Hơn một năm qua, dịch bệnh Covid-19 đã có những tác động lớn tới ngành sách. Lĩnh vực phát hành có sự thay đổi giữa bán sách trực tiếp và phát hành sách trực tuyến.
 |
| Các biện pháp phòng dịch được thực hiện tại hệ thống nhà sách Phương Nam. Ảnh: N. Phương. |
Doanh thu của các hiệu sách giảm
Dịch bệnh đặt ra rất nhiều khó khăn và thách thức với các nhà sách thực địa. Mọi người hạn chế tiếp xúc khiến việc mua sách trực tiếp giảm. Khi địa phương, khu vực có yêu cầu giãn cách xã hội, nhà sách trong khu vực đó cũng phải tạm ngưng hoạt động.
Công ty cổ phần Văn hóa Phương Nam có chuỗi cửa hàng trên cả nước. Cũng như nhiều đơn vị bán lẻ khác, hệ thống nhà sách Phương Nam chịu nhiều ảnh hưởng vì dịch bệnh Covid-19. Lượng sách bán ra trong năm 2020 chỉ bằng 85% so với năm 2019. Từ đầu năm 2021 đến nay, lượng sách bán ra trong thời gian bùng dịch lần thứ tư (từ 27/4) chỉ bằng 95% so với các tháng đầu năm.
Nhã Nam - công ty làm sách - cũng có hệ thống 14 hiệu sách trên cả nước. Ông Nguyễn Xuân Minh - Giám đốc kế hoạch, bản quyền công ty Nhã Nam - cho biết các hiệu sách Nhã Nam đã giảm khoảng 30-40% doanh số so với trước đây.
Ông Minh cũng đánh giá ngành sách đang gặp nhiều khó khăn. Trong mùa dịch năm ngoái, mọi người ở nhà khi giãn cách xã hội, họ chưa quá lo lắng nên đọc sách để học hỏi kỹ năng, kiến thức. Khi ấy, sách còn cơ hội đến với mọi người.
“Đến nay, dịch bệnh kéo dài hơn một năm, một số người bắt đầu lo lắng, tình hình tài chính chung không được thoải mái như mùa dịch năm ngoái nữa. Do vậy, người ta quan tâm đến mặt hàng thiết yếu. Việc phát hành sách trở nên khó khăn hơn”, ông Minh nói.
Bà Trần Nhật Hoàng Phương - Trưởng phòng Marketing, Công ty Phương Nam - cho biết sự thay đổi về nhu cầu của khách hàng, sự khan hiếm nguyên vật liệu trọng yếu như giấy dẫn đến giá hàng hóa tăng mạnh; vận chuyển quốc tế chưa hoàn toàn lưu thông... Đó là những nguyên nhân khiến ngành sách gặp khó.
Trong bối cảnh đó, Phương Nam và nhiều đơn vị phát hành đã nhìn lại, rà soát và cải tiến hệ thống, tái cấu trúc tinh gọn hơn; đề ra nhiều biện pháp để tiết kiệm chi phí và cố gắng tham gia nhanh hơn vào tiến trình chuyển đổi số, kinh doanh đa kênh.
 |
| Hội sách trực tuyến quốc gia tổ chức trên sàn book365 có lượng sách bán ra tăng gấp 3 lần so với năm 2020. Ảnh: Duy Hiệu. |
Bán sách trực tuyến tăng trưởng mạnh
Trái ngược với hiệu sách thực địa, các đơn vị bán sách online đạt tăng trưởng trong đại dịch. Thương mại điện tử vốn phát triển trong những năm qua, từ khi có dịch bệnh, mọi người có xu hướng mua sắm trực tuyến nhiều hơn. Ngành sách không phải ngoại lệ.
Ông Đỗ Huy Quốc - Trưởng ngành hàng sách tại Tiki - cho biết trong các năm vừa qua, ngành sách của trang thương mại điện tử này đều đạt được mục tiêu tăng trưởng ổn định. Quý I năm nay, ngành sách của Tiki tăng trưởng gấp hai lần so với quý IV năm 2020, vốn là mùa mua sắm cuối năm sôi động.
Trước tình hình dịch Covid-19 đang có diễn biến phức tạp, nhiều công ty phát hành sách, doanh nghiệp lựa chọn đẩy mạnh phân phối qua những kênh online. Đây là cơ hội thúc đẩy ngành sách trên các sàn thương mại điện tử.
Ngoài khắc phục được giới hạn về không gian, địa lý mà các hệ thống bán sách offline đang mắc phải, mua sắm sách trên thương mại điện tử cũng giúp khách hàng tiết kiệm thời gian, cũng như chi phí khi mua sắm.
Bên cạnh đó, các công ty xuất bản, phát hành đẩy mạnh kênh bán sách trực tuyến. Nhã Nam đẩy mạnh bán sách qua các sàn thương mại điện tử như Tiki, Shopee…
Với công ty Phương Nam, tuy lượng sách bán qua hệ thống nhà sách giảm, kênh thương mại điện tử lại tăng trưởng lớn. Đại diện Phương Nam cho biết với những nỗ lực đẩy mạnh kênh bán hàng trực tuyến, lượng sách bán ra qua mạng tăng trưởng 200% -300% so với cùng kỳ năm 2020.
Hội sách trực tuyến quốc gia 2021 - một sự kiện tổ chức trên sàn thương mại điện tử book365.vn - cũng đạt những kết quả khả quan. Diễn ra từ ngày 17/4 đến 16/5, hội sách quy tụ khoảng 100 nhà xuất bản, công ty phát hành sách tham gia.
Các chỉ số của hội sách đều tăng trưởng so với lần tổ chức năm ngoái: Lượng sách bán tăng gấp 3 lần (40.000 bản năm nay so với 13.000 bản năm 2020); lượng truy cập tăng gần gấp 3 lần (6 triệu lượt năm nay so với 2 triệu lượt năm 2020).
Để có được sự tăng trưởng đó, các kênh thương mại đã thực hiện nhiều chương trình nhằm thu hút bạn đọc trong mùa dịch.
Hội sách trực tuyến book365.vn có các chương trình trợ giá, kêu gọi tài trợ và giảm giá sâu trên nhiều đầu sách. Hàng chục nghìn đơn sách được miễn phí vận chuyển. Đây là một nỗ lực để đưa sách hay tới bạn đọc vùng sâu, vùng xa.
Tiki chính thức ra mắt lịch săn sale cố định thứ hai hàng tuần dành riêng cho hội viên Book Club với hàng loạt đầu sách giảm mạnh 50%, miễn phí vận chuyển cùng nhiều coupon giảm giá độc quyền từ nhà xuất bản và nhà phát hành sách, giúp người tiêu dùng có cơ hội sở hữu nhiều đầu sách chất lượng với giá thành cạnh tranh.
Ngoài việc tuân thủ và thực hiện các biện pháp phòng dịch, nhà sách Phương Nam triển khai nhiều dịch vụ để hạn chế tiếp xúc như xây dựng app chương trình khách hàng thân thiết KOMO+ (thay vì dùng thẻ); đa dạng hóa các kênh thanh toán không dùng tiền mặt, đặt hàng qua điện thoại và giao tận nhà...
Bên cạnh đó, Phương Nam còn gia tăng các dịch vụ và tiện ích cho kênh thương mại điện tử nhasachphuongnam.com để khuyến khích bạn đọc mua sắm như miễn phí giao hàng (cho đơn hàng từ 150.000đ ở TP.HCM và đơn hàng từ 250.000đ ở tỉnh thành khác); giao hàng nhanh…
