Khi còn ở Nhà Trắng, ông Trump từng viết trên Twitter: "Chỉ cần tôi ra mặt vận động hoặc ủng hộ các ứng viên Thượng viện và Hạ viện (trong phạm vi hợp lý), họ sẽ thắng!".
Mùa bầu cử sơ bộ này đã cho thấy khẳng định trên của ông Trump không quá chênh lệch với kết quả thực tế. 92% số ứng viên được ông Trump ủng hộ trong những tháng qua đã giành chiến thắng khắp nước Mỹ.
Con số cao bất thường
Ông Trump đã ra mặt trong gần 200 cuộc bầu cử sơ bộ để ủng hộ các ứng viên đảng Cộng hòa chạy đua vào Thượng viện, Hạ viện hoặc vị trí thống đốc ở 39 trong số 50 bang.
Đây là con số cao bất thường. Trong đợt bầu cử giữa nhiệm kỳ hồi năm 2018, ông Trump chỉ ra mặt ủng hộ gần 90 ứng viên, theo website chuyên theo dõi bầu cử Mỹ. Cùng năm đó, cựu Tổng thống Barack Obama ủng hộ 94 ứng cử viên.
 |
| Biểu đồ thể hiện hiệu quả tranh cử của những ứng viên được ông Trump hậu thuẫn. Đồ họa: BBC. |
Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 tới đây sẽ quyết định ai được vào Quốc hội hoặc nắm các vị trí quan trọng khác cấp tiểu bang. Và khi đó, những người được ông Trump ủng hộ trong vòng bầu cử sơ bộ sẽ đại diện đảng Cộng hòa trong cuộc bỏ phiếu giữa nhiệm kỳ khắp Mỹ.
“Thực tế này thật đáng kinh ngạc vì hầu hết cựu tổng thống sẽ không ra mặt”, Charles Coughlin, một thành viên đảng Cộng hòa, nói. “Nhưng ông Trump không hề làm điều đó”.
Tuy đa số ứng viên được ông Trump ủng hộ đều chiến thắng, một thực tế cần chỉ ra là nhiều người trong số ấy đã nắm chắc phần thắng ngay từ đầu. Khoảng 54 ứng viên của ông Trump, gần 25%, ra tranh cử trong những cuộc đua không có đối thủ.
Phần lớn người được ông Trump ủng hộ (74%) đang đương chức. Họ là những đảng viên Cộng hòa đã vượt qua ngọn lửa thử thách của đợt bầu cử trước và hiện muốn tái cử. Chỉ một người đương chức thua cuộc dù được ông Trump ủng hộ, đó là ông Madison Cawthorne.
Ông Cawthorne hiện là hạ nghị sĩ đại diện bang Bắc Carolina trong nhiệm kỳ 2021-2023. Nhiệm kỳ của ông tới nay đã có nhiều bê bối.
"Rõ ràng là ông ấy đang ủng hộ một số người nắm chắc phần thắng để có thể tăng tỷ lệ chiến thắng. Đó chỉ là một chiến lược thông minh để làm đẹp thành tích", ông Whit Ayres, chiến lược gia lâu năm của đảng Cộng hòa, nói.
“Những lời ủng hộ khiến ông Trump trở thành nhân vật nổi bật nhất trong đảng Cộng hòa”, ông Ayres nói. "Nó làm tăng tầm ảnh hưởng của ông Trump khi mà các đảng viên Cộng hòa luôn muốn tìm kiếm sự ủng hộ của ông ấy”.
Đối với các vị trí mở - vị trí đang trống do người làm trước nghỉ hưu hoặc do tác động từ việc vẽ lại bản đồ tranh cử, 83% ứng viên được ông Trump hậu thuẫn đã chiến thắng. Con số này là 100% trong các cuộc bỏ phiếu mà người giành phần thắng sẽ phải đối mặt với người đương nhiệm của đảng Dân chủ vào tháng 11.
Ông Coughlin nói ông Trump coi "mọi ứng viên như người đại diện cho mình" nên chiến thắng của họ sẽ giúp tô điểm cho ông.
