cầu đủ điện cho sản xuất.

“Chúng ta dừng điện hạt nhân, nguồn điện than đầu tư rất khó khăn do lo ngại về vấn đề môi trường, cùng với đó rất nhiều dự án chậm tiến độ đã ảnh hưởng đến việc cung cấp, cung ứng nguồn điện cho phát triển kinh tế xã hội”, ông nêu thực tế.

Ông cung cấp con số sơ bộ với khoảng 60 dự án đang đầu tư, trong đó có 35 dự án công suất từ 200 MW trở lên chậm tiến độ từ 1 đến 5 năm, thậm chí có dự án còn chậm kéo dài hơn nữa và với tổng công suất khoảng 39.000 MW, từ đó dẫn đến nguy cơ thiếu điện từ năm 2019.

Do đó, Thủ tướng đã quyết định điều chỉnh quy hoạch điện nhằm bổ sung thêm các nguồn điện. Trong đó, đặc biệt là nguồn điện tái tạo và các nguồn điện khác để bù đắp sự thiếu hụt này. Điển hình, nguồn điện mặt trời, điện gió có rất nhiều nhưng không ô nhiễm môi trường, không tốn nhiên liệu.

Có thể xem xét cho tư nhân đầu tư đường truyền tải điện

Về vấn đề độc quyền trong truyền tải điện mà đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đề cập, Bộ trưởng Công Thương nhắc đến Luật Đầu tư và Luật Điện lực, quy định vai trò độc quyền của Nhà nước trong truyền tải điện. Từ đó dẫn đến việc không chủ động để đa dạng hóa được mô hình đầu tư của xã hội trong các hệ thống truyền tải điện, để đảm bảo nâng cao năng lực giải tỏa công suất và hệ thống truyền tải điện quốc gia.

Ông giải thích độc quyền truyền tải điện bao hàm nghĩa là Nhà nước chủ quản quản lý hệ thống truyền tải điện đó và việc vận hành hệ thống điện để đảm bảo vai trò của Nhà nước trong việc đảm bảo nền tảng an ninh năng lượng. Còn việc tư nhân đầu tư các công trình truyền tải điện chúng ta vẫn có thể xem xét.

Ông nhấn mạnh có thể tách khái niệm đầu tư cho các công trình trong hệ thống truyền tải điện để đảm bảo việc có cơ hội cho các thành phần kinh tế khác trong xã hội để tham gia đầu tư.

Bộ Công Thương đang kiến nghị Chính phủ nghiên cứu phương án để giải quyết những vấn đề tồn tại của hệ thống truyền tải điện khi vốn phụ thuộc quá lớn vào nguồn ngân sách Nhà nước và nguồn lực của Tập đoàn Điện lực quốc gia (EVN).

 

Thất thoát tài sản do cổ phần hóa ‘đã có nhiều nơi, nhiều chỗ’

Đại biểu Phạm Trọng Nhân nói về làn sóng M&A (mua bán và sáp nhập) và đặt câu hỏi liệu có thất thoát tài sản trong quá trình tái cơ cấu hoặc bán vốn của Nhà nước trong các dự án này không.

Trả lời, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng M&A là xu thế phát triển trong các hoạt động của doanh nghiệp trên bình diện quốc tế. Mặt tích cực, M&A phát huy hiệu quả trong chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

“Tái cơ cấu các doanh nghiệp Nhà nước không chỉ nhắm tới thu nhỏ lại số lượng mà còn tạo ra một thị trường, thể chế và pháp luật thuận lợi hơn cho doanh nghiệp”, Bộ trưởng nói.

Về thất thoát tài sản thông qua việc bán vốn hay liên quan đến cổ phần hóa, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định “đã có nhiều nơi, nhiều chỗ”. Lý do được đưa ra là quá trình cổ phần hóa thực hiện không đúng quy định hoặc việc chấp hành không nghiêm, thậm chí có nguyên nhân không nắm vững cơ sở và quy định của luật pháp.

