 |
Trong phiên tòa luận tội cựu Tổng thống Donald Trump hôm 10/2, những hình ảnh vụ bạo loạn ở Điện Capitol được chiếu lại trước sự chứng kiến của các thành viên Thượng viện, nhóm công tố viên đại diện Hạ viện, và các luật sư bảo vệ ông Trump.
Trên màn hình, người ta nhìn thấy đám đông la hét xông vào tòa trụ sở Quốc hội, đe dọa sát hại lãnh đạo lưỡng viện, tấn công cảnh sát, còn các nghị sĩ bỏ chạy hoặc tìm cách ẩn náu. Đối với đa phần người Mỹ, những hình ảnh được trình chiếu mang đến cảm giác ghê sợ.
Những chi tiết gây sốc
Những hình ảnh, âm thanh trình chiếu tại phiên tòa luận tội được lấy từ camera an ninh của Điện Capitol và thiết bị ghi âm trên người của cảnh sát.
Video cho thấy Phó tổng thống Mike Pence, khi đó là mục tiêu công kích của người ủng hộ ông Trump vì từ chối đảo ngược kết quả bỏ phiếu, cùng thành viên gia đình được các đặc vụ kéo xuống một cầu thang để chạy trốn đám đông đang đòi treo cổ ông.
Các trợ lý của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi hoảng loạn bỏ chạy vào bên trong một căn phòng, tìm cách che giấu sự hiện diện của bản thân trước khi những kẻ nổi loạn xuất hiện và tìm cách phá cửa.
Trong đoạn video khác, sĩ quan cảnh sát Eugene Goodman bắt gặp Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mitt Romney và cảnh báo ông đổi hướng để tránh nguy hiểm. Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Dân chủ Chuck Schumer cùng đội ngũ an ninh tình cờ di chuyển về hướng đám đông biểu tình, buộc phải nhanh chóng bỏ chạy sang hướng khác.
 |
| Một người tìm cách phá cửa căn phòng nơi các trợ lý của bà Pelosi ẩn náu. Ảnh: CNN. |
"Họ chỉ cách nơi phó tổng thống cùng gia đình ẩn nấp khoảng 30 m. Họ cách những cánh cửa dẫn vào chính căn phòng này, nơi khi đó nhiều người trong số các ngài đang ẩn nấp, chỉ vài bước chân", Hạ nghị sĩ Stacey Plaskett, một trong các công tố viên đại diện Hạ viện, nói trước các thượng nghị sĩ.
Sử dụng những đoạn ghi âm có được từ thiết bị của cảnh sát, trích dẫn hồ sơ pháp lý, các bài đăng trên mạng xã hội, cùng hình ảnh từ những đoạn video, các công tố viên đại diện Hạ viện khẳng định đám đông bạo loạn đã gây ra mối đe dọa chết người cho cựu Phó tổng thống Pence, Chủ tịch Hạ viện Pelosi, các nghị sĩ cùng sĩ quan cảnh sát bảo vệ Điện Capitol.
"Treo cổ Mike Pence! Treo cổ Mike Pence! Mang Pence ra đây. Hắn ta hoàn toàn là kẻ phản quốc", đó là tiếng la hét của đám đông được thiết bị ghi âm của cảnh sát Điện Capitol ghi lại.
Bằng chứng cho thấy những kẻ nổi loạn cũng tìm kiếm bà Pelosi, lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện. Một trong số họ ngồi trên bàn trong văn phòng bà Pelosi mang theo súng điện.
"Nancy, bà ở đâu? Chúng tôi đang tìm bà đây", những người biểu tình nói khi sục sạo tại khu làm việc của thành viên Hạ viện.
Băng ghi âm của cảnh sát cũng ghi lại giọng nói của các thượng nghị sĩ và cảnh sát miêu tả mối đe dọa tăng dần khi những kẻ nổi loạn tấn công tòa nhà và những người bên trong.
"Chúng đang ném những thanh kim loại về phía chúng tôi. Chúng tôi cần tăng viện ngay. Chúng tôi bị hở sườn rồi. Không thể giữ đội hình nữa", giọng nói của các cảnh sát được ghi lại.
