Ông Biden đã sai?

Quyết định bất ngờ của Tổng thống Joe Biden không chỉ gây ra làn sóng phản đối từ phía đảng Cộng hòa, dẫn đầu bởi Tổng thống đắc cử Donald Trump, mà còn từ chính các đồng minh Dân chủ. Ông Trump đã nhanh chóng tận dụng tình huống này để nhắc đến những người dẫn đầu cuộc bạo loạn Điện Capitol ngày 6/1/2021 mà ông từng ngụ ý sẽ ân xá khi quay lại Nhà Trắng.

“Liệu lệnh ân xá mà ông Joe dành cho con trai Hunter có bao gồm cả các ‘tù nhân 6/1’ - những người đã bị giam giữ nhiều năm qua không?”, ông Trump viết trên nền tảng Truth Social.

Trong khi đó, các đảng viên Dân chủ chỉ trích tổng thống đang tạo tiền lệ xấu, theo Guardian.

Hoen ố danh tiếng

Ông Jared Polis, thống đốc bang Colorado, cho rằng với quyết định ân xá, Tổng thống Biden đã đặt danh tiếng và di sản chính trị cá nhân vào thế rủi ro.

“Là một người cha, tôi hoàn toàn hiểu mong muốn tự nhiên của Tổng thống Joe Biden khi giúp con trai bằng quyết định ân xá. Nhưng tôi thất vọng khi ông ấy đặt gia đình lên trên lợi ích quốc gia”, ông Polis đăng trên X/Twitter.

“Đây là một tiền lệ xấu có thể bị lạm dụng bởi các tổng thống sau này và thật không may, sẽ làm hoen ố danh tiếng của chính ông ấy”, ông Polis nhận định.

Vị thống đốc cũng nhấn mạnh “khi trở thành tổng thống, vai trò của ông (Biden) là ‘người cha’ của cả quốc gia”.

“Ông Hunter đã tự đưa mình vào rắc rối pháp lý, và chúng ta có thể cảm thông với những khó khăn của ông ấy nhưng cũng cần thừa nhận rằng không ai đứng trên pháp luật - kể cả tổng thống hay con trai của tổng thống”, ông nói.

Tổng thống Joe Biden đã quyết định sử dụng quyền lực đặc biệt để xóa bỏ các bản án về súng và thuế của con trai. Ảnh: Reuters.

Ông Hunter Biden bị kết tội tại tòa án ở Delaware vào tháng 6/2023 vì khai gian trong đơn xin cấp phép sử dụng súng khi đang nghiện cocaine. Sau đó, ông cũng bị kết án về tội trốn thuế tại một tòa án ở California.

Quyết định sử dụng quyền lực đặc biệt của ân xá hành pháp để xóa bỏ các bản án về súng và thuế của con trai đi ngược lại với những tuyên bố trước đó, khi ông Biden và các phụ tá liên tục khẳng định sẽ không làm vậy. Giải thích quyết định này, Tổng thống Biden cáo buộc các vụ truy tố với con trai ông mang tính chính trị và sẽ không được làm rõ nếu ông không phải tổng thống.

Song lập luận này bị bác bỏ bởi Hạ nghị sĩ Greg Stanton, đảng viên Dân chủ từ Arizona.

“Tôi tôn trọng Tổng thống Biden, nhưng tôi nghĩ lần này ông ấy đã sai. Đây không phải một vụ truy tố mang động cơ chính trị. Ông Hunter đã phạm tội hình sự và bị một bồi thẩm đoàn xét xử”, ông Stanton đăng trên mạng xã hội.

Thượng nghị sĩ Dân chủ Michael Bennet, từ Colorado, cũng chỉ trích ông Biden, cho rằng quyết định này “đặt lợi ích cá nhân lên trên nghĩa vụ và tiếp tục làm xói mòn niềm tin của người dân Mỹ vào một hệ thống tư pháp công bằng và bình đẳng cho mọi người”.

Thượng nghị sĩ bang Vermont Peter Welch cũng cho biết hành động này “là điều dễ hiểu từ một người cha thương con, nhưng không phải bước đi khôn ngoan từ một lãnh đạo quốc gia”.

Nghị sĩ bang Ohio Greg Landsman cũng đồng tình. “Là một người cha, tôi hiểu điều này. Nhưng với tư cách một người mong muốn khôi phục niềm tin vào giới công chức, đây là một bước lùi”, ông viết.

