Nhật Bản bác hôn nhân đồng giới gây tranh cãi

Các nguyên đơn giương cao biểu ngữ có dòng chữ "Phán quyết bất công" sau phán quyết của Tòa án cấp cao Tokyo. Ảnh: Jiji Press

Phán quyết mới của tòa án Tokyo về hôn nhân đồng giới đã làm dấy lên tranh cãi. Nhiều bên phản đối cho rằng phán quyết là bước lùi đối với quyền bình đẳng, trong khi một số ý kiến lập luận đây có thể là bước đi để tránh việc tỷ lệ sinh tiếp tục giảm mạnh.

Tòa án cấp cao Tokyo khẳng định luật dân sự của quốc gia này quy định hôn nhân chỉ được công nhận giữa cặp đôi khác giới.

Khi tuyên đọc phán quyết mới nhất, Thẩm phán Ayumi Higashi cho hay hệ thống hôn nhân hiện nay có vai trò hữu ích trong việc tạo dựng môi trường nuôi dạy trẻ, và việc diễn giải “vợ chồng” là một người đàn ông cùng một người phụ nữ là điều hợp lý, Kyodo News đưa tin.

Phán quyết cũng nêu rằng quyền tự do kết hôn - được bảo đảm theo Điều 24 của Hiến pháp - không áp dụng cho các cặp đôi đồng giới. Đây là thất bại đầu tiên trong những vụ kháng cáo do các cặp đôi đồng giới nộp lên.

Vụ việc này là một phần của chiến dịch “Hôn nhân cho tất cả”, được phát động vào năm 2019 ở Nhật Bản. Các nguyên đơn đã kiện chính phủ, cho rằng các quy định dân sự không cho phép hôn nhân đồng giới vi phạm quyền bình đẳng và quyền tự do kết hôn được Hiến pháp bảo đảm.

Phản ứng dữ dội

Dù vậy, tòa án Tokyo cũng bày tỏ lo ngại trước việc các cuộc thảo luận về vấn đề này tại Quốc hội đang bị đình trệ. Tòa cảnh báo rằng nếu tình trạng này kéo dài, nó có thể dẫn tới việc vi phạm nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật theo Hiến pháp.

Sau phán quyết, bên ngoài Tòa án Tokyo, các nguyên đơn và đội ngũ luật sư của họ đã giơ những tấm biển ghi “phán quyết bất công”, BBC đưa tin.

Shino Kawachi, một trong các nguyên đơn, nói với báo chí rằng phán quyết này “khó mà hiểu nổi”. “Công lý là gì? Tòa có thực sự lắng nghe chúng tôi không? Họ có nghĩ đến thế hệ tiếp theo không?”, cô nói với truyền thông.

Bạn đời của cô, Hiromi Hatogai, cho biết cô “rất phẫn nộ” và tự hỏi liệu ngành tư pháp có “đứng về phía chúng tôi hay không”. Nhưng cô nhấn mạnh họ sẽ “tiếp tục chiến đấu”.

“Chúng tôi chỉ muốn được kết hôn và sống hạnh phúc như bao người”, một nguyên đơn khác, Rie Fukuda, nói. “Tôi tin rằng xã hội đang thay đổi. Chúng tôi sẽ không bỏ cuộc”.

Tổ chức Ân xá Quốc tế (Amnesty International) gọi phán quyết này là “bước lùi gây tổn hại đối với hôn nhân đồng giới”.

“Chính phủ Nhật Bản cần chủ động tiến tới hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới để các cặp đôi có thể được hưởng đầy đủ quyền kết hôn như người dị tính”, Boram Jang, nhà nghiên cứu khu vực Đông Á của tổ chức này, cho biết.

Nhật Bản là thành viên duy nhất trong nhóm G7 không công nhận hôn nhân đồng giới hoặc cung cấp bất kỳ hình thức bảo vệ ràng buộc pháp lý nào khác cho các cặp đôi LGBTQ+.