Để thêm phần sống động, nhóm công tố viên trình chiếu một video đồ họa, sử dụng các chấm đỏ để miêu tả lại quá trình đám đông xâm nhập tòa nhà, tiếp cận những căn phòng nơi các nghị sĩ khi đó đang họp để xác nhận chiến thắng của ông Joe Biden.
Chiến thuật luận tội
Đoạn video là điểm nhấn của bài thuyết trình do nhóm công tố viên thực hiện, cáo buộc cựu Tổng thống Trump kích động vụ bạo loạn nhiều tháng trước ngày 6/1. Nhóm công tố cho rằng ông Trump đã tuyên truyền sai lệch về gian lận bầu cử, điều nhóm công tố miêu tả là "lời nói dối khủng khiếp".
Các công tố viên xây dựng một diễn biến thời gian miêu tả việc ông Trump kích động người ủng hộ, đặt nền móng cho sự nổi loạn, và kết thúc bằng vụ tấn công Điện Capitol.
Đại diện của Hạ viện cho rằng Tổng thống Trump không quan tâm về những thiệt hại mà ông gây ra, chỉ tập trung vào nỗ lực ngăn chặn Quốc hội xác nhận kết quả bỏ phiếu, ngay cả sau khi vụ tấn công Điện Capitol đã xảy ra.
 |
| Phó tổng thống Mike Pence được các mật vụ di tản. Ảnh: CNN. |
Trong đoạn video chiếu tại Thượng viện, thời gian Phó tổng thống Pence được di tản là 14h26, tức 2 phút sau khi ông Trump viết trên Twitter chỉ trích cấp phó "không có can đảm làm điều cần làm để bảo vệ đất nước và hiến pháp".
"Đó là những kẻ nổi loạn do tổng thống Mỹ gửi tới để ngăn việc xác nhận kết quả bầu cử. Phó tổng thống, chủ tịch Hạ viện, người thứ nhất và thứ hai trong hàng kế nhiệm, đang thực hiện nghĩa vụ hiến định là chủ trì xác nhận kết quả bầu cử. Họ bị đẩy vào hiểm nguy bởi Tổng thống Trump đặt ham muốn cá nhân, sự thèm khát quyền lực cá nhân lên trên nghĩa vụ theo hiến pháp và quy trình dân chủ của chúng ta", bà Plaskett nói trước Thượng viện.
"Tổng thống Trump biến họ (ông Pence và bà Pelosi) thành mục tiêu, và những kẻ nổi loạn xông vào Điện Capitol để săn đuổi họ", Hạ nghị sĩ Plaskett nói.
Các công tố viên cáo buộc ngay cả khi vụ tấn công đã xảy ra, ông Trump đã bỏ qua van xin từ các trợ lý và đồng minh kêu gọi ông lập tức yêu cầu đám đông dừng tay.
Thay vào đó, ông Trump chỉ đưa ra một video muộn màng, với những lời lẽ xoa dịu, kêu gọi họ trở về nhà, nhiều tiếng đồng hồ sau khi vành đai an ninh Điện Capitol đã tan vỡ.
Hạ nghị sĩ Dân chủ Jamie Raskin, người đứng đầu nhóm công tố đại diện Hạ viện, cho rằng ông Trump phải chịu trách nhiệm cho vụ bạo loạn, bởi những người ủng hộ hành động dựa trên cáo buộc gian lận bầu cử mà tới nay vẫn chưa có bằng chứng.
"Donald Trump đã từ bỏ vai trò tổng tư lệnh và trở thành kẻ đứng đầu kích động vụ bạo loạn nguy hiểm. Ông ấy bảo họ chiến đấu không ngừng nghỉ và ngày hôm đó họ đã mang địa ngục tới cho chúng ta", ông Raskin nói.
Khó thay đổi kết cục
Khi phần trình bày bằng những đoạn ghi hình và ghi âm kết thúc, một số thành viên thượng viện phải vất vả để kiềm chế cảm xúc. Đó chính xác là những gì nhóm công tố viên mong muốn.
