Ngày 18/5, Bộ Ngoại giao Mỹ tổ chức buổi họp báo tại Washington với nội dung về chuyến thăm Việt Nam và Nhật Bản của Tổng thống Barack Obama. Chủ trì cuộc họp là Giám đốc phụ trách châu Á của Hội đồng An ninh Quốc gia Daniel Kritenbrink và Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực Đông Á Daniel Russel.
Ông Kritenbrink cho biết Tổng thống Obama sẽ rời Mỹ từ ngày 21/5 (giờ địa phương) để đến Việt Nam. Tại Hà Nội, ông sẽ được Chủ tịch nước Trần Đại Quang tiếp đón, sau đó hội đàm cùng các lãnh đạo cấp cao của Việt Nam bao gồm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Sau đó, Tổng thống Obama sẽ đến TP HCM để gặp gỡ những lãnh đạo trẻ trong chương trình Học bổng YSEALI dành cho Thủ Lĩnh Trẻ và cộng đồng doanh nhân.
“Qua những buổi hội đàm chính thức và tiếp xúc công chúng, tổng thống sẽ nhấn mạnh chiều rộng và chiều sâu của quan hệ đối tác Mỹ - Việt Nam và những tiến bộ nổi bật mà 2 quốc gia cùng đạt được trong những năm qua”, ông Kritenbrink cho biết.
 |
| Buổi họp báo ở Washington ngày 18/5 để thông tin về chuyến thăm Việt Nam và Nhật Bản của Tổng thống Obama. |
Ông Kritenbrink nhận định chuyến thăm châu Á lần này của ông Obama tiếp tục khẳng định củng cố sự cam kết của tổng thống trong chính sách tái cân bằng.
“Đây là chuyến đi thứ 10 của Tổng thống Obama tới khu vực này, tiếp nối những nỗ lực gắn kết với khu vực từ đầu năm đến nay bao gồm hội nghị cấp cao đầu tiên trong lịch sử với lãnh đạo các nước ASEAN ở Sunnylands hồi tháng 2, cuộc gặp 3 bên với Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và Tổng thống Hàn Quốc Park Geun Hye, cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi tháng 3…”, ông Kritenbrink nói.
Việt Nam là đối tác ngày càng quan trọng của Mỹ
Giám đốc phụ trách châu Á của Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ khẳng định, lần công tác này là sự chứng tỏ 2 yếu tố quan trọng của chính sách Tái cân bằng. “Đầu tiên chính là xây dựng mối quan hệ đối tác với những đối tác mới nổi trong khu vực như Việt Nam, sau đó là thắt chặt quan hệ với các đồng minh, cụ thể là Nhật Bản vốn là trọng tâm trong chiến lược châu Á của Mỹ”.
Vị quan chức của NSC đánh giá, Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đánh dấu cả sự tiến bộ và tiềm năng trong hợp tác kinh tế với Việt Nam.
 |
|
Giám đốc phụ trách châu Á của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Daniel Kritenbrink . Ảnh: CSIS |
“Những tác động kinh tế và chiến lược từ TPP, cùng việc nó giúp thúc đẩy cải cách ở Việt Nam trên hàng loạt lĩnh vực, là một phần trong chương trình nghị sự của 2 bên”.
Theo ông Kritenbrink, Tổng thống Obama cũng có thể sẽ nêu lên một số thỏa thuận thương mại khả thi trong chuyến thăm, qua đó nhấn mạnh những lợi ích to lớn từ hợp tác kinh tế.
Về hợp tác an ninh, giám đốc NSC nêu rõ, một trong những điểm định hình mối quan hệ đối tác trong thế kỷ 21 với Việt Nam là những cam kết chung nhằm thúc đẩy một trật tự dựa trên luật pháp ở châu Á - Thái Bình Dương. Qua đó, các quốc gia có thể theo đuổi những mục tiêu của họ một cách hòa bình và phù hợp luật pháp quốc tế.