Chúng tôi không vô cảm, thờ ơ

Trao đổi lại với đại biểu Mai Sỹ Diến, trước hết về câu chuyện gian lận xuất xứ của Việt Nam để trục lợi thương mại, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết theo cơ chế phòng vệ thương mại có danh mục 25 mặt hàng được cảnh báo có nguy cơ bị gian lận thương mại.

“Nói đó là nguy cơ vì chúng ta chưa có cơ sở, cần các cơ quan chức năng giám sát và kiểm tra thực tế trong các hoạt động thương mại quốc tế mới có thể phát hiện những hoạt động gian lận này gian lận này”, ông Tuấn Ánh nói.

Ông nhấn mạnh chúng ta cần phải ngăn chặn các hoạt động gian lận ngay từ truyền tải đầu tư bất hợp pháp. Bộ trưởng Công Thương thừa nhận “rất khó” khi vừa đảm bảo môi trường đầu tư, vừa đảm bảo hiệu quả trong chính sách về xử lý gian lận thương mại. Vì vậy, cần sự phối hợp của các cơ quan trong giám sát thực hiện.

Về vấn đề gian lận xuất xứ để phục vụ cho tiêu dùng ở thị trường Việt Nam, lừa dối khách hàng, Bộ trưởng Công Thương thừa nhận hiện tượng mua sản phẩm hàng hóa nước ngoài rồi đánh tráo, dán mác Việt Nam để tiêu thụ trong nước.

Ông cam kết với đại biểu Quốc hội và cử tri rằng sẽ làm hết trách nhiệm chứ không phải làm với thái độ thiếu kiên quyết hay vô cảm, thờ ơ. Theo Bộ trưởng Công Thương, tới đây Bộ sẽ phối hợp cùng các bộ, ngành có liên quan, trong đó Bộ Tư pháp để rà soát lại vấn đề pháp lý, đảm bảo văn bản pháp quy được ban hành.

Bộ máy quản lý thị trường chưa hoàn thiện nên ‘anh em đang rất lo lắng’

Cũng giơ biển xin tranh luận với Bộ trưởng Công Thương, đại biểu Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) nhắc đến vấn đề công tác cán bộ quản lý thị trường hiện nay. Theo ông, do bộ máy chưa hoàn thiện nên anh em đang rất lo lắng và “không đủ sức chiến đấu”.

Ông Nhưỡng cũng nhắc đến việc ông Vũ Hồng Sơn, Chánh văn phòng Ban chỉ đạo 389 quốc gia, bị tố cáo bổ nhiệm thần tốc trước đó. Theo ông, đây cũng là vấn đề làm ảnh hưởng đến công tác quản lý thị trường.

Về một số dự án điện, ông Nhưỡng cảm ơn Bộ trưởng đã thông tin, song ông nhấn mạnh dự án Nhiệt điện Long Phú cho đồng bằng sông Cửu Long đã thất bại và có khả năng sẽ trở thành dự án nghìn tỷ đắp chiếu.

“Đây là việc hết sức quan trọng và Nhà nước có khả năng sẽ mất hàng trăm triệu USD với vấn đề này”, ông Nhưỡng nói. Từ đó, ông cho rằng cần tập trung vào dự án điện Bạc Liêu để phục vụ cho vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Đại biểu lo lắng Việt Nam là nạn nhân của trừng phạt thương mại

Tranh luận lại với Bộ trưởng Công Thương, đại biểu Mai Sỹ Diến cho rằng cử tri có quyền đặt câu hỏi tới Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương về việc mua bán, tàng trữ hàng hóa, gian lận về xuất xứ, làm giả về chất lượng và về thương hiệu, buôn lậu trốn thuế, lừa dối người tiêu dùng.

“Việt Nam hiện nay đang ở mức độ nào? Đã đến mức phải rung chuông cảnh báo cho người tiêu dùng và các cơ quan chức năng hay chưa?”, ông hỏi Bộ trưởng Công Thương.

