Thi thể không đầu bị treo dưới cầu hay tay, chân bị chặt lìa nằm giữa đường phố... nếu chúng xuất hiện kèm mẫu giấy với dòng ký tự viết nguệch ngoạc "CJNG", tác giả của lời nhắn đẫm máu đó chính là Cartel Jalisco Nueva Generación (Băng đảng Jalisco thế hệ mới).
Với những người theo dõi cuộc chiến ma túy ở Mexico vài năm qua, sự trỗi dậy của CJNG thật sự đáng báo động.
Băng nhóm này vừa táo tợn vừa tàn nhẫn, với hiệu quả mua bán ma túy ngang với độ tàn bạo. Các đặc vụ chống ma túy của Mỹ thậm chí đã so sánh mức độ bạo lực và tinh vi của nhóm với tổ chức khủng bố Hồi giáo.
 |
| Andrés Izquierdo Velázquez, chánh thanh tra vùng Jalisco của cảnh sát liên bang Mexico, bị CJNG hành quyết rồi vứt xác ngoài đồng vào tháng 11/2019. Ảnh: El Universal. |
Cơ quan Chống Ma túy Mỹ (DEA) đã nhìn nhận CJNG là ưu tiên hàng đầu trong kỷ nguyên hậu El Chapo. Băng đảng mới nổi ở Mexico đang kiểm soát đường dây vận chuyển hàng tấn ma túy tổng hợp và thuốc giảm đau gây nghiện fentanyl vào lãnh thổ Mỹ mỗi tháng.
"CJNG chính là ưu tiên số 1 hiện nay", Bill Bodner, đặc vụ lãnh đạo văn phòng DEA ở Los Angeles, chịu trách nhiệm giám sát các biệt đội đặc vụ săn lùng thủ lĩnh CJNG, chia sẻ.
El Mencho
Nemesio Rubén Oseguera Cervantes, hay "El Mencho", chính là nhân vật mà đặc vụ Bodner cùng các cộng sự đang tập trung truy bắt. Ông trùm CJNG suốt thời gian qua luôn đi trước một bước, thoát khỏi mọi nỗ lực săn lùng của nhà chức trách Mỹ lẫn Mexico.
Giới chức hai nước đánh giá thủ lĩnh CJNG đã lấp đầy khoảng trống quyền lực mà "El Chapo" Guzmán để lại. Ông trùm khét tiếng của vùng Sinaloa bị bắt giữ vào năm 2016 và đang chịu án tù chung thân tại nhà giam an ninh tối đa Supermax, bang Colorado, Mỹ.
Trong kỷ nguyên hậu El Chapo, CJNG nhanh chóng chiếm quyền, trở thành một thế lực "chọc trời khuấy nước" và đang được xem là băng đảng khát máu nhất Mexico. Ngay cả nhóm tội phạm ma túy Zetas khét tiếng cũng phải dè chừng.
 |
| Nemesio Rubén Oseguera Cervantes, hay "El Mencho", là thủ lĩnh của CJNG. Ảnh: DEA. |
DEA treo thưởng đến 10 triệu USD cho bất kỳ ai cung cấp thông tin giúp bắt giữ El Mencho. Mức thưởng khủng nhưng giới chức Mỹ vẫn trắng tay trong cuộc săn lùng. Truy tìm El Mencho không khác gì tìm kiếm một "bóng ma", theo mô tả từ một nguồn tin DEA.
Đúng với tên gọi "thế hệ mới", băng đảng vùng Jalisco mới tồn tại khoảng một thập kỷ. Quá trình trỗi dậy còn thần tốc hơn cả tập đoàn tội phạm Sinaloa dưới thời El Chapo. Sức ảnh hưởng của CJNG trải rộng cả 6 châu lục. Riêng ở Mexico, quyền lực đen CNJG "vươn vòi bạch tuột" đến 28/34 bang.
DEA xác định hàng loạt thành phố lớn tại Mỹ, đặc biệt là Los Angeles, Chicago, Houston, Atlanta và New York, đang chịu tác động bởi ma túy từ mạng lưới CJNG. Tòa án liên bang đã truy tố vắng mặt El Mencho với nhiều tội danh, gồm: Buôn lậu ma túy, giết người và tham nhũng.
Lần theo dấu vết của El Mencho như mò kim đáy biển. Đội ngũ DEA có lúc đã khoanh vùng được tay trùm đang trốn trên núi, nhưng họ không tài nào xác định được địa điểm ẩn náu.
Thân thế của Nemesio Rubén Oseguera Cervantes trước khi CJNG trỗi dậy cũng không quá nổi trội. Tay trùm sinh năm 1966, tại Naranjo de Chila, một thị trấn nhỏ phía tây bắc Mexico. Ông bị bắt giữ ở Mỹ vào thập niên 1980 với tội danh mua bán ma túy.
