 |
Ngày 21/12, Ủy ban của Hạ viện Mỹ điều tra vụ bạo loạn hôm 6/1/2021 sẽ công bố toàn bộ báo cáo về vụ tấn công vào Điện Capitol từng gây chấn động cả thế giới.
Sau một năm diễn ra các phiên điều trần đầy kịch tính với lời khai chấn động, theo Guardian, dưới đây là danh sách người thắng, kẻ thua sau sự việc.
Những người thắng cuộc
Đứng đầu danh sách này là bà Liz Cheney, Hạ nghị sĩ sắp mãn nhiệm thuộc đảng Cộng hòa. Cùng với ông Adam Kinzinger, bà là một trong hai thành viên của đảng mang sắc đỏ trong ủy ban điều tra. Bà cũng được biết tới là con gái của cựu Phó tổng thống Dick Cheney.
Với tư cách là phó chủ tịch của ủy ban, bà Liz Cheney giúp mang lại tinh thần lưỡng đảng trong quá trình tố tụng, theo Guardian. Trong các cuộc họp của ủy ban, bà nổi lên như một công tố viên ngôi sao của ủy ban.
Tuy nhiên, ngày 16/8, bà Cheney của đảng Cộng hòa đã thất bại trước đối thủ Harriet Hageman - người được cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump ủng hộ - trong cuộc bầu cử sơ bộ tại bang Wyoming, theo Reuters.
Với kết quả này, bà là thành viên gia tộc Cheney đầu tiên trong lịch sử thất cử tại bang có truyền thống bảo thủ hàng đầu nước Mỹ.
Đây được cho là kết quả dễ đoán do bà Cheney, khi còn là đại diện duy nhất của bang Wyoming tại Hạ viện Mỹ, đã ủng hộ luận tội cựu Tổng thống Donald Trump về vai trò liên quan trong vụ bạo loạn ngày 6/1/2021 tại Điện Capitol.
Các đồng minh của bà Cheney khẳng định rằng bà có thể dễ dàng giành được ghế tại Hạ viện khi tái tranh cử nếu đứng về phe ông Trump. Dù mất ghế tại Hạ viện Mỹ, Liz Cheney tuyên bố công việc của bà vẫn “chưa kết thúc”.
"Tôi đã nói từ ngày 6/1/2021 rằng tôi sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết để đảm bảo ông Donald Trump không bao giờ lại ở bất cứ đâu gần Phòng Bầu dục, và quan điểm của tôi vẫn như vậy", bà Cheney nói trong bài phát thừa nhận thất bại sau bầu cử.
 |
| Hạ nghị sĩ sắp mãn nhiệm của đảng Cộng hòa Liz Cheney. Ảnh: Reuters. |
Người chiến thắng thứ hai là nghị sĩ đảng Dân chủ Jamie Raskin, người đã trải qua cuộc tấn công vào Quốc hội ngay sau khi vừa mất con trai.
Nếu bà Cheney là công tố viên ngôi sao, thì ông Raskin được xem là luật sư bào chữa tốt nhất của hiến pháp hay Quốc hội Mỹ. Ông đưa ra những lời kêu gọi chân thành với tinh thần dân chủ Mỹ, đồng thời làm rõ mức độ nghiêm trọng của tội ác. Nghị sĩ Raskin có lẽ mang đến một bộ mặt dịu dàng trước công chúng hơn bà Cheney, nhưng là người không kém phần quyết đoán.
Nằm trong danh sách chiến thắng còn có Cassidy Hutchinson, người từng là trợ lý của Mark Meadows khi ông còn là chánh văn phòng Nhà Trắng dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump.
Trong phiên điều trần kéo dài 2 giờ đồng hồ trước ủy ban điều tra Hạ viện, Hutchinson đã mô tả một cách "trần trụi" về những gì đã xảy ra vào ngày 6/1/2021.
Hutchinson nói cô đã chứng kiến các quan chức Nhà Trắng thảo luận với nhau, cựu Tổng thống Trump nói rằng ông không "quan tâm việc người biểu tình mang theo vũ khí", bởi họ không có ý định làm hại ông.