Tranh cãi

Thẩm phán Ayumi Higashi đã xác nhận định nghĩa pháp lý hiện tại về hôn nhân, cho rằng đó là sự kết đôi nam - nữ và một gia đình được cấu thành từ bố mẹ cùng con cái.

Bà bác bỏ lập luận rằng lệnh cấm hôn nhân đồng giới vi phạm điều khoản bình đẳng của Nhật Bản, khẳng định rằng phân biệt giữa cặp đôi đồng giới và dị giới không cấu thành hành vi phân biệt đối xử vi hiến.

Tại một bệnh viện ở Nhật Bản, y tá đang bế trẻ sơ sinh. Ảnh: Reuters.

Theo Fox News, trong bối cảnh “mùa đông dân số” đang đè nặng lên tất cả quốc gia G7, thẩm phán tại Tokyo lựa chọn bảo vệ và đề cao mối quan hệ duy nhất có khả năng đảo ngược xu hướng này.

Tương tự 70% quốc gia trên thế giới, không nước nào trong nhóm G7 đạt mức sinh thay thế trên 2,1. Dân số Nhật Bản đang ít dần với tốc độ báo động dẫn đến cuộc khủng hoảng nhân khẩu học nghiêm trọng. Năm 2024, chỉ hơn 720.000 trẻ em được sinh ra tại nước này, đánh dấu năm thứ 9 liên tiếp số ca sinh giảm và là mức thấp chưa từng có trong 125 năm qua.

Nhật Bản dẫn đầu thế giới về tốc độ già hóa, với tỷ lệ dân số từ 65 tuổi trở lên cao nhất. Dân số của nước này được dự báo sẽ giảm một nửa trong vòng 100 năm tới.

Fox News đánh giá việc tòa án xác định hôn nhân dựa trên mối quan hệ vợ chồng và con cái có thể không phải là định kiến, mà nhìn nhận từ thực tế nhân khẩu học.

Một số học giả đã chỉ ra mối liên hệ trực tiếp giữa việc tái định nghĩa hôn nhân và sự suy giảm dân số. Cách đây 10 năm, một nhóm học giả gửi tài liệu tham khảo cảnh báo Tối cao Pháp viện Mỹ rằng hôn nhân đồng giới không chỉ liên quan đến việc tỷ lệ kết hôn khác giới giảm mà còn cả tỷ lệ sinh.

Bản tóm lược do nhóm học giả nghiên cứu về Sinh suất và Hôn nhân trình lên chỉ ra rằng 5 trong 7 bang có mức sinh thấp nhất cho phép hôn nhân đồng giới (hoặc các hình thức kết hợp dân sự tương đương).

Ngược lại, không có bang nào trong số 9 bang có tỷ lệ sinh cao nhất Mỹ cho phép điều đó trước năm 2010.

Một tác giả cho rằng việc phớt lờ “bản chất sinh sản của hôn nhân khác giới” truyền đi thông điệp mạnh rằng việc sinh con không còn là ưu tiên xã hội.

Tuy nhiên, có những tranh cãi về lập luận trên và cần xem xét nguyên tắc phổ biến trong thống kê - tương quan không đồng nghĩa với nhân quả.

Theo báo cáo được công bố năm 2024 của RAND và Đại học California, Los Angeles, trong hơn 20 năm các cặp đôi đồng giới bắt đầu được kết hôn tại Mỹ, không tìm thấy tác động tiêu cực nào đến hôn nhân, ly hôn hoặc chung sống giữa các cặp đôi khác giới.

“Chúng tôi không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy sự thoái lui khỏi hôn nhân”. Melanie A. Zaber, đồng tác giả, cho biết. “Trên thực tế, có bằng chứng cho thấy việc mở rộng quyền kết hôn cho nhiều cặp đôi hơn đã làm tăng sự quan tâm đến hôn nhân. Và phát hiện này không chỉ giới hạn ở cặp đôi đồng giới mà còn đúng với toàn bộ dân số”.