Sau khi trở về Mexico, El Mencho đến Guadalajara và làm việc cho băng nhóm Milenio, dưới quyền tập đoàn tội phạm Sinaloa của Joaquín "El Chapo" Guzmán. Bằng một cách nào đó, quyền lực của El Mencho ngày càng lớn, lập nên CJNG vào năm 2010 và lao vào cạnh tranh đẫm máu với các băng đảng khác. Sau El Chapo bị bắt vào năm 2016, CJNG thêm lộng hành, tấn công mọi đối thủ.
 |
| Cảnh sát Mexico thu giữ vũ khí tại một cơ sở của CJNG năm 2019. Các tay súng làm việc cho băng đảng được vũ trang không khác gì quân đội. Ảnh: El Universal. |
Sự trỗi dậy bất ngờ và quá khứ không quá nổi trội của El Mencho phần nào lý giải vì sao việc truy lùng tay trùm hậu bối El Chapo lại khó khăn đến vậy. "El Mencho có vẻ kỷ luật hơn hẳn Chapo", đặc vụ Bodner nhận định.
"El Chapo thích sống hào nhoáng - xe, người đẹp, nhà hàng, rượu chè. El Mencho kiên định tránh xa hết những thứ này, chỉ tập luyện, ăn uống phù hợp, tránh rơi vào tầm ngắm", ông phân tích.
Một trong những thú tiêu khiển hiếm hoi mà tay trùm say mê là đá gà. Cũng vì vậy, giới giang hồ còn gọi El Mencho với biệt danh "Trùm gà trống".
Sống giữa thời chiến
"Tôi không thể tin con người có thể làm những điều như vậy. Chiến tranh đang diễn ra", một nhân chứng giấu tên trả lời NBC rằng con mình bị sát hại hơn một năm trước, mất xác.
Chính phủ Mexico ước tính hơn 61.000 người đã mất tích tại nước này, trong giai đoạn cuộc chiến ma túy diễn ra. Số vụ án giết người vượt mốc 31.000 vào năm 2019, được xem là đẫm máu nhất trong thời gian gần đây.
"Chính phủ không xử nổi bọn chúng", người nhân chứng chia sẻ.
"Khát máu" nhất chính là CJNG. Nhóm này còn táo tợn đăng tải nhiều hình ảnh kinh hoàng, gồm các vụ hành quyết và chặt đầu, trên mạng xã hội. Qua các nền tảng này, nhóm còn lan truyền các đoạn video tuyển mộ thành viên mới.
Theo một cựu quan chức tình báo Mexico, chiến lược của CJNG là nuôi "lính mới" từ nhỏ, khi những thành viên tiềm năng còn vị thành niên. Mồi nhử người tham gia đơn giản là tiền, việc làm và ma túy.
 |
| Nhóm sát thủ CJNG tháng 2/2018 đăng tải một đoạn video nhận trách nhiệm bắt cóc 2 đặc vụ liên bang Mexico, với cách dàn dựng ghi hình như khủng bố IS. Ảnh: El Pais. |
"Tuyển trạch viên" cho CJNG rải danh thiếp giới thiệu công khai. Logo của nhóm được biết đến trong các cộng đồng với mức phổ biến chẳng khác gì thương hiệu thời trang. Ở vài nơi, nhóm dùng chiến thuật Robin Hood - "lấy của người giàu, chia cho người nghèo". Họ phát thực phẩm và nhu yếu phẩm cho các khu dân cư thu nhập thấp.
Thanh thiếu niên sa lưới CJNG ngay lập tức bị hăm dọa, tra tấn và buộc trở thành "sicario" - các sát thủ cho ông trùm. Khi trưởng thành trong môi trường tội phạm, họ trở thành những tay súng máu lạnh thật sự, sẵn sàng tra tấn và chặt đầu nạn nhân theo lệnh. Mức độ tàn bạo của CJNG thậm chí được các chuyên gia và nhà chức trách so sánh với tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).
"Nếu chỉ xét ở khía cạnh bạo lực, so sánh này chính xác. Băng nhóm có thể không mang ý thức hệ tôn giáo, nhưng mức độ bạo lực thì ngang ngửa", đặc vụ Bill Bodner cho biết.
 |
| Hình ảnh trong một đoạn video tuyển mộ thành viên mới cho "Nhóm tinh nhuệ" của CJNG được chia sẻ trên mạng xã hội. Ảnh: Semana. |
DEA ghi nhận lượng ma túy tổng hợp và chất fetanyl gây nghiện đang được vận chuyển trái phép ngày một nhiều từ Mexico sang Mỹ. Một phần lớn luồng hàng cấm có bàn tay của CJNG.
Không như cần sa hay heroin, ma túy tổng hợp không cần diện tích đất lớn hay thời tiết lý tưởng để sản xuất và vận chuyển.
Các băng nhóm tội phạm chỉ cần một khu vực tách biệt khỏi tai mắt pháp luật là đủ cho chúng xây phòng điều chế. Ma túy tổng hợp lại mang về lợi nhuận lớn hơn nhiều so với những chất gây nghiện khác.
Bodner cho biết ma túy tổng hợp thời gian qua thậm chí tinh khiết hơn những lô hàng bị bắt trước đây. Giới chức an ninh bang Guanajuato, Mexico, nhận định tệ nạn nghiện chất kích thích tại Mỹ khiến nhu cầu ma túy tổng hợp tăng không ngừng, kéo theo lòng tham của những băng nhóm tội phạm và tình trạng bạo lực gia tăng.