“Mối quan hệ quân sự giữa 2 nước đã bao phủ nhiều lĩnh vực, từ hỗ trợ nhân đạo, hợp tác giải cứu thiên tai, đến gìn giữ hòa bình. Chúng tôi trông đợi những cuộc đối thoại với các lãnh đạo Việt Nam, về việc hợp tác để nâng cao năng lực bảo đảm an ninh hàng hải của Việt Nam”.
Ông Kritenbrink nhận định, mối quan hệ nhân dân và hợp tác giáo dục đã giúp xây dựng lòng tin giữa người dân 2 nước. “Hiện nay, Việt Nam là nước có nhiều du học sinh tại Mỹ hơn bất kỳ quốc gia Đông Nam Á nào. Khoảng 12.000 thanh niên Việt đã tham gia chương trình YSEALI.
Việc ngày càng nhiều người trẻ hào hứng và muốn thúc đẩy gắn kết với Mỹ trở thành nền tảng vững chắc cho mối quan hệ trong những thập kỷ tới”.
Đối mặt với quá khứ, hướng tới tương lai
Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel khẳng định: “Chuyến đi Việt Nam và Nhật Bản lần này là một cuộc công du lịch sử. Với chính sách Tái cân bằng, chúng ta đã nỗ lực hòa giải phi thường với 2 nước cựu thù. Sau những cuộc chiến cay đắng, chúng ta đang xây dựng các mối quan hệ hợp tác và đối tác vượt bậc”.
Ông Russel đánh giá về Việt Nam trong vai trò là một đối tác của Mỹ đã luôn “tuân thủ các luật quốc tế về biển, quyết tâm xử lý căng thẳng và tranh chấp trên Biển Đông một cách hòa bình; là đối tác nỗ lực bảo vệ con sông Mekong là nguồn sống của hàng triệu người tại nhiều quốc gia”.
 |
|
Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực Đông Á Daniel Russel . Ảnh: Reuters |
“Đây là chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Obama đến Việt Nam và là chuyến thăm của tổng thống Mỹ trong một thập kỷ. Điều quan trọng hơn là sự kiện này nhấn mạnh những tiến bộ đáng kể mà chúng ta đã đạt được.
Điều rất rõ ràng là, mối quan hệ song phương vững mạnh đối với quốc gia năng động cùng 90 triệu dân mang lại lợi ích cho cả 2 nước. Việt Nam ngày càng trở thành đối tác quan trọng của Mỹ trên nhiều lĩnh vực”, ông Russel nói.
Theo trợ lý ngoại trưởng Mỹ, nhiều quan chức lưỡng đảng tại Mỹ đều nhận thức rằng điều quan trọng trong mối quan hệ với Việt Nam là đối diện với quá khứ, hướng về tương lai để thắt chặt mối quan hệ.
“Về những tàn tích chiến tranh, Mỹ đang giúp Việt Nam rà phá bom mìn còn chưa phát nổ, giải độc ở những vùng nhiễm dioxin. Đối với hợp tác hiện tại, chúng ta đang hợp tác trên nhiều lĩnh vực, từ cấp khu vực đến toàn cầu.
Khi hướng đến một tương lai tươi sáng, 2 bên đang chuẩn bị để thực thi đầy đủ TPP. Mỹ và Việt Nam cũng hợp tác để giúp Việt Nam đạt những tiến bộ về nhân quyền và thực hiện cải cách pháp lý quan trọng.
Hai nước cũng sẵn sàng mở rộng mối quan hệ nhân dân, trong khi Mỹ cam kết đầu tư vào thế hệ trẻ của Việt Nam, như chương trình YSEALI và hỗ trợ xây dựng Đại học Fulbright”, ông Russel nói.
Một số phóng viên quốc tế đã đặt câu hỏi cho 2 quan chức Mỹ về khả năng bãi bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Trả lời một nhà báo từ Trung Quốc, ông Russel nhắc lại việc Mỹ đã dỡ bỏ cấm vận vũ khí một phần với Việt Nam từ năm 2014. Bộ Ngoại giao Mỹ đã tiến hành cân nhắc mọi đề xuất mua vũ khí theo từng trường hợp một, tuân thủ luật pháp và quy định Mỹ, với trọng tâm đánh giá là nhân quyền.