"Hãy mang những chiếc máy rà kim loại chết tiệt ấy đi. Hãy để người của tôi vào. Họ có thể tuần hành tới Điện Capitol từ đây", ông Trump nói với cấp dưới, yêu cầu không kiểm tra vũ khí của những người tụ tập gần Nhà Trắng.
Đáng chú ý, Hutchinson còn cung cấp tiết lộ gây sốc khi cho biết cựu tổng thống Mỹ đã cố gắng giành lấy tay lái chiếc limousine khi được thông báo rằng ông không thể đến Điện Capitol cùng nhóm người biểu tình ủng hộ. Theo lời kể của cựu trợ lý, có thời điểm ông Trump còn ném đĩa ăn trưa vào tường tại Nhà Trắng vì không hài lòng.
 |
| Hạ nghị sĩ Liz Cheney ôm Cassidy Hutchinson sau lời khai của cô trước ủy ban vào ngày 28/6. Ảnh: New York Times. |
Cô cũng xác thực các thông tin về sự giận dữ của ông Trump đối với ông Pence trong suốt cuộc bạo loạn. Hutchinson nói hai ông Cipollone và Meadows đã thảo luận về sự an nguy của cựu Phó tổng thống Pence.
"Mark, chúng ta cần làm gì đó, họ thực sự đang muốn tấn công phó tổng thống. Điều này thật điên rồ", Hutchinson thuật lại những gì ông Cipollone nói với cựu chánh văn phòng Nhà Trắng.
Ông Mike Pence cũng chính là cái tên khác trong danh sách người chiến thắng.
Nhiều người đã mô tả vị phó tổng thống, từng được biết tới là nhân vật kiên quyết trung thành với ông Trump, như một anh hùng vì đã không ủng hộ âm mưu lật ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống 2020.
 |
| Tổng thống Trump (phải) và Phó tổng thống Pence tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng vào năm 2020. Ảnh: Reuters. |
Trong cuộc bạo loạn 6/1/2021, ông đã thực sự phải đối mặt với mối nguy hiểm khi đám đông hét lên đòi treo cổ ông với giá treo cổ được dựng lên bên ngoài.
Dù vậy, phát biểu trong sự kiện tại bang Florida hôm 4/2, ông Pence trực tiếp tuyên bố ông Trump “đã sai” khi nghĩ rằng ông có thể đảo ngược kết quả bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020.
“Tôi nghe nói Tổng thống Trump tuyên bố tôi có quyền đảo ngược kết quả bầu cử”, ông Pence nói, theo Washington Post. “Tổng thống Trump đã sai. Tôi không có quyền đảo ngược kết quả bầu cử”.
Michael Luttig, thẩm phán bảo thủ đã khuyên ông Pence rằng ông không có quyền đảo ngược kết quả bầu cử, cũng là người có mặt trong danh sách này.
Vào đầu tháng 6, trong một lời cảnh báo ớn lạnh, ông đã kết thúc phiên điều trần thứ 3 của ủy ban điều tra bằng cách nói rằng cựu tổng thống và những người ủng hộ đang chuẩn bị “nỗ lực lật ngược cuộc bầu cử năm 2024” như họ đã làm vào năm 2020.
Những người thua cuộc
Cái tên đầu tiên đầu tiên được nhắc tới là John Eastman, luật sư của cựu Tổng thống Trump.
Eastman được cho là bộ não đằng sau âm mưu đảo ngược kết quả bầu cử của ông Trump. Ông là người đã cố gắng biện minh cho những gì cựu Phó tổng thống Pence được yêu cầu làm: Từ chối xác nhận kết quả ở các bang quan trọng.
Mark Meadows, cựu nghị sĩ, đồng thời Chánh văn phòng Nhà Trắng thứ 4 và cuối cùng của ông Trump, cũng có mặt trong danh sách này.
Ông từng bị chuyển đến Bộ Tư pháp Mỹ vì tội khinh thường Quốc hội sau khi từ chối trình diện để cho lời khai tại Hạ viện về vụ bạo loạn tại Điện Capitol.
