 |
| Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Barack Obama gặp nhau bên lề hội thượng đỉnh tại La Hay năm 2014. Ảnh: SCMP |
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đến Washington trong chuyến công du được đánh giá rất quan trọng đối với quan hệ ngoại giao 2 nước. Ông Tập sẽ có cuộc hội đàm với Tổng thống Barack Obama tại Nhà Trắng. Giới phân tích thế giới đưa ra khá nhiều dự đoán về những gì mà 2 nhà lãnh đạo sẽ thảo luận.
Ông Li Shengjiao, một nhà ngoại giao cao cấp từng là cố vấn cho Bộ Ngoại giao Trung Quốc trao đổi với Diplomat, rằng, mối quan hệ giữa Bắc Kinh – Washington đang tồn tại nhiều vấn đề phức tạp. Các vấn đề gồm hoạt động gián điệp không gian mạng, tỷ giá đồng nhân dân tệ và các tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Cuộc hội đàm giữa 2 cường quốc lớn nhất thế giới sẽ tạo ra sự khác biệt hay đơn giản chỉ là nghi thức ngoại giao?
Trong khi giới truyền thông Mỹ cho rằng chuyến thăm của ông Tập sẽ không làm thay đổi quan hệ song phương thì báo chí Trung Quốc có sự kỳ vọng cao vào cuộc hội đàm giữa 2 nhà lãnh đạo.
Ông Li lập luận: "Theo quan điểm của tôi, 2 nước có sự khác biệt nhất định, dựa trên những nghiên cứu của tôi trong thời gian gần đây, chuyến thăm của ông Tập có thể tạo ra một số kết quả cụ thể. Nếu không, cả Bắc Kinh và Washington đều gặp bất lợi trong thời gian tới".
Hợp tác kinh tế sẽ là vấn đề mấu chốt trong chương trình nghị sự, ông Li nhận định. Nhà ngoại giao kỳ vọng một số tiến bộ mới trong Hiệp ước đầu tư song phương (BIT). 6 ngày trước chuyến thăm của ông Tập, 92 CEO của các công ty lớn của Mỹ đã viết một lá thư cho chủ tịch Trung Quốc và người đồng cấp Mỹ về các vấn đề liên quan đến BIT.
Nhiệm vụ hàng đầu của ông Tập là ổn định mối quan hệ ngày càng phức tạp giữa 2 nước, trong đó, quan hệ thương mại là nền tảng cơ bản để xây dựng quan hệ song phương, ông Li lập luận. BIT có lợi cho cả 2 bên, đó có thể là chất xúc tác để ổn định và giải quyết các vấn đề nhạy cảm khác.
"Tôi nghĩ rằng đó là lý do tại sao ông Tập khởi đầu chuyến công du Mỹ ở Seattle, nơi ông có cuộc hội đàm với cộng đồng doanh nghiệp Mỹ, những đối tác có lợi ích trong BIT", ông Li chia sẻ.
Điểm nóng Biển Đông
 |
| Hoạt động bồi lấp của Trung Quốc trên Đá Subi thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Ảnh: CSIS |
Bên cạnh vấn đề kinh tế, tranh chấp hàng hải và hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông sẽ là vấn đề "nóng" trong hội nghị. Ông Li cho rằng, sẽ có nhiều vấn đề để 2 nhà lãnh đạo trao đổi về Biển Đông. Bắc Kinh không thể thực hiện sự nhượng bộ và Washington cũng không hy vọng vào một sự thỏa hiệp.
"Tranh chấp hàng hải là một vấn đề lớn trong quan hệ Trung – Mỹ, nhưng tôi không hy vọng nó sẽ trở thành vấn đề lớn trong hội nghị", ông Li nói.
Trong khi đó, ông J. Randy Forbes, chủ tịch Tiểu ban sức mạnh trên biển và dự đoán lực lượng, thuộc Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ, đã nêu ra 10 câu hỏi mà chủ tịch Trung Quốc cần trả lời trong cuộc hội đàm ở ông Obama.
Theo National Interest, vấn đề đầu tiên mà ông Forbes đưa ra, Trung Quốc có thiết lập Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên Biển Đông như điều họ đã làm ở biển Hoa Đông vào năm 2013 hay không?
Ngoài ra, hành động của Bắc Kinh thời gian gần đây ở Biển Đông đã vi phạm tinh thần của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, trong đó Bắc Kinh là một trong các bên tham gia ký kết. Trung Quốc có tuân theo UNCLOS để giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông một cách hòa bình hay không?
Nhà lãnh đạo Trung Quốc cần giải thích về tuyên bố hiện diện lâu dài ở Ấn Độ Dương và Địa Trung Hải. Điều này trái với phát ngôn lâu nay của Bắc Kinh về việc không quan tâm đến xây dựng căn cứ ở nước ngoài. Nghị sĩ Forbes cho rằng, những vấn đề mà ông nêu ra sẽ là cơ sở để Tổng thống Obama trao đổi thẳng thắn với người đồng cấp ở Trung Quốc.
Trong khi đó, nhà ngoại giao Li hy vọng, ông Tập sẽ trấn an Obama về các vấn đề đang khiến Washington lo lắng, đặc biệt là Biển Đông và an ninh mạng có thể khiến quan hệ song phương trở nên xấu đi.