Bước đi thất vọng

Trong khi đó, ông Joe Walsh - cựu nghị sĩ đảng Cộng hòa phản đối ông Trump và từng ủng hộ ông Biden - gọi lệnh ân xá này là bước đi đầy thất vọng, tạo điều kiện để ông Trump hợp lý hóa các lệnh ân xá gây tranh cãi mà ông ban hành cho bạn bè và người ủng hộ.

“Điều này chỉ làm tăng thêm sự hoài nghi của người dân với giới chính trị. Sự hoài nghi đó lại củng cố vị thế của ông Trump vì ông ấy có thể nói: ‘Tôi không phải mối đe dọa duy nhất. Ai cũng làm thế này. Nếu tôi làm điều gì đó vì con tôi, con rể tôi, thì hãy nhìn xem, ông Joe Biden cũng làm vậy’. Đây là một hành động ích kỷ, chỉ càng làm tăng thêm sức mạnh cho ông Trump về mặt chính trị”, ông Walsh nói trên MSNBC.

Trên tạp chí Atlantic, bình luận viên Jonathan Chait lập luận tổng thống đương nhiệm đã phá vỡ các giá trị dân chủ mà trước đây ông từng ủng hộ.

“Việc gìn giữ các nguyên tắc trở nên khó khăn hơn nhiều khi những người bảo vệ nổi tiếng nhất lại công khai vi phạm chúng. Với quyết định ân xá này, cũng như việc cố chấp tranh cử nhiệm kỳ hai dù không thể thắng, ông Biden đã chọn ưu tiên cảm xúc cá nhân hơn là bảo vệ đất nước”, ông Chait viết.

Quyết định bất ngờ của ông Biden nhận sự chỉ trích từ cả đồng minh và đảng đối thủ. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, một số đảng viên Dân chủ đã đứng ra bảo vệ tổng thống.

“Về vụ việc của ông Hunter. Dựa trên các tình tiết cơ bản, thực tế là không có công tố viên nào ở Mỹ sẽ buộc tội vụ án này”, ông Eric Holder, Bộ trưởng Tư pháp dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, viết trên X/Twitter.

“Nếu tên ông ấy là Joe Smith thì giải pháp cơ bản và công bằng hơn sẽ là từ chối khởi tố. Quyết định ân xá là hoàn toàn chính đáng”, ông nhận định.

Hạ nghị sĩ Jasmine Crockett, từ bang Texas, thậm chí còn đi xa hơn khi nói: “Hãy để tôi là người đầu tiên chúc mừng tổng thống”.

“Cuối cùng thì chúng ta đều biết có một tội phạm bị kết án với 34 tội danh sắp bước vào Nhà Trắng”, bà nói trên MSNBC, đề cập đến việc ông Trump bị kết án tại một tòa án New York về tội làm giả tài liệu liên quan đến vụ chi trả tiền bịt miệng cho diễn viên phim khiêu dâm.

Bà Crockett cũng ám chỉ tới các cáo buộc chống lại nhiều ứng cử viên nội các của ông Trump: “Với bất kỳ ai muốn kêu ca vì quyết định ân xá cho con trai của ông Biden lúc này, tôi sẽ nói họ hãy tự soi lại mình vì chúng ta đều biết nội các (được đề cử) có nhiều người bị cáo buộc tấn công tình dục hơn bất kỳ nội các nào trước đây trong lịch sử Mỹ”.

Song bà Sarah Longwell - chiến lược gia đảng Cộng hòa phản đối ông Trump và là người ủng hộ chiến dịch tranh cử của Phó tổng thống Kamala Harris - viết: “Lý lẽ ‘Trump còn tệ hơn’ không bao giờ là một lập luận đúng đắn để biện minh cho hành vi sai trái”.

“Ông Biden biết (quyết định ân xá) là sai. Đó là lý do tổng thống từng nhiều lần cam kết sẽ không làm như vậy. (Quyết định ân xá) không khiến ông ấy giống ông Trump, cũng không xóa bỏ sự mục rũa đặc biệt nghiêm trọng trong nội các được ông Trump đề cử. Nó đơn giản là một sai lầm, và chúng ta nên thừa nhận để không quên rằng đúng - sai vẫn tồn tại và tổng thống của chúng ta cần nhận thức được điều đó”, bà viết.