Vấn đề được ông Diến đặt ra tiếp theo là việc dư luận cho rằng các nước đang bị Mỹ, EU trừng phạt thương mại sẽ lợi dụng thị trường Việt Nam, lợi dụng chính sách xuất khẩu của Việt Nam để vi phạm. Điều này dẫn đến hệ lụy. Việt Nam sẽ là nạn nhân, bị các nước điều tra áp thuế, chống phá giá. Đặc biệt, gây thiệt hại trực tiếp đến các doanh nghiệp Việt Nam làm ăn chân chính.

Đề cập đến cuộc vận động “người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, đại biểu tỉnh Thanh Hóa cho biết các doanh nghiệp đã lợi dụng niềm tin của người tiêu dùng, làm giả thương hiệu và xuất xứ để lừa dối người tiêu dùng. Ông mong Bộ trưởng và Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng trao đổi lại về vấn đề phát triển bền vững cũng như nỗ lực của doanh nghiệp Việt Nam.

Đường nhập lậu trở thành nguy cơ lớn

Trả lời câu hỏi của đại biểu Huỳnh Thanh Phương (Tây Ninh), Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết hạn ngạch thuế quan nhập khẩu mặt hàng đường sẽ được xóa bỏ kể từ ngày 1/1/2020. Theo ông, thực tế năng lực cạnh tranh của ngành đường đang rất hạn chế do nhiều nguyên nhân cả chủ quan và khách quan.

“Với những nguyên nhân chủ quan nếu chúng ta không vượt qua, khắc phục được thì năng lực cạnh tranh của ngành đường sẽ tiếp tục còn kéo dài ở mức thấp và sẽ gây ra những hậu quả cho không chỉ ngành mía đường mà cả người nông dân trồng mía và chuỗi sản phẩm của chúng ta”, Bộ trưởng nói.

Ông cũng nhấn mạnh vấn đề đường nhập lậu đang thực sự trở thành một nguy cơ với quy mô nhập lậu rất lớn và đang được tổ chức ngày càng tinh vi, phức tạp.

Doanh nghiệp chủ lô nhôm 4,3 tỷ USD giả hàng Việt do người Trung Quốc đầu tư

Vấn đề đại biểu Mai Sỹ Diến (Thanh Hóa) nêu về lô nhôm trong kho ngoại quan của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết qua thông tin phản ánh quốc tế, đã nắm được sự việc từ cuối năm 2016.

Doanh nghiệp do người Trung Quốc đầu tư tại Vũng Tàu và nhập rất nhiều nhôm đưa về khu kho ngoại quan và khu chế xuất để phục vụ xuất khẩu. Thời điểm đầu năm 2017, hoạt động xuất khẩu nhôm của doanh nghiệp này sang Mỹ và các thị trường khác chưa có gì đột biến.

Sau khi doanh nghiệp có những biến động bất thường, Tổng cục Hải quan đã tăng cường giám sát hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp. Do đó, xuất khẩu nhôm nguồn gốc Trung Quốc không đáng kể và không gây ra những vướng mắc đến vấn đề trong quan hệ thương mại quốc tế với Mỹ.

Về việc liệu doanh nghiệp có lợi dụng chuyển lô nhôm thành hàng hóa tiêu thụ trong nước hay không, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết cơ quan chức năng sẽ giám sát chặt những hoạt động tại khu kho ngoại quan, đồng thời thực hiện áp thuế nhập khẩu đối với nguồn nguyên liệu phục vụ cho sản xuất tiêu dùng trong nước.

3 lý do Việt Nam chưa đạt mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) chất vấn về nguyên nhân nước ta chưa đạt được mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh chỉ ra 3 lý do. Thứ nhất, ông cho rằng xuất phát điểm của Việt Nam quá thấp so với mặt bằng chung các nước trong khu vực từ 2-3 thế hệ công nghệ trong công nghiệp hóa.

Thứ hai, nước ta chưa xây dựng được hệ sinh thái khởi nghiệp cho các ngành sản xuất, nên môi trường thuận lợi cho các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, cơ khí… chưa có điều kiện phát triển đặc biệt. Điều này cũng cho thấy sự quan tâm của xã hội còn hạn chế, điển hình như đào tạo nguồn nhân lực, rất ít sinh viên tham gia nghiên cứu và được đào tạo về công nghệ trong sản xuất.