"Tôi thấy giận dữ, buồn, và khó chịu", Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski nói.
Bà Murkowski là một trong số ít thượng nghị sĩ Cộng hòa công khai chỉ trích hành động của ông Trump liên quan tới vụ nổi loạn. Dù trực tiếp sống trong sợ hãi khi đám đông xông vào Điện Capitol, Thượng nghị sĩ Murkowski nói đoạn video đã giúp bà sáng mắt.
"Tôi nắm được tình hình khi cùng các đồng nghiệp bỏ chạy dọc hành lang tòa nhà. Nhưng khi đó tôi không nhận thức hết mọi thứ xảy ra", bà Murkowski nói.
 |
| Hình ảnh người biểu tình tràn vào Điện Capitol cùng đồ họa được chiếu trong phiên tòa hôm 10/2. Ảnh: New York Times. |
Dẫu có tác động tâm lý mạnh mẽ, không gì bảo đảm đoạn video có thế thay đổi tổng thể kết cục của phiên luận tội, vốn bị chi phối bởi sự chia rẽ đảng phái.
Nhiều đồng minh Cộng hòa của ông Trump nói những hình ảnh trong đoạn video khiến họ ghê sợ, nhưng nhấn mạnh đó không phải là lỗi của cựu tổng thống.
"Bài trình bày hôm nay rất mạnh mẽ và cảm xúc khi tái hiện lại vụ tấn công khủng bố vào thủ đô của đất nước. Nhưng không có nhiều điều lý giải làm thế nào hành động của tổng thống có thể được sử dụng để luận tội ông ấy", Thượng nghị sĩ Ted Cruz cho biết.
Cựu Thượng nghị sĩ Dân chủ Doug Jones viết trên Twitter rằng đoạn video rõ ràng gây "chấn động" cho các thượng nghị sĩ Cộng hòa, nhưng không làm thay đổi quan điểm của họ.
Bruce Castor, luật sư của ông Trump, cho rằng bài trình bày của các công tố viên không hề cho thấy sự liên quan giữa hành động của những kẻ nổi loạn và cựu tổng thống, theo CNN.
"Tôi không thấy có gì mới. Chúng ta biết đám đông đã xông vào Điện Capitol và gây ra hư hại. Tôi chờ họ liên kết những điều đó với (hành động) của tổng thống, và tới lúc này vẫn chưa thấy được liên kết đó", ông Castor nói.
Khi được hỏi liệu có lo ngại đoạn video sẽ gây ra tác động tâm lý lên bồi thẩm đoàn, ông Castor cho rằng tác động tâm lý là điều khó tránh khỏi.
"Nhưng đồng xu có hai mặt và chúng tôi chưa chơi lá bài của mình", ông Castor nói.
Diễn biến trong ngày thứ hai của phiên tòa cho thấy các thượng nghị sĩ Cộng hòa tỏ ra không tập trung vào phần trình bày của công tố viên đại diện Hạ viện.
Nhiều thượng nghị sĩ Cộng hòa làm việc riêng khi các công tố viên đang trình bày. Thượng nghị sĩ Richard Burr thậm chí còn ăn nhẹ và bỏ ra ngoài lấy nước uống trước khi quay trở lại.
Một số thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa đến muộn vài phút trước khi ngày thứ hai của phiên tòa diễn ra. Một phóng viên đếm được 33 ghế trống khi các thủ tục bắt đầu lúc 12h. Phòng họp không đủ người cho đến khoảng 12h20.
Càng về sau, khu vực của đảng Cộng hòa trong phòng họp Thượng viện càng có nhiều chỗ trống.
Tuy nhiên, các nghị sĩ không bắt buộc ngồi tại vị trí của mình tại phòng họp do các quy định về giãn cách xã hội trong đại dịch Covid-19, theo NBC News. Họ có thể chọn ngồi tại khu vực ban công phía trên phòng họp hoặc trong "phòng cẩm thạch" để theo dõi phiên tòa qua tivi.