Thậm chí, với nhiều trường hợp, các ứng viên cũng có nét tương đồng với ông Trump. Trong số ứng viên không phải người đang đương chức được ông Trump hậu thuẫn, khoảng 80% là người da trắng và 70% là nam giới.
Và cũng như ông Trump khi lần đầu ra tranh cử tổng thống, nhiều ứng viên (53%) trong số ấy mới bước vào chính trường. Họ trước đó chưa từng đảm nhiệm chức vụ nào.
Những người này bao gồm bác sĩ nổi tiếng Mehmet Oz, cựu cầu thủ bóng bầu dục Bo Hines - người chỉ mới 26 tuổi và hiện là ứng viên đại diện đảng Cộng hòa sẽ tranh cử vào vị trí hạ nghị sĩ đại diện cho khu vực tranh cử số 13 của bang Bắc Carolina.
 |
| Số phận những đảng viên Cộng hòa chống lại ông Trump. Đồ họa: BBC. |
Bất lợi cho đảng Cộng hòa?
Xét trên nhiều phương diện thì những lần ông Trump lên tiếng ủng hộ ứng viên đảng Cộng hòa dường như không nhằm ra tay hỗ trợ, mà thực ra là để trả đũa những người từng chỉ trích ông.
"Lời ủng hộ của ông ấy như lời uy hiếp nhiều hơn: ‘Các ông bà nên bảo vệ tôi hoặc sẽ bị tôi chống đối”, bà Cheri Jacobus, người am hiểu nội tình đảng Cộng hòa, nói. Bà Jacobus ra khỏi đảng khi ông Trump trở thành ứng viên đại diện đảng này tranh cử tổng thống vào năm 2016.
Không có ứng viên nào bị chĩa mũi nhọn nhiều hơn 10 hạ nghị sĩ Cộng hòa từng bỏ phiếu luận tội ông Trump vì vai trò của ông trong cuộc bạo loạn Điện Capitol ngày 6/1/2021.
Trong số 6 người tái tranh cử năm nay, chỉ có hai người chiến thắng: Hạ nghị sĩ Dan Newhouse ở bang Washington, và Hạ nghị sĩ David Valadao ở bang California.
 |
| Đồ họa: BBC. |
Nhưng không phải lúc nào ông Trump cũng thắng khi muốn trừng phạt người cùng đảng Cộng hòa. Khi ông ủng hộ một ứng viên sẽ đối đầu với một ứng viên đương nhiệm khác cũng thuộc đảng Cộng hòa, ông chỉ thắng 4 trên 10 lần, với 5 lần thua và 1 lần ứng viên rút lui.
Bầu cử sơ bộ chủ yếu là các cuộc đấu nội bộ giữa thành viên đảng Cộng hòa. Nhưng cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 tới sẽ có sự tham gia của đa dạng cử tri - đảng viên Dân chủ, đảng viên Cộng hòa và cử tri dao động.
Trong bối cảnh ấy, một số tay mơ chính trị được cựu tổng thống ủng hộ có khả năng sẽ phải chật vật vì không quen với áp lực và nhịp độ của một chiến dịch tranh cử.
Và trong một số cuộc bầu cử, nhất là ở các bang dao động, cái gật đầu của ông Trump có thể lại là gánh nặng nếu nó buộc cử tri phải lựa chọn giữa một ứng viên thiên hữu của đảng Cộng hòa và một người chủ trương ôn hòa.
Kể từ khi chiến thắng trong bầu cử sơ bộ, một số ứng viên đảng Cộng hòa, như Blake Masters ở Arizona và Adam Laxalt ở Nevada, đã xóa những thông tin hay chi tiết có nhắc đến ông Trump khỏi các tài khoản mạng xã hội của họ.
Đối với ông Trump, người ngày càng thể hiện mong muốn tái tranh cử tổng thống vào năm 2024, kết quả tranh cử của các ứng viên được ông hậu thuẫn có thể hé lộ xác suất ông trở lại Nhà Trắng.
