Trong bài phát biểu có thời lượng chừng 16 phút, ông chủ Nhà Trắng nói rõ ràng và đầy đủ quan điểm của ông về cuộc khủng hoảng tại Syria. Obama nói ban đầu ông không muốn can thiệp vào Syria bằng vũ lực, nhưng vụ tấn công bằng vũ khí hóa học ở ngoại ô thành phố Damascus hôm 21/8 đã vượt qua ranh giới mà ông đặt ra. Ông muốn tấn công chính phủ Syria vì họ đã gây nên vụ tấn công.
"Nếu chúng ta không hành động, chế độ Assad sẽ tiếp tục sử dụng vũ khí hóa học. Do lệnh cấm sử dụng vũ khí hóa học trở nên vô hiệu, các nhà độc tài khác sẽ không có lý do gì để đắn đo mỗi khi dùng hóa chất độc", ông nói.
Hôm 9/9, Nga đề nghị chính phủ Syria giao nộp vũ khí hóa học cho cộng đồng quốc tế để tránh đòn trừng phạt của phương Tây. Trong bối cảnh gần một nửa lãnh thổ đã thuộc về phe đối lập và tiềm lực quân sự sẽ suy yếu nếu phương Tây tấn công, chính phủ Syria đã chấp nhận sáng kiến của Nga. Đề xuất của Moscow giúp Obama có thêm thời gian để toan tính và cũng mang tới cho ông cơ hội để rút lui nếu quốc hội không tán thành việc trừng phạt Syria bằng vũ lực. Mặc dù vậy, ông vẫn không tin sáng kiến của Nga sẽ trở thành hiện thực.
 |
| Tổng thống Barack Obama đọc bài phát biểu trên truyền hình trong khoảng 15 phút. Ảnh: AP. |
"Trong mấy ngày qua, chúng ta đã thấy một số biểu hiện đáng khích lệ. Vì thế tôi đã yêu cầu hạ viện hoãn bỏ phiếu về đề xuất tấn công Syria để chờ đợi kết quả từ những nỗ lực ngoại giao. Hiện giờ chúng ta chưa thể nói đề xuất của Nga sẽ thành công hay không. Chúng ta sẽ chỉ ký thỏa thuận nếu chúng ta biết chắc chế độ của Assad giữ lời hứa. Nhưng sáng kiến này có thể loại trừ mối đe dọa của vũ khí hóa học mà không phải sử dụng vũ lực, bởi Nga là một trong những đồng minh mạnh nhất của Assad. Nhưng các tàu chiến của Mỹ ở phía đông Địa Trung Hải và các lực lượng khác ở Trung Đông vẫn giữ nguyên vị trí để có thể tấn công Syria nếu các nỗ lực ngoại giao thất bại", ông nói.
Obama không công bố thời hạn chót cho các nỗ lực ngoại giao, song nói rằng Mỹ sẽ thảo luận với Nga và Trung Quốc để đưa ra một nghị quyết tại Hội đồng Bảo an. Nghị quyết sẽ yêu cầu Assad giao nộp toàn bộ chất độc hóa học.
Mặc dù vậy, thông điệp chủ đạo của Obama vẫn là: Ông muốn tránh hành động quân sự để nhường chỗ cho giải pháp ngoại giao trong vấn đề Syria, điều mà phần lớn dân Mỹ mong muốn.
Dường như bài phát biểu của Obama đã tác động tới nhiều nghị sĩ đang do dự. Chris Collins, một hạ nghị sĩ Cộng hòa từ bang New York, nói rằng lời lẽ của tổng thống khiến ông muốn phản đối đề xuất trừng phạt Syria bằng vũ lực.
"Tôi từng hy vọng tổng tư lệnh quân đội Mỹ sẽ lập luận một cách đáng thuyết phục về việc sử dụng vũ lực với Syria. Nhưng ông ấy đã không thể làm việc đó", Collins nói.
