Giấc mơ là đối tượng trung tâm của lý thuyết phân tích tâm lý và nó cho chúng ta cái nhìn sâu sắc nhất về cấu trúc tâm lý bình thường và bất thường. Phân tích giấc mơ là một công cụ giúp bác sĩ có thể trực tiếp tìm hiểu các trạng thái tâm thần hoặc thần kinh bất thường khác nhau, chẳng hạn như trạng thái ám ảnh, loạn thần kinh, ảo tưởng, rối loạn phân ly, v.v. và là công cụ mạnh mẽ nhất để loại bỏ các triệu chứng bệnh lý này.

Vô thức chứa đựng những bản năng bị kìm nén, những mộng tưởng tình ái và tình dục của chúng ta và nó thể hiện những điều này dưới hình thức những ước muốn được đáp ứng trong giấc mơ hoặc trong các triệu chứng rối loạn tâm thần - thần kinh.

Động cơ thúc đẩy mọi giấc mơ đều xuất phát từ vô thức, mặc dù động lực này có thể được kích hoạt bởi những ý nghĩ có ý thức, trạng thái mơ màng trước khi ngủ hoặc những tác nhân vật lý diễn ra trong lúc ngủ.

Ảnh minh hoạ. Nguồn: Little Things.

Một ước muốn có ý thức ở trẻ em hoặc ở người lớn có thể hỗ trợ cho ước muốn vô thức, và nó sẽ được thỏa nguyện trong giấc mơ. Như Freud đã diễn đạt rất rõ ràng: “Kinh nghiệm đã chỉ cho chúng ta thấy rằng: vào ban ngày, cơ chế kiểm duyệt đã chặn những dòng suy nghĩ có thể hình thành nên giấc mơ di chuyển từ ý thức đến tiềm thức.”

Ẩn sâu sau mỗi giấc mơ đều có một ước muốn bị kìm nén trong vô thức, nó có thể xuất hiện trong giấc mơ với vỏ bọc ngụy trang và chỉ có thể được diễn giải bằng cách phân tích giấc mơ. Giả thuyết cho rằng mọi giấc mơ đại diện cho việc thỏa nguyện một ước muốn bị kìm nén là một trong những đóng góp quan trọng nhất của lĩnh vực phân tích tâm lý nhưng nó có chỉ thể được chứng minh bằng kinh nghiệm thực tế.

Hơn nữa, như đã chỉ ra trước đây, vô thức không có tác động hoặc chức năng nào khác ngoài cảm xúc mong muốn điều gì đó và thỏa nguyện những mong muốn đó. Tất nhiên, ngoại trừ những giấc mơ rất đơn giản của trẻ em, ước muốn trong giấc mơ của người lớn thường ẩn giấu trong những ý nghĩ hình thành nên giấc mơ hoặc nội dung tiềm ẩn và chỉ trong một số trường hợp hiếm hoi, nó mới tự lộ diện trong giấc mơ.

Để lấy ví dụ về một ước muốn được che giấu, chúng ta có thể xem xét giấc mơ của một người phụ nữ mơ thấy một trong những người anh của mình sắp bị treo cổ. Giấc mơ này dường như trái ngược hoàn toàn với giả thuyết cho rằng giấc mơ đại diện cho sự thỏa nguyện ước muốn, thường là những ước muốn không thể thực hiện trong thực tế, vì có người sẽ nói rằng không có người phụ nữ nào độc địa đến mức muốn điều như vậy xảy ra với người thân của mình.

Nếu giấc mơ được giải thích theo nghĩa đen, thì lời chỉ trích người phụ nữ này sẽ là đúng đắn, nhưng nội dung của giấc mơ mà chúng ta có thể nhớ (nội dung biểu lộ), như đã chỉ ra trước đây, chỉ đơn thuần là sự ngụy trang của những ý nghĩ vô thức tiềm ẩn tạo ra giấc mơ. Vậy thì, những ý nghĩ này là gì? Tại sao bản thể vô thức của người phụ nữ này lại trỗi dậy mong muốn người thân của mình bị treo cổ, nhưng trạng thái có ý thức thì ngược lại và đạo đức của cô ấy thậm chí còn không cho phép điều đó?

Việc phân tích giấc mơ tiết lộ đầy đủ lý do để hình thành nên một giấc mơ như vậy. Người anh trong giấc mơ được gọi là bản thể hợp nhất giữa hai trong số những người anh em của cô, một người đã mất tám năm trước vì bệnh lao và người kia mất bốn năm trước vì ung thư. Sau cái chết của người anh đầu tiên, chủ thể của giấc mơ thỉnh thoảng có triệu chứng ho.

Mặc dù yên tâm rằng mình không mắc bệnh lao, cô chưa bao giờ có thể xua tan hoàn toàn ý nghĩ về bệnh lao vì nghĩ rằng đây là căn bệnh di truyền. Giấc mơ xuất hiện sau khi cô trải qua cuộc phẫu thuật một khối u nhỏ lành tính đã phát triển trong nhiều năm và cô đã từng lo lắng rằng đây có thể là một khối u ác tính. Nỗi sợ hãi này cũng phần nào được phóng đại, ngày càng lớn hơn, vì thực tế là một người anh trai của cô đã chết vì bệnh ung thư đã khiến cô ít nhiều bị ám ảnh bởi ý nghĩ rằng bệnh ung thư cũng có thể di truyền giống bệnh lao.

Theo cách nào đó, nỗi sợ hãi về bệnh ung thư và bệnh lao đã khiến cô lo lắng trong một thời gian dài. Khi xem xét những thông tin này, ý nghĩa của giấc mơ trở nên rõ ràng. Cô không ước anh trai mình bị treo cổ, điều mà cô khao khát là mình không mắc bất kỳ căn bệnh nào dù với tỉ lệ di truyền nhỏ nhất để xoa dịu nỗi lo lắng và ám ảnh của cô đối với sự di truyền.

Vì vậy, ý nghĩa của giấc mơ là cô ước giá như những người anh của mình qua đời vì bệnh khác ngoài ung thư hoặc bệnh lao (vì những căn bệnh này có thể di truyền và cô cũng có thể trở thành nạn nhân). Thực tế, thậm chí các anh của cô qua đời vì bị treo cổ cũng sẽ là một nguyên nhân tốt hơn, miễn là cô ấy có thể an tâm về sức khỏe của mình.