Theo Nikkei Asian Review, quyết định của chính phủ Philippines đã được gửi đến Đại sứ quán Mỹ tại Manila vào ngày 1/6.
Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin ngày 2/6 thông báo trên Twitter rằng "việc bãi bỏ thỏa thuận các lực lượng thăm viếng đã bị hoãn" theo chỉ đạo của Tổng thống Rodrigo Duterte. Bộ Ngoại giao Philippines nói động thái này dựa trên "diễn biến chính trị và các vấn đề khác trong khu vực".
Tổng thống Duterte đầu tháng 2 tuyên bố hủy bỏ thỏa thuận ký vào năm 1998 giữa hai nước, sau khi Mỹ hoãn visa cho một đồng minh chính trị của ông. Bất chấp những phản đối từ phía quân đội, Manila vẫn gửi thông báo hủy VFA vào ngày 11/2, kích hoạt thời hạn 180 ngày trước khi chính thức chấm dứt thỏa thuận vào ngày 9/8.
 |
| Máy bay trinh sát E-2C Hawkeye của hải quân Mỹ cất cánh từ tàu sân bay USS Theodore Roosevelt ngày 26/5, trên biển Philippines. Ảnh: Hải quân Mỹ. |
Căng thẳng Biển Đông đã leo thang trong vài tháng qua. Chính phủ Manila vào tháng 4 gửi một số công hàm phản đối sau khi tàu quân sự Trung Quốc mở radar vũ khí nhắm vào tàu Philippines.
Bên cạnh đó, Trung Quốc liên tục có những hành động gây phức tạp tình hình, từ ngang ngược lập quận quản lý Hoàng Sa và Trường Sa (hai quần đảo thuộc chủ quyền Việt Nam), đến việc đâm chìm tàu cá Việt Nam và quấy rối tàu thăm dò dầu khí Malaysia.
Đại sứ quán Mỹ tại Manila đã hoan nghênh quyết định của chính phủ Philippines. Thông cáo của cơ quan này khẳng định quan hệ đồng minh lâu dài đã mang lại lợi ích cho cả hai nước và "chúng tôi mong muốn tiếp tục siết chặt hợp tác an ninh và quốc phòng với Philippines".
VFA tạo cơ sở để quân đội Mỹ đồn trú tại Philippines và tiến hành khoảng 300 hoạt động diễn tập quân sự mỗi năm, bao gồm các cuộc diễn tập trong khu vực Biển Đông. Tuy nhiên, tương lai của thỏa thuận này vẫn bất định khi Manila chỉ đang tạm hoãn việc hủy thỏa thuận.
Theo lá thư ngày 1/6 được Bộ Ngoại giao Philippines gửi cho đại sứ quán Mỹ, việc trì hoãn quá trình hủy VFA "sẽ tiếp tục trong 6 tháng" và có thể được gia hạn thêm 6 tháng nữa, sau đó sẽ nối lại quá trình hủy thỏa thuận như đã thông báo ngày 11/2.
