Giải thưởng Sách quốc gia Mỹ công bố hôm 17/11 (ngày 18/11 theo giờ Việt Nam). Đây là lần thứ 72 giải thưởng sách thường niên của Mỹ được tổ chức và là năm thứ hai lễ trao giải diễn ra với hình thức trực tuyến bởi ảnh hưởng của Covid-19.
Nhà văn Jason Mott đã giành giải thưởng cho tiểu thuyết Hell of a Book. Tác phẩm được đánh giá là “cuốn tiểu thuyết tuyệt vời”, đã tạo ra một nền tảng mới, “cuộc thử nghiệm táo bạo cả về cấu trúc lẫn khái niệm nghệ thuật”.
Tác phẩm đan xen những câu chuyện kể của một nhà văn trong tua quảng bá sách (dựa trên kinh nghiệm của Mott) và một cậu bé da đen có biệt danh Soot.
“Tôi muốn dành giải thưởng này cho tất cả đứa trẻ điên rồ khác, những người ngoại cuộc, kẻ lập dị, người bị bắt nạt, những kẻ kỳ lạ đến nỗi chúng không còn cách nào khác ngoài việc bị cả thế giới và những người xung quanh hiểu lầm”, Mott nói trong bài phát biểu nhận giải.
 |
| Tác giả Jason Mott bên cuốn sách đoạt Giải thưởng Sách quốc gia Mỹ 2021. Ảnh: Mallory Cash/bittersoutherner. |
Ở lĩnh vực sách phi hư cấu, nhà sử học Tiya Miles, công tác tại Đại học Harvard, đã giành Giải thưởng Sách quốc gia Mỹ với tác phẩm All That She Carried. Câu chuyện của Miles đã lần ra nguồn gốc của Ashley’s Sack (một hiện vật được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử và Văn hóa Người Mỹ gốc Phi ở Whashington D.C.).
Những năm 1850, ở Carolina, một phụ nữ tên Rose buộc phải bán con gái Ashley. Bà vội gói vài món đồ để thể hiện tình yêu vào túi vải đưa cho con. Ngay sau đó, cô bé 9 tuổi bị tách khỏi mẹ và bị bán đi. Nhiều thập kỷ sau, cháu gái của Ashley là Ruth đã thêu câu chuyện gia đình lên chiếc túi.
Giải thưởng Sách quốc gia Mỹ hạng mục văn chương cho giới trẻ thuộc về Malinda Lo với tác phẩm Last Night at the Telegraph Club. Tiểu thuyết đề cập những thách thức mà người LGBT trẻ phải đối mặt.
Trong bài phát biểu nhận giải, Lo cho biết lượng sách dành cho thanh, thiếu niên được xuất bản với các nhân vật LGBT đã tăng đáng kể trong thập kỷ qua. “Nhưng sự phản đối với những câu chuyện của chúng tôi đã tăng lên”, Lo nói.
Hạng mục thơ trao cho tập Floaters của Martin Espada. Cuốn sách là tập hợp những bài thơ nói về vấn đề nhức nhối của thời đại như phân biệt chủng tộc, di cư...
Hạng mục sách dịch thuộc về Aneesa Abbas Higgins cho bản Winter in Sokcho (tác giả Elisa Shua Dusapin), tác phẩm được dịch từ tiếng Pháp sang tiếng Anh.
 |
| Sách Last Night at the Telegraph Club đoạt giải hạng mục dành cho giới trẻ. Ảnh: Malindalo. |
Ngoài 5 hạng mục trên, Giải thưởng Sách quốc gia Mỹ cũng trao hai huy chương thành tựu trọn đời.
Karen Tei Yamashita, tác giả tiểu thuyết I Hotel, Tropic of Orange và Through the Arc of the Rain Forest được trao huy chương vì những đóng góp cho ngôn ngữ Mỹ. Nhà văn Việt Thanh Nguyễn công bố giải với nhận xét: “Karen Tei Yamashita đầy tham vọng, đó là một trong những điều tôi thích nhất ở bà trong tư cách một người viết”.
Huy chương thành tựu trọn đời cũng được trao cho Nancy Pearl vì những đóng góp cho cộng đồng, phát triển văn hóa đọc. Pearl là tác giả, nhà phê bình văn học, cựu giám đốc điều hành Trung tâm Sách Washington của Thư viện Công cộng Seattle. Pearl nổi tiếng với cuốn sách Book Lust và là người sáng lập dự án One City One Book đã lan rộng khắp thế giới.
Khi công bố giải thưởng cho Nancy Pearl, nhà phê bình sách Ron Charles nói bà là đại diện cho lý tưởng của một thủ thư, nhà hoạt động vì niềm vui thích đọc sách.
Giải thưởng Sách quốc gia Mỹ (Nation Book Awards) được tổ chức lần đầu năm 1936 bởi Hiệp hội những người bán sách Mỹ. Trong Thế chiến II, giải thưởng bị gián đoạn; được tái lập từ năm 1950. Giải dành cho các tác giả Mỹ với những cuốn sách được xuất bản ở quốc gia này trong năm trao giải.
Hiện nay, tổ chức phi lợi nhuận National Book Foundation quản lý giải; đưa Giải thưởng Sách quốc gia Mỹ vượt khỏi lĩnh vực xuất bản, tham gia vào các hoạt động giáo dục. Nhiệm vụ của giải thưởng và các hoạt động xung quanh để “tôn vinh nền văn học Mỹ, mở rộng độc giả và đảm bảo sách có một vị trí nổi bật trong văn hóa Mỹ”. Mỗi năm, giải thưởng này thu hút gần 2.000 sách tham dự.
