Khác với những kỳ vọng của nhiều chuỗi bán lẻ và người dùng với những động thái mới từ Apple Việt Nam vào đầu năm 2022, thị trường trong nước chưa được "thăng hạng". Người dùng vẫn phải chờ mua dòng iPhone 14 chính hãng chậm hơn khoảng 1 tháng so với các thị trường cấp 1 của Apple.
Không chỉ vậy, đây cũng là lần đầu tiên giá các sản phẩm Apple tại Việt Nam lao dốc nhanh chóng khi mới qua mùa mua sắm Tết. iPhone 14 không còn giữ giá như trước, giá máy mới hiện nay thấp hơn những đợt đầu tới hàng triệu đồng. Các chuỗi bán lẻ cũng đang lao vào cuộc chiến giảm giá.
iPhone 14 khan hàng thời gian đầu
Tương tự các phiên bản tiền nhiệm, người dùng Việt phần lớn quan tâm phiên bản cao cấp, khiến iPhone 14 Pro/Pro Max "cháy hàng" ngay trong ngày đầu mở bán.
Với thị hiếu ưa chuộng mẫu máy "xịn nhất” của người Việt, iPhone 14 Pro Max đã chiếm hơn 80% lượng đơn đặt trước tại các chuỗi bán lẻ và cũng là mẫu máy khan hàng, tăng giá từ 1-5 triệu đồng tùy vào màu sắc tại một số đại lý ủy quyền chính hãng (AAR).
Ngoài nhu cầu lớn của người dùng, sự đình trệ dây chuyền ở Trung Quốc khiến iPhone 14 Pro/Pro Max rơi vào tình trạng thiếu hàng trầm trọng không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới.
 |
| Lượng sản phẩm non-phone tồn kho nhiều khiến các chuỗi bán lẻ chịu áp lực về dòng tiền và doanh số. Ảnh: Hải Dương. |
Đứng trước nhu cầu chênh lệch giữa các mẫu iPhone 14 và nhóm sản phẩm còn lại (thường được gọi là non-phone, bao gồm iPad, MacBook, Apple Watch...), các nhà cung ứng sản phẩm Apple tại Việt Nam đã đưa ra chính sách nhập hàng theo dạng "bia kèm lạc".
Cụ thể, muốn nhập được các mẫu bán chạy như iPhone 14 Pro/Pro Max, chuỗi đại lý bán lẻ ủy quyền sẽ phải nhập thêm hàng loạt phụ kiện hoặc sản phẩm non-phone đi kèm. Ví dụ với đơn hàng nhập 10 chiếc iPhone 14 Pro/Pro Max, chuỗi phải nhập kèm theo 200 chiếc AirPods, 100 chiếc Apple Watch, 50 chiếc Apple Pencil, 200 chiếc ốp chính hãng.
Các mẫu iPhone bán không chạy bằng như iPhone 11, iPhone 13, 2 bản iPhone 14 thường cũng nằm trong danh sách nhập kèm. Tình trạng khan hàng càng căng thẳng, chuỗi càng phải nhập thêm những sản phẩm kén khách hơn như cổng mở rộng kết nối, iPad Pro bản cao.
Với các sản phẩm không mong muốn này, một số đại lý phải bán thấp hơn giá nhập để nhanh chóng đẩy được hàng. Điều này khiến nhiều chuỗi rơi vào cảnh bị chôn dòng tiền ở các sản phẩm khó bán.
Một nhà phân phối của Apple tại Việt Nam nói với Zing rằng đây là chính sách từ phía Apple Việt Nam để giúp doanh số không bị quá thiên về iPhone. Sau đó, khi lượng hàng về nhiều, chính sách đã được ngừng áp dụng.
Giá giảm sâu từ sau Tết Nguyên đán
Sau sóng gió khan hàng iPhone 14 cuối năm 2022, thị trường lại rơi vào tình trạng dư thừa hàng trong quý I. Trong khi nhiều chuỗi bán lẻ dự đoán dòng iPhone 14 sẽ tiếp tục khan hàng tới tận quý II, từ sau Tết Nguyên đán lượng hàng iPhone 14 về nhiều, vượt xa mức hấp thụ.
Chia sẻ với Zing, đại diện một chuỗi bán lẻ nằm trong nhóm top 5 thị phần của Apple tại Việt Nam cho rằng Apple Việt Nam đã "nhồi" hàng vào thị trường, khiến iPhone dư thừa và mất giá nhanh.
Bên cạnh đó, ông Đoàn Văn Hiểu Em, thành viên Hội đồng quản trị Thế giới Di động (MWG) cũng cho rằng việc nhập hàng từ Apple có nhiều quy chuẩn, doanh nghiệp có thể bị ảnh hưởng nặng nếu như không sáng suốt. Chia sẻ này được đại diện MWG nói ra trong Đại hội đồng cổ đông thường niên vào ngày 8/4.
 |
| Giá iPhone 14 tại Việt Nam biến động theo từng ngày. Ảnh: Tân Nguyễn. |
Một quyết định khác từ các chuỗi dẫn đến tình trạng trên là việc đặt hàng "khống", số lượng quá cao so với nhu cầu thực. Đây là hành vi đến từ việc đánh giá thị trường các năm trước, khi lượng máy được Apple và nhà phân phối phân bổ thường thấp hơn nhu cầu đặt hàng. Các chuỗi chỉ có một tuần để đánh giá tình hình sau khi ngày mở bán chính thức được công bố, có thể dẫn đến nhận định sai lầm.
Cách đặt "khống" số lượng hàng này đã mang lại tác dụng ngược cho chuỗi bán lẻ khi thị trường có thay đổi đột ngột. Đầu năm nay khi số lượng iPhone 14 dồi dào, hàng về liên tục giai đoạn sau Tết Âm lịch, đúng vào khi nhu cầu thị trường giảm mạnh, các đại lý "trở tay không kịp".
Có thể thấy từ tháng 2 tới nay, iPhone 14 Pro Max liên tục phải giảm giá tại các chuỗi bán lẻ, tạo ra cuộc chiến giá giữa các AAR có thị phần lớn và nhóm có thị phần nhỏ. Cạnh tranh sát ván đã khiến thị trường bán lẻ công nghệ Việt Nam lần đầu ghi nhận việc các ông lớn như Thế Giới Di Động, FPT Shop hạ giá ngang bằng với nhóm nhà bán lẻ quy mô nhỏ hơn.
Khoảng cách giá iPhone 14 Pro Max giữa các nhà bán lẻ chỉ còn được tính bằng vài chục nghìn đồng thay vì thay vì 1-3 triệu đồng như các thế hệ iPhone trước. Nhiều chuỗi nhỏ, trước đây vốn cạnh tranh chủ yếu bằng giá, gặp khó khi đối mặt tình trạng này.
"Năm đầu tiên chúng tôi được lên làm đại lý bán lẻ ủy quyền của Apple tại Việt Nam, cũng là năm đầu chuỗi ghi nhận thua lỗ trầm trọng", đại diện một AAR nhỏ tại TP.HCM chia sẻ.
Trong buổi họp Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2023 của Công ty CP Bán lẻ kỹ thuật số FPT (FPT Retail - công ty mẹ của FPT Shop) diễn ra vào ngày 18/4, bà Nguyễn Bạch Điệp - Chủ tịch Hội đồng quản trị doanh nghiệp - chia sẻ giá iPhone tại Việt Nam đang thấp nhất thế giới. Bà Điệp cho biết FPT Shop cũng phải hạ giá khi các đối thủ cạnh tranh hạ giá sâu, bán dưới giá nhập.
"Dĩ nhiên trong quá trình thị trường khó khăn sẽ có 'đánh nhau' nhưng lâu dài chỉ kéo nhau xuống, không ăn được của nhau đâu. Cuộc chiến về giá, chúng tôi đánh giá không phải là bài toán hay. Trong ngắn hạn thị trường hạ, chúng tôi cũng sẽ hạ để bán được hàng", bà Điệp nhận định.
Đánh giá về những thông tin trên, thành viên HĐQT FPT Retail Hoàng Trung Kiên nói rằng cuộc chiến về giá chắc chắn sẽ có ảnh hưởng đến toàn ngành, bởi các công ty cần có biên lợi nhuận để kinh doanh các mặt hàng.
"Tại sao phải chạy đua, nếu các chuỗi khác cũng bán rẻ theo thì đây là trò chơi tổng 0, không ai có lợi", ông Kiên nói.
Trong tháng 4 này, thị trường sẽ tiếp tục đón thêm một lô lớn iPhone 14, số lượng tương đương với lô hàng về sau dịp Tết Âm lịch.
Theo nguồn tin của Zing, khi giá iPhone 14 "sập" mạnh trong nhiều tháng qua, Apple Việt Nam đã đưa ra chương trình hỗ trợ các chuỗi bán lẻ bằng cách hoàn lại tiền chênh lệch với những sản phẩm đã nhập về, chưa kích hoạt nhưng đã giảm giá mạnh trên thị trường. Việc hoàn lại tiền được thực hiện thông qua nhà phân phối, giúp các chuỗi bán lẻ giảm bớt gánh nặng khi nhập hàng trong giai đoạn thị trường kém tích cực.
iPhone 14 nói riêng và các sản phẩm Apple nói chung trong quý IV/2022 và quý I/2023 đã gặp không ít sóng gió. Thị trường công nghệ Việt được dự báo sẽ còn ảm đạm trong nhiều quý tới. Đây sẽ là những thử thách với hãng trước khi đưa về thế hệ iPhone 15, dự kiến ra mắt trong 5 tháng nữa.
Những câu chuyện bên trong Apple
Văn hóa bí mật luôn là một điểm đặc biệt của Apple. Cuộc đời Steve Jobs, Tim Cook và quá trình sáng tạo những sản phẩm quan trọng như iPhone thường chỉ được tiết lộ qua những trang sách, nơi các tác giả dành nhiều năm để mang tới những câu chuyện hấp dẫn