Theo các email được công bố vào tháng 6/2021, ông Meadows từng chỉ đạo Bộ Tư pháp Mỹ điều tra cáo buộc gian lận bầu cử ít nhất 5 lần. Thậm chí, ông còn yêu cầu Bộ Tư pháp điều tra thuyết âm mưu “Italygate”. Thuyết âm mưu này cho rằng dữ liệu cử tri trong cuộc bầu cử năm 2020 đã bị chỉnh sửa tại châu Âu, với sự “ngó lơ” của Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA).
Gương mặt thứ 3 được nhắc đến là Josh Hawley, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa từ Missouri, người có thể ra tranh cử tổng thống vào năm 2024.
Ông là thành viên đầu tiên trong Thượng viện Mỹ tuyên bố ủng hộ kế hoạch chặn công nhận chiến thắng của ông Joe Biden khi Quốc hội Mỹ họp lại.
 |
| Thượng nghị sĩ Josh Hawley giơ nắm đấm về phía đám đông tụ tập bên ngoài Điện Capitol vào ngày 6/1/2021. Ảnh: AP. |
Thượng nghị sĩ Missouri cũng nổi tiếng với hành động giơ nắm đấm trước những người biểu tình bên ngoài Điện Capitol vào ngày 6/1/2021, và bỏ chạy sau khi họ xông vào tòa nhà.
Hành động này đã dẫn đến tràng cười trong phòng điều trần và có thể ảnh hưởng đến hình ảnh của ông ở phe cánh hữu cứng rắn của đảng Cộng hòa.
Và sau tất cả, ông Donald Trump, cựu tổng thống hai lần bị luận tội, là người thua đậm nhất trong vụ việc này.
Vào năm 2016, ông Trump có câu nói nổi tiếng rằng các đảng viên Cộng hòa “sẽ giành được rất nhiều chiến thắng” dưới thời ông, họ “sẽ phát ốm và mệt mỏi vì chiến thắng”. Có những dấu hiệu cho thấy đảng cuối cùng đã phát ốm và mệt mỏi, nhưng vì thua cuộc.
Ủy ban điều tra vụ bạo loạn Điện Capitol hôm 19/12 đã khuyến nghị Bộ Tư pháp điều tra cựu Tổng thống Donald Trump về 4 tội danh hình sự, bao gồm xúi giục nổi dậy, âm mưu lừa đảo chính phủ Mỹ, âm mưu đưa ra tuyên bố sai sự thật và cản trở một thủ tục tố tụng chính thức, Hill đưa tin.
Họ cho rằng cựu tổng thống đã kích động người ủng hộ tấn công Điện Capitol và hỗ trợ người bạo loạn vi phạm nhiều luật liên bang. “Nếu không có ông ấy, những sự kiện trong ngày 6/1/2021 đã không xảy ra”, bản tóm tắt báo cáo của ủy ban cho biết.
Yêu cầu của ủy ban gửi tới Bộ Tư pháp đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử, Quốc hội Mỹ đề nghị truy tố hình sự đối với một cựu tổng thống, theo Reuters.
Nhưng đó vẫn chưa phải là tất cả điều tồi tệ. Việc bị Quốc hội đề nghị truy tố hình sự có thể khiến ông Trump phải đối mặt với những thách thức chính trị, và giúp Thống đốc Ron DeSantis hưởng lợi.
Theo kết quả cuộc khảo sát về ứng viên tiềm năng của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 được công bố hôm 13/12, Thống đốc bang Florida Ron DeSantis đã gây bất ngờ khi dẫn trước ông Trump với khoảng cách 23 điểm %.
Tiết lộ về tổng thống Mỹ
Mục Thế giới xin giới thiệu tủ sách về tổng thống Mỹ, cung cấp cho độc giả thông tin về các đời tổng thống Mỹ cùng những người thân của họ, qua đó cho phép chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn không chỉ vào cuộc đời của những nhà lãnh đạo xứ cờ hoa mà còn là vào nền chính trị Mỹ.
