Tại họp báo chiều 28/8, Thủ tướng Shinzo Abe chính thức thông báo quyết định từ chức vì căn bệnh viêm đại tràng kinh niên có dấu hiệu tái phát. Với diễn biến này, đảng cầm quyền LDP buộc phải gấp rút tổ chức bầu cử nội bộ để tìm người kế nhiệm ghế chủ tịch đảng của ông Abe.
Người kế nhiệm còn phải trải qua cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội trước khi chính thức trở thành tân thủ tướng - điều được coi là dễ dàng khi LDP đang chiếm đa số ở Hạ viện.
 |
| Thủ tướng Shinzo Abe cúi đầu trước quốc kỳ Nhật trong họp báo từ chức. Ảnh: Reuters. |
Trong thời gian tới, ông Abe và nội các sẽ tiếp tục điều hành chính phủ nhưng không được đưa ra chính sách mới. Tân thủ tướng Nhật Bản cũng chỉ được giữ chức vụ cho đến cuối nhiệm kỳ của chính phủ LDP vào tháng 9/2021, trước khi Nhật Bản tổ chức tổng tuyển cử.
Những "cận vệ già"
Theo Reuters, một trong những ứng viên nổi bật cho vị trí này là Phó thủ tướng, Bộ trưởng Tài chính Taro Aso. Chính trị gia 79 tuổi là thành viên nòng cốt trong chính quyền của ông Shinzo Abe. Nếu không đạt được đồng thuận về người kế nhiệm, các nghị sĩ LDP có thể đưa ông Aso lên làm lãnh đạo tạm thời.
Năm 2008, ông Aso cũng được bầu làm lãnh đạo LDP và thủ tướng sau khi ông Abe từ chức vì vấn đề sức khỏe. Chỉ một năm sau, đảng này chịu thất bại lịch sử trước đối thủ và đánh mất vị thế lãnh đạo chính phủ trong vòng 3 năm.
Chánh văn phòng Nội các Yoshihide Suga, 71 tuổi, cũng được xem là ứng viên tiềm năng. Ông là "chính trị gia tự thân" - không xuất thân từ gia đình có truyền thống chính trị - và là trợ lý trung thành của ông Abe kể từ nhiệm kỳ ngắn ngủi 2006-2007. Ông Suga nằm trong nhóm thành viên LDP động viên ông Abe tái tranh cử chủ tịch đảng vào năm 2012.
Giới quan sát bắt đầu xem ông Suga là ứng viên kế nhiệm khi ông được chọn làm người công bố niên hiệu Reiwa cho triều đại của Nhật hoàng Naruhito vào tháng 4/2019.
Ông có sức ảnh hưởng lớn trong chính quyền của Thủ tướng Abe, giữ vai trò người phát ngôn cho chính phủ, điều phối chính sách và giữ kỷ cương nội bộ. Dù vậy, thách thức lớn nhất của chính trị gia kỳ cựu LDP là vượt qua những bê bối từng khiến 2 bộ trưởng thân cận ông mất chức vào tháng 10/2019.
Có những đồn đoán ông Abe ủng hộ cựu ngoại trưởng Fumio Kishida, 63 tuổi, làm người kế nhiệm. Chính trị gia gốc Hiroshima lại không được đánh giá cao trong những cuộc khảo sát cử tri.
Bên cạnh đó, ông thuộc nhóm ôn hòa trong nội bộ LDP và không quá hào hứng với mong muốn xét lại hiến pháp hòa bình của người tiền bối. Thủ tướng Abe trong phát biểu từ chức của mình vẫn bày tỏ kỳ vọng người kế nhiệm, dù là ai, sẽ tiếp tục nỗ lực cải cách hiến pháp.
 |
| Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koizumi thông báo dự định kết hôn vào năm 2019 với biên tập viên truyền hình Christel Takigawa. Ảnh: Kyodo. |
Ngôi sao mới nổi
Ngoài những gương mặt nổi tiếng trung thành với ông Shinzo Abe, một số chính trị gia mới nổi trong LDP cũng có khả năng được cân nhắc.
Trong nhóm này, đáng chú ý nhất là Bộ trưởng Quốc phòng Taro Kono, 56 tuổi. Dù có một số quan điểm khác biệt với thủ tướng đương nhiệm, ông Kono vẫn bày tỏ sự ủng hộ trong các chính sách then chốt của chính phủ Abe, bao gồm lập trường cứng rắn với Hàn Quốc về di sản thời chiến.
Ông Kono còn là chính trị gia được đào tạo nước ngoài và nói tiếng Anh trôi chảy. Trước khi sang Bộ Quốc phòng Nhật Bản, ông giữ vị trí lãnh đạo Bộ Ngoại giao và từng là bộ trưởng chuyên trách cải cách hành chính. Chính trị gia này xuất thân từ gia đình quyền thế với cha ông (Yohei Kono) từng là cựu chánh văn phòng nội các.
Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi cũng nổi lên là nhân vật tiềm năng. Ông chứng tỏ năng lực của mình với giai đoạn giữ chức bộ trưởng chuyên trách kinh tế, trực tiếp đàm phán với Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer.
Trước đó, ông giữ chức bộ trưởng Thương mại Nhật Bản và dẫn dắt đàm phát Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Cái tên đình đám nhất trong danh sách ứng viên thời gian qua lại là gương mặt trẻ nhất trong nội các - Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koijumni. Chính trị gia 39 tuổi là con trai cựu thủ tướng Junichiro Koizumi. Ông giữ một số quan điểm bảo thủ tương tự Thủ tướng Abe và từng đến thăm ngôi đền Yasukuni gây tranh cãi.
 |
| Cựu bộ trưởng Seiko Noda không giấu tham vọng trở thành nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản. Ảnh: Kyodo. |
Chiếc ghế có về tay đối thủ?
Một số đối thủ của ông Shinzo Abe mang tham vọng trở thành tân chủ tịch LDP và kế nhiệm chiếc ghế thủ tướng. Người đang vận động mạnh mẽ nhất là cựu lãnh đạo Bộ Quốc phòng Nhật Bản Shigeru Ishiba.
Ông thường xuyên dẫn đầu danh sách khảo sát cử tri với các phát ngôn chỉ trích Thủ tướng Abe, nhưng không nhận được sự ủng hộ đủ lớn trong đảng.
Chính trị gia 63 tuổi từng dẫn trước ông Abe trong vòng bầu cử sơ bộ chủ tịch LDP vào năm 2012. Khi bước vào vòng hai, giai đoạn chỉ nghị sĩ được bỏ phiếu, ông Abe đã lội ngược dòng thành công. Ishiba tái tranh cử vào năm 2018 nhưng bị thất bại nặng nề.
Người phụ nữ duy nhất trong danh sách ứng viên tiềm năng là Seiko Noda, cựu bộ trưởng Nội vụ Nhật Bản.
Japan Times cho biết bà nổi tiếng không kiêng dè xưng hô ngang hàng với đồng nghiệp nam giới khi giữ chức chủ nhiệm Ủy ban Ngân sách Hạ viện.
Theo Reuters, bà Noda thời gian qua không hề giấu giếm tham vọng trở thành nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản. Bà từng lên kế hoạch tranh cử chủ tịch LDP vào năm 2018 nhưng không vận động đủ mức ủng hộ.