Thứ ba, Bộ trưởng nhận định công nghiệp hóa đòi hỏi vốn đầu tư và trình độ công nghệ ở mức cao, do đó gây khó khăn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đồng thời, nước ta cũng thiếu cơ chế, chính sách hỗ trợ những doanh nghiệp này.

Người đứng đầu Bộ Công Thương thừa nhận nguyên nhân chủ quan đến từ công tác quản lý Nhà nước, trong đó có sự thiếu đồng bộ của các Bộ, ngành và tâm lý thụ động của các doanh nghiệp.

“Tuỳ lĩnh vực và ngành sản xuất có đặc thù, tính chất khác nhau, ta phải làm thế nào tạo ra giá trị gia tăng thực sự bền vững và đạt yêu cầu”, Bộ trưởng Công Thương nói và khẳng định luôn cầu thị tiếp thu các ý kiến đóng góp.

Vụ Khải Silk là điển hình gian lận thương mại, lừa dối người tiêu dùng

Về vấn đề chống gian lận xuất xứ của hàng hoá mà đại biểu Nguyễn Tiến Sinh hỏi, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh dẫn nhiều quy định của pháp luật về vấn đề này hiện có. Ông nói đây là các văn bản liên quan đến điều chỉnh thương mại trong nước và quốc tế.

Đối với Luật Quản lý ngoại thương và Luật cạnh tranh, Bộ trưởng Công Thương cho biết nhằm thực thi chức năng quản lý Nhà nước, Bộ Công Thương đã ban hành Nghị định 31 hướng dẫn thực hiện Luật Ngoại thương, hướng dẫn các cơ quan trong việc cấp giấy chứng nhận xuất xứ để được hưởng ưu đãi về thuế quan.

Ông cũng khẳng định đã tăng cường tuyên truyền, phổ biến với doanh nghiệp về hành vi gian lận thương mại, chủ động hơn nữa trong bối cảnh nguy cơ gian lận hàng hoá tăng cao.

Cùng với đó, Thủ tướng đã ký văn bản nhằm tăng cường quản lý Nhà nước đối với tất cả các khâu xuất, nhập khẩu và đầu tư nước ngoài để chống gian lận thương mại. Bộ trưởng Công Thương cũng nhắc đến Nghị định 43 quy định nội dung điều chỉnh chứng nhận nhãn mác và xuất xứ hàng hoá với sản phẩm lưu thông trong nước, giao trách nhiệm cho doanh nghiệp và đơn vị sản xuất tự kê khai nguồn gốc xuất xứ.

“Từ đây, trong một thời gian dài đã bước đầu có những hành vi gian lận thương mại và xuất xứ, lừa dối người tiêu dùng, điển hình như Khải Silk, Asanzo”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Ông cho biết Bộ Công Thương đã đề xuất xây dựng pháp quy về ghi chứng nhận xuất xứ với hàng hoá Việt Nam sản xuất trong nước. Tuy nhiên, đây là việc khó nên Bộ xin ý kiến các bộ ngành xây dựng một thông tư mở. Sau gần 1 năm xây dựng, cơ quan này đã hoàn thành dự thảo thông tư hướng dẫn chứng nhận xuất xứ hàng hoá sản xuất, lưu thông trong nước, hiện đang lấy ý kiến phản biện của nhân dân và các tổ chức.

Ông Tuấn Anh cho hay qua 2 vòng lấy ý kiến, các đóng góp rất đa dạng. Nhưng cũng có một số quan điểm cho rằng phạm vi điều chỉnh cần cụ thể hơn để tránh ảnh hưởng đến lợi ích của chúng ta, tránh việc các tổ chức nước ngoài căn cứ vào cái này siết chặt hơn nữa trong chứng nhận ưu đãi của hàng Việt Nam xuất đi nước ngoài.

Quốc hội chất vấn 4 bộ trưởng và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc