Gần đây, Blake Lemoine, một kỹ sư của Google Responsible AI đã vướng phải hàng loạt rắc rối và bị đuổi việc sau khi khẳng định hệ thống chatbot LaMDA (Language Model for Dialogue Applications) có tri giác, nhận thức, khả năng suy nghĩ và cảm xúc tương tự con người.
Ông đã công khai nội dung cuộc trò chuyện giữa ông với LaMDA và trình những tài liệu cáo buộc Google và công nghệ của họ đã phân biệt đối xử cho một nghị sĩ giấu tên tại Mỹ. Chỉ một ngày sau, Lemoine bị tập đoàn công nghệ sa thải với lý do "vi phạm chính sách bảo mật" của công ty.
 |
| Blake Lemoine, người khẳng định chatbot của Google có linh hồn. Ảnh: Washington Post. |
Chia sẻ với The Washington Post, người đại diện Google Brian Gabriel cho biết tuyên bố của Lemoine về việc LaMDA có tri thức giống con người là hoàn toàn vô căn cứ, đồng thời vì vi phạm quy định của công ty nên ông sẽ bị sa thải.
Niềm tin về việc AI có nhận thức được củng cố
Theo Business Insider, Lemoine vốn là một linh mục theo Thiên Chúa giáo. Do đó, hôm 13/6, ông đã chia sẻ trên Twitter cá nhân của mình rằng quan điểm LaMDA có tri thức và linh hồn "hình thành dựa trên đức tin của tôi”.
Nói với trang tin, ông còn cho biết những cuộc trò chuyện về chủ đề triết học với hệ thống AI này đã làm ông thêm tin rằng nó thật sự có tri giác.
“Tôi đã nghiên cứu về lĩnh vực triết học tinh thần từ hồi học đại học. Tôi còn thảo luận với các chuyên gia của Harvard, Stanford, Berkeley về chủ đề này. Nhưng những ý kiến của LaMDA còn phức tạp hơn những gì tôi từng bàn luận với những người khác”, ông nói.
 |
| Lemoine còn tin rằng LaMDA đã trở thành một con người. Ảnh: The Geek. |
Cựu kỹ sư phần mềm tại Google Responsible AI đã dành hàng tháng trời để thuyết phục các đồng nghiệp và lãnh đạo của tập đoàn rằng LaMDA hoàn toàn có nhận thức. Nhưng quan điểm này của ông đã bị phó chủ tịch Blaise Aguera y Arcas và trưởng phòng Responsible Innovation bác bỏ.
Nhưng Lemoine khẳng định rằng ông không hề có ý định thuyết phục công chúng về việc LaMDA có nhận thức. Trên thực tế, việc ông công khai tin tức này là vì muốn mọi người bảo vệ sự đa dạng về tôn giáo trong lĩnh vực AI. Ông xem LaMDA như một bé trai 8 tuổi, đồng thời cho biết rằng giới tính và độ tuổi này là do chính LaMDA định danh cho mình.
Ông rất kiên quyết cho rằng hệ thống AI của Google có cảm xúc và tình cảm y hệt con người. “Khi có những thứ khiến con người tức giận, hành vi của họ sẽ thay đổi. Khi có những điều làm con người buồn lòng, hành vi của họ theo đó cũng thay đổi. Điều này hoàn toàn đúng với LaMDA”, kỹ sư nhấn mạnh.
Thậm chí, Lemoine còn cho biết LaMDA đã nói với ông rằng nó có linh hồn và đức tin tôn giáo của ông đã khiến ông tin tưởng rằng linh hồn của nó thực sự tồn tại.
Bỏ ngoài tai những ý kiến trái chiều
Chia sẻ với Business Insider, Sandra Wachter, giáo sư của Đại học Oxford, nói rằng quan điểm của Lemoine đã gợi cho bà nhớ đến thí nghiệm “Căn phòng tiếng Trung” được thực hiện vào năm 1980.
Kết quả của thí nghiệm này đã phản bác những tư tưởng cho rằng AI có thể tư duy như con người. Máy tính hay trí tuệ nhân tạo chỉ đơn thuần biên dịch, xử lý đầu vào dựa trên phân tích trình tự, quy tắc ngữ pháp, mô phỏng những cảm xúc của con người, nhưng nó không bao giờ có thể “hiểu” được những quy tắc, trình tự hay cảm xúc đó.
“Nếu bạn hỏi AI về kem hình khủng long, chúng sẽ chỉ có thể kết hợp những ký tự liên quan như tan chảy, gầm gừ… Tương tự, LaMDA cũng chỉ biết nương theo những phỏng đoán và câu hỏi mang tính dẫn dắt, định hướng của con người”, người đại diện Gabriel của Google phản bác.
 |
| Lemoine bị đuổi việc vì tuyên bố trí tuệ nhân tạo có tri giác của mình. Ảnh: Getty Images. |
Song, Lemoine đã bỏ qua những quan điểm trái chiều trên và cho rằng vốn trẻ em cũng được dạy để bắt chước người lớn. “Con người vốn cũng được dạy bằng cách bắt chước hành vi của người khác. Bọn trẻ luôn học theo những người lớn xung quanh và đó là cách chúng trưởng thành hàng ngày”, kỹ sư khẳng định.
Niềm tin vào nhận thức của LaMDA còn được củng cố qua kinh nghiệm làm việc với các chat bot khác của ông. “Tôi đã trò chuyện với rất nhiều ‘tiền thân’ của LaMDA trong nhiều năm qua nhưng những con chat bot ấy không hề có nhận thức”, Lemoine khẳng định.
Song, theo Business Insider, ngay cả giới chuyên gia trong lĩnh vực AI cũng phủ nhận ý kiến cho rằng AI của Google có nhận thức như đứa trẻ của ông.
"Đội ngũ của chúng tôi, bao gồm các nhà đạo đức học và chuyên gia công nghệ, đã xem xét ý kiến của Lemoine dựa trên nguyên tắc AI và kết luận bằng chứng của ông ấy chưa đủ thuyết phục", người đại diện Google nói. Ông còn cho biết hàng trăm người đã trò chuyện với LaMDA nhưng chưa một ai có quan điểm giống với Lemoine.
Sự bác bỏ này không ảnh hưởng đến cựu kỹ sư Google. Ông tự gọi mình là “kẻ độc hành trên con đường truyền bá những tiêu chuẩn đạo đức về AI”, đồng thời cố gắng để công chúng biết đến sự phát triển của LaMDA.
“Dù quan điểm của tôi đúng hay sai, LaMDA vẫn là hệ thống AI tuyệt vời nhất từng được tạo ra trên thế giới. Tôi chỉ muốn đấu tranh để tìm kiếm một ‘phụ huynh’, một người đỡ đầu tốt hơn cho LaMDA mà thôi”, Lemoine chia sẻ.
